Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie

POLITYKA STÓP PROCENTOWYCH NBP A SYTUACJA NA POLSKIM RYNKU AKCJI W LATACH 1998-2023

Eryk Łon — 2023-12-29

W artykule badano wpływ polityki stóp procentowych NBP na sytuację na polskim rynku akcji. Zdefiniowano ekspansywną i restrykcyjną politykę monetarną NBP. Wyznaczono okresy ekspansywnej polityki monetarnej rozumiane jako okresy od dnia pierwszej obniżki stopy referencyjnej do dnia pierwszej podwyżki tej stopy a także okresy restrykcyjnej polityki monetarnej rozumiane jako okresy od dnia pierwszej podwyżki stopy referencyjnej do dnia pierwszej jej obniżki. Sytuację na polskim rynku akcji zobrazowano za pomocą wybranych indeksów giełdowych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zbadano, jakich stóp zwrotu z indeksów giełdowych można oczekiwać w okresach ekspansywnej polityki monetarnej NBP, a jakich stóp zwrotu z tych indeksów można się spodziewać w okresach restrykcyjnej polityki monetarnej NBP.

POLITYKA KURSOWA W ERM II – WNIOSKI DLA POLSKI Z DOŚWIADCZEŃ KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ

Dorota Żuchowska — 2023-12-29

Polityka kursowa, czyli posługiwanie się kursem walutowym przez władze monetarne w celu osiągnięcia z góry ustalonych celów gospodarczych, może ona wiązać się z określonymi ograniczeniami, w zależności od wyboru przez władze monetarne systemu kursowego. Celem artykułu jest ocena – poprzez pryzmat uwarunkowań teoretycznych - doświadczeń w zakresie polityki kursowej Słowenii, Słowacji i krajów bałtyckich w okresie pobytu systemie ERMII i jej konsekwencji dla spełnienia przez te gospodarki kryteriów zbieżności gospodarczej wymaganych przy włączeniu do strefy euro, szczególnie kryterium inflacyjnego. Analiza koncentruje się także na identyfikacji potencjalnych zagrożeń, związanych z stabilizacją kursu w ERM II oraz wynikającymi z niej ograniczeniami autonomii polityki pieniężnej.

ZMIANY W ZAKRESIE JAKOŚCI INSTYTUCJI I MIĘDZYNARODOWEJ KONKURENCYJNOŚCI WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ PO AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ

Katarzyna Kamińska — 2023-12-29

Jednym z głównych celów zawiązania nieformalnego forum współpracy pomiędzy Polską, Czechami, Słowacją i Wegrami o nazwie Grupa Wyszehradzka (V4) były wspólne starania państw regionu o doprowadzenie do integracji z zachodnimi organizacjami międzynarodowymi. Państwa te w latach 90. przeszły transformację ustrojową, a w 2004 roku dołączyły do Unii Europejskiej. Moment ten stał się momentem kluczowym na drodze ich rozwoju gospodarczego. Obecnie trzy z nich - Polska, Czechy i Węgry zaliczane są do grupy Emerging Markets, która obejmuje kraje charakteryzujące się szybkim wzrostem PKB i industrializacją, rosnącym dochodem na mieszkańca, rosnącą płynnością rynków długu i akcji oraz ugruntowaną infrastrukturą systemu finansowego. Celem artykułu jest przedstawienie zmian, jakie zaszły w okresie 2004 – 2019 w zakresie jakości instytucji i międzynarodowej konkurencyjności tych gospodarek.

IDENTYFIKACJA NIEETYCZNYCH NEGOCJACJI KREDYTOWYCH NA POD-STAWIE SPRAW SPORNYCH

Agnieszka Czajkowska — 2023-12-29

Głównym celem artykułu jest prezentacja przykładów dotyczących etyki negocjacji kredytowych, a także wskazanie znaczenia etycznego przebiegu procesu negocjacji z punktu widzenia kredytobiorców i kredytodawców. Problemem badawczym jest zdefiniowanie etyki negocjacji kredytowych oraz wykazanie przejawów nieetycznych zachowań bankowców względem kredytobiorców na podstawie skarg, jakie wnosili klienci banków do instytucji chroniących ich interesy w Polsce w latach 2018-2022. Wykazano, że etyka finansów i etyka w finansach, stanowią część etyki biznesu. Wyjaśniono istotę negocjacji biznesowych. Zaprezentowano praktyczne aspekty etyki uczestników negocjacji kredytowych, począwszy od autorskiej definicji negocjacji kredytowych. Na końcu zidentyfikowano przejawy nieetycznych negocjacji kredytowych i bankowców na podstawie spraw spornych i mediacji, rozstrzyganych na rzecz kredytobiorców. Zwieńczeniem artykułu jest autorska definicja etyki negocjacji kredytowych.

