Facta Simonidis

Brytyjskie medialne działania antysowieckie w Polsce (1947–1948)

2025-07-01T08:46:01+02:00

Eskalacja zimnej wojny zmusiła Zachód do zintensyfikowania wysiłków, by powstrzymać szerzenie się radzieckiej ideologii w państwach satelickich ZSRR. W tym samym czasie znaczące przemiany w mediach i kulturze, w szczególności rosnąca popularność radia, sprawiły, że rywalizacja między blokami coraz wyraźniej toczyła się na polu informacyjnym. Propaganda stała się kluczowym narzędziem; nowo utworzony Departament Badań Informacyjnych doskonale rozumiał ten fakt i wykorzystywał wszystkie dostępne kanały, by promować zachodni styl życia. Celem niniejszego opracowania jest ukazanie zakresu brytyjskiej propagandy okresu zimnej wojny w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności politycznej Ambasady Brytyjskiej w Warszawie oraz Departamentu Północnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także jej powiązań z działalnością British Council.

Bezpieczeństwo państwa a problemy jednostek z zobowiązaniami kredytowymi – polskie doświadczenia

2025-07-01T08:45:47+02:00

Artykuł analizuje wyzwania i zagrożenia dla państw wynikające z niespłacanych przez jednostki zobowiązań kredytowych. Pytania badawcze dotyczą przyczyn, zasięgu, następstw oraz metod ograniczenia tego zjawiska. Dostępnymi narzędziami zapobiegawczymi są: powszechna edukacja finansowa, która powinna zaczynać się już na szkolnym etapie i uczyć podejmowania racjonalnych decyzji, oszczędzania, bycia świadomym konsumentem, a także korzystania z doradztwa kredytowego; warunkowa upadłość konsumencka, dostępna w sytuacjach kryzysowych, które mogą prowadzić do ubóstwa i wykluczenia społecznego jednostek z powodu braku realnych możliwości spłaty zadłużenia. Upadłość konsumencka nie powinna być jednak bezwarunkowo dostępna, lecz stanowić formę publicznego wsparcia skrajnych problemów kredytowych, aby zapobiec niepożądanym dla bezpieczeństwa państwa zagrożeniom.

Periegeza czy hodoeporikon? Aspekty genologiczne późnoantycznych opisów pielgrzymek do Ziemi Świętej

2025-07-01T08:45:52+02:00

Opisy podróży już w starożytności nie pozwalały się zamknąć w sztywne ramy gatunkowe. W VI wieku przed Chr. pojawia się periplus i periegeza. Niewiele młodszy jest hodoeporikon, opis drogi, oraz jego łaciński wariant – iter, itinerarium czy satyra. Wyzwanie dla badacza stanowi również genologia późnoantycznych opisów pielgrzymek do Ziemi Świętej. Najstarsze, datowane na IV wiek Itinerarium Egerii oraz anonimowe Itinerarium Burdigalense, a także 200 lat późniejsze Itinerarium Anonima z Piacenzy stanowią najbardziej reprezentatywne przykłady utworów tego typu. Przedmiotem artykułu będzie próba odpowiedzi na pytanie, czy teksty te stanowią wariant klasycznych hodoeporikonów, czy też ze względu na większe skupienie na odwiedzanych miejscach należałoby je uznać za specyficzny rodzaj perigez, czy też ich odmienności każą wyodrębnić jeszcze jeden gatunek literacki skoncentrowany wokół podróży, przekraczający ramy już istniejących gatunków.

La Rusia de Isabel I y Pedro III a la luz de la correspondencia del marqués de Almodóvar (1761–1763)

2025-07-01T08:45:45+02:00

W czerwcu 1761 roku do Petersburga dotarł Pedro Francisco de Luján y Suárez de Góngora, markiz Almodóvar, minister pełnomocny hiszpańskiego monarchy Karola III Burbona. Jego misja zapoczątkowała stałe relacje dyplomatyczne między Hiszpanią a Rosją, wcześniej utrzymywane tylko sporadycznie. Markiz Almodóvar przebywał w Petersburgu w czasie wojny siedmioletniej, bacznie obserwując rządy Elżbiety I, Piotra III oraz Katarzyny II. Był świadkiem istotnych wydarzeń politycznych, jak śmierć Elżbiety i objęcie rządów przez Piotra, przejście Rosji na stronę Prus czy przewrót pałacowy, którego konsekwencją była abdykacja Piotra III i koronacja Katarzyny II. Szczegółowo opisywał wszelkie wydarzenia, których był świadkiem lub o których usłyszał, i wysyłał do Madrytu informacje, mogące zainteresować dwór hiszpański. Dzięki korespondencji Almodóvara w Hiszpanii lepiej poznano odległą Rosję. Na tym przede wszystkim polega jej walor.