ROCZNICA ODKRYCIA STRUKTURY DNA – NOWE WYZWANIA DLA MEDYCYNY

Ryszard Słomski — 2023-12-29

Odkrycie DNA i poznanie jego struktury miało duże znaczenie zarówno na polu naukowym jak i w życiu codziennym. Rozpoznanie DNA jako związku stanowiącego nośnik informacji genetycznej pozwoliło na rozwój genetyki oraz opracowanie metod genetyki molekularnej. Znalazły one zastosowanie m. in. w medycynie, genetyce sądowej i kryminalistyce, diagnostyce molekularnej chorób genetycznych, pozyskiwaniu substancji bioaktywnych z zastosowaniem biotechnologii roślin, analizie archiwalnego DNA (aDNA), innowacyjnej technologii wykorzystania tkanek transgenicznych zwierząt dla celów biomedycznych, transgenicznych zwierzętach jako bioreaktorach oraz zastosowania organizmów modyfikowanych do prewencji chorób. W kwestii zdrowia, analizy DNA pozwoliły na wykrycie podłoża chorób genetycznych, a także przyczyniły się do poznania mechanizmów prowadzących do ich rozwoju.

Techniki genetyki molekularnej znacząco ułatwiają i czynią bardziej dokładnym analizy pokrewieństwa i ocenę przynależności śladów biologicznych pozostawionych na miejscu zbrodni. Stale polepszający się warsztat metod analiz DNA umożliwił też postawienie kolejnego kroku milowego w nauce w postaci opracowania technik sekwencjonowania i poznania genomów człowieka oraz wielu innych organizmów. Z kolei opanowanie informacji genomowej dało możliwość produkcji wielu substancji biologicznie aktywnych na skalę przemysłową.

WŁAŚCIWOŚCI I ZASTOSOWANIE ALG – ANALIZA WIELOASPEKTOWA

Judyta Cielecka-Piontek — 2023-12-29

Streszczenie

Algi są różnorodną grupą organizmów, występującą najczęściej w środowisku wodnym. Wśród nich wyróżniamy różne typy filogenetyczne, między innymi: sinice, zielenice, brunatnice i krasnorosty. Algi stanowią naturalne źródło wielu substancji odżywczych, w tym białek, witamin, kwasów tłuszczowych, mikro- i makroelementów. Ich metabolity cechuje wielokierunkowa aktywność biologiczna: przeciwzapalna, antyoksydacyjna, antybakteryjna
a także, według niektórych badań przeciwnowotworowa. Potwierdzają to wyniki badań
o charakterze in vitro oraz in vivo. Ze względu na wysoką wartość odżywczą oraz potencjał prozdrowotny, niektóre algi otrzymały status żywności funkcjonalnej. Algi stosowane są również jako dodatki do żywności i w przemyśle biopaliwowym. Znalazły zastosowanie
w lecznictwie między innymi jako składnik opatrunków. Do produktów kosmetycznych algi dodawane są ze względu na działanie przeciwstarzeniowe, a także fotoprotekcyjne. Niniejsza praca omawia pozycję systematyczną alg, ich budowę i wytwarzane związki chemiczne, a także charakteryzuje algi jako grupę organizmów o interesującym potencjale biologicznym oraz wysokiej przydatności do wykorzystania w różnych gałęziach przemysłu.

PORÓWNANIE WŁAŚCIWOŚCI ANTYOKSYDACYJNYCH EKSTRAKTÓW ROŚLINNYCH Z SUROWCÓW LECZNICZYCH POZYSKANYCH Z SIEDLISK ZABURZONYCH NA PRZYKŁADZIE GATUNKÓW Z RODZINY ERICACEAE

Barbara Bacler-Żbikowska — 2023-12-29

Niniejsza praca przedstawia wstępny kierunek badań nad możliwością wykorzystania siedlisk zaburzonych, jakimi są nasypy i strefy przeciwpożarowe linii kolejowych na siedliska zastępcze dla cennych gatunków leczniczych flory naczyniowej oraz jako potencjalnego źródła surowca leczniczego o działaniu antyoksydacyjnym. Właściwości przeciwutleniające wodnych ekstraktów z liści mącznicy lekarskiej Arctostaphylos uva-ursi, borówki brusznicy Vaccinium vitis-idaea i borówki czarnej Vaccinium myrtillus zbadano za pomocą wolnych rodników DPPH, spektroskopii EPR i spektrofotometrii UV-Vis. Potwierdzono silniejsze właściwości przeciwutleniające ekstraktów wodnych uzyskanych z surowców roślinnych pozyskanych z siedlisk zaburzonych w pasie przeciwpożarowym linii kolejowej. Napary uzyskane z surowców roślinnych pozyskanych z siedlisk zaburzonych neutralizowały wolne rodniki silniej niż napary z odpowiednich aptecznych surowców kontrolnych. Najsilniejsze właściwości przeciwutleniające stwierdzono w przypadku naparu z Arctostaphylos uva-ursi, a najsłabsze w przypadku naparu z Vaccinium myrtillus. Wykazano także, że w przypadku siedlisk zaburzonych napar z Arctostaphylos uva-ursi najszybciej wygasza wolne rodniki, natomiast najwolniej oddziałuje z wolnymi rodnikami napar z Vaccinium vitis-idaea. Uzyskane wyniki spektroskopowe wskazują na potencjalne możliwości wykorzystania naturalnych surowców pochodzących z siedlisk zaburzonych, o zwiększonej ekspozycji na promieniowanie UV, do produkcji ekstraktów leczniczych o silnych właściwościach przeciwutleniających.

MOŻLIWOŚĆ WYKORZYSTANIA HORTITERAPII PRZEZ TERAPEUTÓW ZAJĘCIOWYCH

Aleksander Kolański — 2023-12-29

W Polsce, opieka nad osobami niesamodzielnymi, starszymi i przewlekle chorymi jest zorganizowana w strukturach podlegających Ministerstwu Zdrowia oraz Ministerstwu Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Terapia zajęciowa jest elementem wsparcia w wielu placówkach opieki, takich jak zakłady opiekuńczo-lecznicze, domy pomocy społecznej i warsztaty terapii zajęciowej. Jedną z metod tej terapii, zyskującą na popularności, jest hortiterapia – forma leczenia wykorzystująca pracę z roślinami i kontakt z przyrodą.

Hortiterapia może przybierać formę czynną, polegającą na aktywnościach ogrodniczych (uprawa, pielęgnacja, zbiór roślin), lub bierną, obejmującą odpoczynek w otoczeniu zieleni i spacery w przyrodzie. Ta forma terapii ma udowodniony pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne, pomagając redukować stres, poprawiać koordynację wzrokowo-ruchową i stymulować zmysły. Interesującymi przykładami zastosowania hortiterapii są projekty realizowane w Zakładzie Pielęgnacyjno-Opiekuńczym im. ks. Jerzego Popiełuszki w Toruniu oraz w Warsztatach Terapii Zajęciowej w Tucholi. Zajęcia te, dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów, prowadzą do poprawy ich kondycji psychofizycznej, zwiększają poczucie własnej wartości i ułatwiają integrację społeczną.

Ponadto, podczas zajęć hortiterapii można wykonywać masaże kończyn przy użyciu materiałów naturalnych, takich jak szyszki czy woreczki z nasionami, co wspiera rehabilitację i stymuluje zmysły. Inną formą terapii jest tworzenie dekoracji z materiałów pochodzenia naturalnego, co rozwija kreatywność i umiejętności manualne pacjentów, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdy prace ogrodowe są ograniczone.

Hortiterapia jest efektywną metodą terapeutyczną, która może znaleźć zastosowanie w pracy terapeutów zajęciowych. Praca w ogrodzie i kontakt z roślinami oraz terapia z użyciem materiałów pochodzenia naturalnego przy zachowaniu zasad obowiązujących w fizjoterapii mogą poprawić zaburzone funkcje psychofizyczne osób starszych i niepełnosprawnych.