Pierwsze lata funkcjonowania Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie

2025-07-01T08:45:54+02:00

W artykule przedstawiono pierwsze lata funkcjonowania Muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego w Romanowie. Tekst podzielono na cztery części. W pierwszej omówiono zmiany w wyglądzie dworku, których dokonywali kolejni właściciele po trzech pożarach budynku. W drugiej przybliżono zdania oponentów powstania muzeum w Romanowie oraz wydarzenia związane z pisarzem, które miały miejsce w Białej Podlaskiej bezpośrednio przed otwarciem placówki muzealnej. W trzeciej części poruszono zagadnienie pozyskiwania zbiorów oraz kwestię gości zaproszonych i przybyłych na otwarcie muzeum. W ostatnim punkcie opisano trudności, z którymi zmagało się kierownictwo placówki w pierwszych latach jej działalności. Wartość artykułu podnosi fakt, że opiera się przede wszystkim na materiałach rękopiśmiennych i maszynopisach Antoniego Trepińskiego.

Prokrastynacja akademicka w kontekście pisania prac dyplomowych przez pokolenie Z

2025-07-01T08:45:57+02:00

Przedmiotem analizy są deklaracje studentów z pokolenia Z dotyczące prokrastynacji podczas pisania pracy dyplomowej. Celem badania jest poznanie deklaratywnego poziomu stresu studentów i ich subiektywnej oceny wpływu prokrastynacji, a także ustalenie, czy seminarzyści utrzymują regularny kontakt z promotorami i czy samodzielnie wybierali temat pracy. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety wśród 212 studentów kończących studia magisterskie. Wyniki wskazują, że studenci odkładający pisanie pracy częściej oceniają swój poziom stresu jako wysoki i postrzegają wpływ prokrastynacji jako negatywny. Nasilenie prokrastynacji częściej dotyczyło osób mających sporadyczny lub żaden kontakt z promotorem. Natomiast studenci samodzielnie wybierający temat rzadziej wskazywali trudności z koncentracją i deklarowali niższy poziom prokrastynacji.

Formy współpracy z rodziną jako wyraz relacji żłobka z mikrosystemem rodzinnym w ocenie przedstawicieli żłobków lubelskich

2025-07-01T08:45:42+02:00

W teorii Bronfenbrennera relacja między mikrosystemami zakłada osiągnięcie wspólnych celów oraz wspólne działanie instytucji i rodziny. Celem badań było ukazanie relacji między żłobkiem a rodziną dziecka na podstawie form współpracy w świetle teorii ekologicznej. Przeprowadzono 8 wywiadów skategoryzowanych o charakterze jawnym z przedstawicielami żłobków lubelskich. Z badań wynika, że najbardziej cenionymi i skutecznymi formami współpracy są: codzienne kontakty w celu wzajemnej informacji o zachowaniu dziecka oraz udział rodziców w adaptacji dziecka do placówki. Formy współpracy odzwierciedlające relację interpersonalną (rodzic – opiekunka – dziecko) oceniono jako ważniejsze niż te grupowe (rodzina – żłobek – grupa dzieci). Różnorodność form współpracy żłobka z rodzicami świadczy o jego otwartości na rodzinę, a cele współpracy skupiają się nie tylko na wymianie bieżącej informacji, ale także na budowaniu więzi i wspólnoty dzieci, rodziców i personelu.

Strategie komunikowania buddyjskich związków wyznaniowych w Polsce

2025-07-01T08:45:50+02:00

W artykule przedstawiono wyniki badań na temat strategii komunikowania buddyjskich związków wyznaniowych zarejestrowanych w Polsce. Badanie przeprowadzono metodami analizy treści oraz analizy danych zastanych. Wykorzystano założenia etnografii wirtualnej, która ma na celu poznanie i opisanie zachowań ludzi i zjawisk dostępnych w internecie oraz ich efektów. Stwierdzono m.in., że buddyjskie związki wyznaniowe stosują nowe media do realizacji strategii komunikacji. Są one ukierunkowane na: autoprezentację, budowanie relacji między członkami wspólnoty, propagowanie buddyzmu, aksjologizację. Strony internetowe realizują wymienione strategie, zwłaszcza w zakresie autoprezentacji. Profile w mediach społecznościowych służą głównie budowaniu relacji oraz aksjologizacji. Buddyzm w Polsce nie jest zjawiskiem masowym, ale istotnym dla kultury polskiej. Badania w tym zakresie służą więc budowaniu wzajemnego szacunku w warunkach wielokulturowych społeczeństw.