POSZUKIWANIE WSPARCIA I KONCENTRACJA NA EMOCJACH A JAKOŚĆ ŻYCIA OSÓB Z TRUDNOŚCIAMI W SŁYSZENIU

Ewa Cieplińska-Truchan — 2023-12-29

W artykule zaprezentowane są wyniki badań własnych w zakresie jakości życia osób po sześćdziesiątym roku życia z trudnościami w słyszeniu oraz poziomu poszukiwania wsparcia i koncentracji na emocjach przez seniorów. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankiety (WHOQOL-BREF – Skrócona Wersja Ankiety Oceniającej Jakość Życia; Test przesiewowy z baterii TSOS; COPE – Wielowymiarowy Inwentarz do Pomiaru Radzenia Sobie ze Stresem). Przedstawiono metodologiczne podstawy własnych badań oraz wyniki i wnioski z przeprowadzonych badań. Stwierdzono, że im wyższy poziom poszukiwania wsparcia instrumentalnego i emocjonalnego oraz zwrotu ku religii, tym wyższa jakość życia badanych seniorów. Natomiast wyższy poziom koncentracji na emocjach i ich wyładowaniu powoduje niższą jakość życia wśród starszych osób z trudnościami w słyszeniu.

GERIATRIA W UJĘCIU INTERDYSCYPLINARNYM

Piotr Czynsz — 2023-12-29

Holistyczne podejście do pacjenta wymaga interdyscyplinarnego działania wielu specjalistów. Optymalne funkcjonowanie pacjenta nie dotyczy tylko jego somatyczności, ale obejmuje wszystkie aspekty życia, wykraczając daleko poza klasyczny schemat zdrowia i choroby. Wielość płaszczyzn funkcjonowania człowieka i osobnicze zróżnicowanie potrzeb określa skalę zapotrzebowania na daną kompleksową pomoc. Światowy wzrost populacji osób w wieku geriatrycznym będzie wymagał modyfikacji systemu pomocy tym osobom i dalszy wzrost zapotrzebowania na usługi w tej grupie wiekowej.

AKTYWIZACJA OSÓB STARSZYCH NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH PROGRAMÓW SPOŁECZNYCH MINISTERSTWA RODZINY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

Piotr Gierek — 2023-12-29

Współczesne podejście do starości, w obliczu dokonujących się procesów demograficznych i zminimalizowania roli rodziny w udzielaniu seniorom wsparcia i pomocy, dostrzega potrzebę aktywizowania osób starszych w ramach różnego rodzaju przedsięwzięć w tym realizowania programów społecznych nastawionych na aktywizację. Aktywizacja jest ściśle powiązana z aktywnością, jako że oznacza zachęcanie, inspirowanie i pobudzanie do działania. Aktywność nabiera szczególnego znaczenia w wieku senioralnym. Podejmowanie jej jest istotne w utrzymaniu sprawności fizycznej i psychicznej, a także w podtrzymywaniu samodzielności osoby starszej, ma wpływ na ogólny dobrostan i przyczynia się do zmniejszenia skutków wykluczenia społecznego seniorów.

Celem prezentowanego artykułu jest przedstawienie głównych założeń wybranych programów społecznych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej nastawionych na aktywizację, rozwój i wzmacnianie aktywności u osób starszych. Metodą badawczą, która została wykorzystana w niniejszym artykule jest analiza danych zastanych (desk research), która opiera się na korzystaniu z danych wtórnych. Na potrzeby artykułu analizie poddano opracowania, prognozy dot. starzenia się ludności Głównego Urzędu Statystycznego oraz sprawozdania z realizacji programu: „Senior+”, „Aktywni+” oraz „Korpus Wsparcia Seniorów”. Przeprowadzone badania pokazują, że realizacja tego typu programów, w obliczu postępującego procesu starzenia się społeczeństwa, jest niezmiernie ważna. Działania podejmowane w ramach omówionych programów przyczyniają się do realnych rozwiązań w zakresie sposobów udzielania wsparcia oraz aktywizowania seniorów, a także przynoszą wymierne korzyści dla tej grupy społecznej.

OBOWIĄZEK ZACHOWANIA TAJEMNICY MEDYCZNEJ W DOBIE ROZWOJU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII

Iwona Nowakowska — 2023-12-29

Widoczny w ostatnim czasie rozwój technologii spowodował, że w obszarze ochrony zdrowia zaczęto na szeroką skalę wykorzystywać narzędzia informatyczne dające możliwość przetwarzania danych medycznych oraz komunikowania się na odległość. To z kolei ujawniło zagrożenia dla gwarancji zachowania tajemnicy medycznej.

Głównym celem pracy była próbą wskazania współczesnych zagrożeń dla dochowania tajemnicy medycznej wynikających z zastosowania w medycynie nowych technologii. W pierwszej kolejności należy postulować wprowadzenie definicji zawodu medycznego oraz sformułowania katalogu zawodów medycznych, co pozwoli na wyeliminowanie wątpliwości kto jest zobowiązany do dochowania poufności danych objętych tajemnicą medyczną. Nadto należy dookreślić zasady zachowania poufności przez osoby mające dostęp do danych medycznych pacjenta, a nie wykonujących czynności medycznych. Konieczne jest też zapewnienie szerszej ochrony danych o stanie zdrowia pozyskiwanych w ramach używanych aplikacji mobilnych oraz podniesienie świadomości pracowników placówek medycznych o skali zagrożenia cyberatakami.

ANALIZA PRZYPADKÓW NARUSZEŃ PRAW PRZYSŁUGUJĄCYCH LEKARZOM

Joanna Jarecka — 2023-12-29

Artykuł ukazuje konkretne przypadki naruszeń praw lekarzy oraz mechanizmy prawne do obrony przed nimi. Zaakcentowano wagę edukacji lekarzy odnośnie do praw im przysługujących. Wskazano, iż lekarze mają prawo do wykonywania zawodu w warunkach bezpieczeństwa, oraz że istnieją przesłanki, po spełnieniu których, medycy mogą odmówić udzielenia pomocy lekarskiej. Nikt nie ma prawa zmuszać medyków do wykonywania czynności medycznych niezgodnych z ich kompetencjami lub wyznawanym systemem wartości oraz przekonaniami.

MINIMA MORALIA ALBO CNOTY NA CO DZIEŃ INNE SPOJRZENIE NA ETYKĘ

Michał Januszkiewicz — 2023-12-29

WPŁYW OPERATORÓW ROZMYWANIA NA WYDAJNOŚĆ ALGORYTMU OPTYMALIZACJI OFNBEE

Dawid Ewald — 2023-12-29

Artykuł przedstawia innowacyjną hybrydową metodę optymalizacji opartą na algorytmie pszczelim, wykorzystującą arytmetykę skierowanych liczb rozmytych. Głównym celem tej połączonej metody jest wierniejsze odzwierciedlenie mechanizmów podejmowania decyzji przez pszczoły, znanych jako taniec wstrząsowy. Zastosowanie notacji skierowanych liczb rozmytych (OFN) umożliwia precyzyjniejszą wymianę informacji między osobnikami, co przekłada się na poprawę efektywności algorytmu optymalizacji. Artykuł szczegółowo opisuje rozmyte funkcje niezbędne do funkcjonowania nowej metody, zarówno w kontekście samej metody, jak i możliwości wykorzystania OFN w innych algorytmach. W kontekście braku dostępnych w literaturze metod rozmywania, artykuł proponuje kilka innowacyjnych podejść w tej kwestii. Nowa metoda wykorzystuje również funkcje defuzzyfikacji, z których doświadczenia czerpane są z dwóch najbardziej uznanych metod, tj. Złotego Podziału i Współczynnika Mandali. Ostatnia sekcja prezentuje opis nowej metody oraz wyniki osiągnięte przez OFNBee dla wybranych funkcji testowych, takich jak Bukin N.6, Cross-in-tray, Drop Wave, Eggholder, Levy oraz Holder Table.

MODEL WEKTOROWYCH SKIEROWANYCH LICZB ROZMYTYCH (vOFN)

Jacek Czerniak — 2023-12-29

Autorzy postawili sobie w artykule zadanie przedefiniowanie rachunku Ordered Fuzzy Numbers wprowadzonego przez Witolda Kosińskiego. Przyczynkiem do zamieszczonych rozważań była ostatnia dekada badań. podczas której autorzy często musieli odpierać zarzuty kierowane przez niektórych badaczy wobec tego systemu obliczeń na liczbach rozmytych. W artykule przedefiniowano zatem sama liczbę OFN z podejścia funkcyjnego na podejście wektorowe tworząc vOFN (Vectorial Ordered Fuzzy Numbers). Autorzy przedstawili rozwiązanie problemu tzw. niewłaściwych liczb OFN, czyli liczb o niewypukłych kształtach. Rozwiązali nierozwiązany przez Kosińskiego problem porównywania liczb OFN. Zniwelowali również niezrozumiałą dla wielu badaczy cechę przyrastania stopnia wielomianów funkcji zboczy narastających i opadających, jaki miał miejsce podczas wykonywania działań iloczynu i ilorazu liczb OFN, co skutkowało krzywoliniowymi wykresami funkcji tych zboczy. Dzięki redefinicji wszystkie pozytywne właściwości OFN zostają zachowane, a niedogodności zniwelowane. Autorzy wyrażają przekonanie, że dzięki podejściu vOFN arytmetyka ta znajdzie jeszcze więcej zastosowań jako prosta, niezawodna, jednoznaczna i niezwykle łatwa w implementacji.

GENERATYWNA SZTUCZNA INTELIGENCJA (GenAI/AGI) – ZAGROŻENIA, WYMAGANIA I WYZWANIA DLA BEZPIECZEŃSTWA

Krzysztof Michalski — 2023-12-29

W artykule przeglądowym omówiono obawy związane z żywiołowym rozwojem i upowszechnianiem systemów bazujących na generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI) oraz ich wpływem na bezpieczeństwo, a także dotychczasowe wysiłki regulacyjne zmierzające do narzucenia ograniczeń w rozwijaniu i stosowaniu takich rozwiązań w trosce o poszanowanie podmitowości człowieka oraz ważnych ludzkich dóbr oraz ich rezultaty. Rozbieżności w percepcji, ocenie i akceptacji zagrożeń wynikające z odmiennych wizji bezpieczeństwa są czynnikiem utrudniającym polityczny konsensus w kwestiach nieodzowności i zasięgu interwencji regulacyjnych oraz pilności ich podjęcia, co przejawia się w analizowanych próbach regulacyjnych. Autorzy stawiają tezę, że redukowanie bezpieczeństwa związanego z GenAI tylko do cyberbezpiezenstwa samo w sobie stanowi zagrożenie. W konkluzjach autorzy postulują zainicjowanie edukacji dotyczącej przedmiotu tak, aby było możliwe zintensyfikowanie społecznego i politycznego dialogu oraz zacieśnienie współpracy decydentów, przemysłów dostarczających rozwiązania z zakresu GenAI i użytkujących takie rozwiązania, a także przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w celu wyznaczenia priorytetów dla dalszego postępu na polu GenAI gwarantujących, że technologie te będą rozwijane i użytkowane wyłącznie w imię (integralnie pojętego) dobra człowieka.

ZASTOSOWANIE OPTYMALIZACJI STADEM ŚWIŃ W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW O WIELU EKSTREMACH

Leonid Rusanov — 2023-12-29

W tym artykule autorzy badają skuteczność metody optymalizacji zainspirowanej zachowaniem stada świń Duroc (Artificial Duroc Pigs Optimization). Metoda ADPO jest przykładem udanej implementacji uporządkowanych liczb rozmytych w metodzie optymalizacji roju. Autorzy mieli również za zadanie napisać metodę ADPO w języku programowania Python. Eksperymenty przeprowadzono dla dziesięciu funkcji testowych z wieloma ekstremami. Porównanie przeprowadzono dla tych samych funkcji za pomocą metod optymalizacji rojem cząstek (PSO), algorytmu nietoperzy (BA) i algorytmu genetycznego (GA). W większości przypadków wyniki uzyskane przez ADPO były najlepsze.

ALGORYTMY ROJOWE Z WYKORZYSTANIEM MICROPYTHON I ULAB DLA MIKROKONTROLERÓW

Jan Edward Baumgart — 2023-12-29

Głównym celem artykułu jest prezentacja możliwości implementacji algorytmu optymalizacji rojem cząsteczek (PSO) na platformach mikrokontrolerowych, w szczególności na płytce PyBoard. Poprzez rygorystyczne testowanie i analizę, badano zachowanie algorytmu w środowiskach o ograniczonych zasobach, dążąc do zrozumienia jego adaptacyjności, efektywności i stabilności. Przeprowadzono testy kodu PSO na trzech identycznych płytach PyBoard, wykonując algorytm wielokrotnie dla różnych funkcji testowych. Ten kompleksowy proces testowania pozwolił na uchwycenie i ocenę spójności wyników w różnych jednostkach mikrokontrolerów. Poprzez powtarzanie testów i zbieranie danych dotyczących wartości dopasowania, czasów wykonania i optymalnych rozwiązań, uzyskano cenne wglądy w zachowanie algorytmu. Wyniki analizy ujawniły kilka istotnych wniosków. Badanie potwierdziło, że mikrokontrolery, takie jak PyBoard, mogą być skutecznymi narzędziami do analizy i porównywania możliwości algorytmów optymalizacji, pomimo swoich ograniczonych zasobów. Podsumowując, wyniki badań dostarczyły cennych informacji na temat wydajności algorytmu PSO na platformach mikrokontrolerowych, otwierając nowe perspektywy dla projektowania systemów wbudowanych.

ZASTOSOWANIE ROZMYTEJ KOLONII MRÓWEK W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW KOMIWOJAŻERA

Wojciech Dobrosielski — 2023-12-29

Streszczenie
Celem artykułu jest omówienie zastosowania skierowanych liczb rozmytych OFN (Ordered Fuzzy Numbers) w rozwiązywaniu problemu komiwojażera TSP (Travel Selsman Problem) przy użyciu kolonii mrówek ACO (Ant Colony Optimization). Możliwość użycia liczb OFN w algorytmie mrówkowym, to nowe podejście do problemu optymalizacji danego problemu. Autorzy rozwiązania przedstawiają metodę antOFN do rozwiązania tego problemu optymalizacji. W kolejnych krokach omawiamy sam problem TSP i możliwe rozwiązania. Dalej autorzy przedstawiają rozwiązania problemu przy użyciu ACO. Centralnym punk-tem artykułu jest omówienie rozwiązania w oparciu o skierowane liczby rozmyte OFN, gdzie wyjaśniamy interpretację feromo-nu oraz opisujemy wykonywane operacje. W końcowej części, autorzy skupiają na eksperymencie, w którym prezentują wyniki dla rozwiązań z grupy ACO jaki i dedykowanych dla problemu komiwojażera. Rozwiązanie antOFN na potrzeby tego badania, zostało zaimplementowane i porównane resztą algorytmów. Końcowe wyniki eksperymentu pokazują, że metody oparte na Ant Colony Optimization są lepsze, jeżeli chodzi o osiąganie rozwiązań. Proponowana antOFN także należy do klasy optymalnych rozwiązań.

CIAŁOCENTRYCZNY DRAMAT ANTROPOLOGICZNY. KULT CIAŁA WE WSPÓŁCZESNEJ KULTURZE

Barbara Centek — 2023-12-29

W artykule zaprezentowano wybrane wątki dotyczące „ciałocentryczności” współczesnej kultury, wskazując na ciałocentryczny dramat antropologiczny. Wychodząc od szerokiego rozumienia kultury oraz popularnych czynników kulturotwórczych, wśród których wymienić trzeba przede wszystkim nowe media masowe, przechodzimy do koncepcji psychologicznych dotyczących obrazu „ja” (m.in. C. Rogers, T. Higgins) oraz opisu wybranych zjawisk związanych z koncentracją współczesnego człowieka na sferze cielesnej. Podajemy argumenty, iż dramat antropologiczny współczesnego człowieka opiera się na quasi-platonizmie, jako że postulowany przez kulturę popularną model człowieka jest de facto nieosiągalny dla żadnego człowieka.

BUDOWANIE SYSTEMU WARTOŚCI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I UCZNIÓW EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ

Katarzyna Stefanowicz-Zawiszewska — 2023-12-29

Podstawą każdej kultury są wartości, które wytyczają drogę ludzkich dążeń, nakłaniają do określonego postępowania, wywołują emocje. Pierwszym miejscem, w którym dziecko poznaje wartości jest dom rodzinny. Kolejne instytucje, które mają duży wpływ na proces przyjmowania i uwewnętrzniania wartości to przedszkole i szkoła. Dziecko muszą one wyposażyć w silny system wartości oraz usprawnić je do realizowania we własnym życiu. Warunkiem podejmowanych w nich działań jest stworzenie odpowiednich warunków do edukacji wartości.