Bezpieczeństwo podróży. Językowe mechanizmy, ich ekwiwalenty i bliskoznaczniki w reklamie motoryzacyjnej

2025-07-01T08:46:00+02:00

Niniejsza analiza językoznawcza reklamy motoryzacyjnej bada leksykę i jej ekwiwalenty oraz bliskoznaczniki dotyczące bezpieczeństwa podróży. Właściciele koncernów motoryzacyjnych tę wartość podkreślają w działaniach brandingowych, odpowiadając na potrzeby konsumentów zgodnie z zasadą, że bezpieczny środek transportu podnosi właśnie bezpieczeństwo podróży. Celem badania metodą jakościowo-ilościową jest ukazanie związków semantycznych między pozornie odległymi określeniami typu „bezpieczeństwo”, „komfort”, „spokój”. Materiałem egzemplifikacyjnym są posty internetowe z polskich fanpage’ów BMW Polska, Audi Polska i Mercedes-Benz Polska publikowane na Facebooku, które stanowią kluczowe kanały komunikacji społecznej i mediów. Podstawę teoretyczną badania stanowią: Słownik wyrazów bliskoznacznych PWN (oprac. L. Wiśniakowska), teoria M. Grochowskiego, spostrzeżenia A. Grybosiowej i K. Kleszczowej oraz A. Bednarka i B. Osowskiego.

Strony tytułowe

2025-06-27T10:17:02+02:00

Spis treści

2025-06-27T10:19:42+02:00

2025-06-27T10:20:29+02:00

Kilka uwag o władzy rodzicielskiej ojca dziecka poczętego w polskim prawie rodzinnym

2025-07-01T08:45:51+02:00

Kwestia rodzicielstwa sprawowanego w prenatalnej fazie życia dziecka zyskuje obecnie coraz większe znaczenie w naukach takich jak psychologia i pedagogika prenatalna. Badania przeprowadzone na polu tych dyscyplin wskazują, że więzi między rodzicami a dzieckiem powstają jeszcze przed narodzinami, wpływając na późniejszy rozwój dziecka oraz jego relacje z rodzicami. W toku przemian społecznych, rozwój nauk medycznych stanowi istotny impuls do badań nad prawnymi aspektami ojcostwa prenatalnego. Stale bowiem rośnie zakres sytuacji, w których podejmowane są decyzje i działania dotyczące dziecka poczętego, obowiązujące przepisy prawne nie wskazują jednoznacznie podmiotu lub podmiotów uprawnionych do podejmowania tychże decyzji i działań. Mimo że w doktrynie prawa przeważa pogląd, iż władza rodzicielska powstaje z chwilą urodzenia się dziecka, należy przyjąć, że rodzicom dziecka będącego jeszcze w okresie prenatalnym również przysługują pewne atrybuty tej władzy. Wynika to z perspektywy dotyczącej możliwości potwierdzania więzi prawnorodzinnych w okresie prenatalnym.

Plac zabaw w dyskursie sądowym – rekonesans w kierunku badania reprezentacji społecznej dzieciństwa

2025-05-30T11:17:34+02:00

Dawne dokumenty sądowe są uznanym źródłem do badania kultury swoich czasów. Analogiczną wartość mają współczesne orzeczenia, choć – poza środowiskami prawniczymi – pozostają źródłem niedocenionym. Orzeczenia sądów są skutkiem procesów społecznych i same są procesem społecznym wywołującym skutki. Niniejszy tekst jest wynikiem interdyscyplinarnego rekonesansu badawczego, owocem wstępnego rozpoznania zasobów. Przynosi jednak nadspodziewanie wiele materiału do obserwacji fenomenu placu zabaw jako zjawiska kultury. Nowe pola badań otworzyły się dzięki teorii badania dyskursu i reprezentacji społecznych. Niniejsza praca na próbie 130 orzeczeń sądowych (z niemal tysiąca zidentyfikowanych jako dotyczące placu zabaw) opisuje plac zabaw poprzez jego atrybuty, pogrupowane w antonimiczne pary. Praca wstępnie udowadnia, że fenomen placu zabaw jest istotnym elementem współczesnej reprezentacji społecznej dzieciństwa i daje wgląd w napięcia wewnątrz tej reprezentacji.

Jurystraduktologia i prawo do tłumaczenia

2025-07-01T08:45:56+02:00

W kontekście globalizacji rozumianej jako długofalowy proces historyczny kwestie wielojęzyczności i wielokulturowości coraz częściej wiążą się z dostępem do wymiaru sprawiedliwości. Państwa członkowskie muszą stawiać czoła szczególnym wyzwaniom związanym z mobilnością obywateli wewnątrz Unii Europejskiej oraz napływem imigrantów i uchodźców spoza jej granic. Na tym tle analiza prawa polskiego ujawnia wyraźny deficyt regulacji dotyczących prawa do tłumaczenia. Z perspektywy pewności prawa oraz standardów przejrzystości jest to sytuacja wysoce niepożądana. Artykuł porusza problematykę prawa do pomocy tłumacza dla osób niewładających w wystarczającym stopniu językiem w kontekście prawnym. Analizowane zagadnienia zostaną przedstawione z perspektywy jurystraduktologii (jurystraduktologicznego podejścia do przekładu tekstów prawnych), dyscypliny naukowej rozwijanej w Centre de recherche interdisciplinaire en juritraductologie (Cerije) w Paryżu.

Na marginesie publikacji Dariusza Wojnarskiego pt. „Przywileje miasta Turobina”, Officina Simonidis Wydawnictwo Akademii Zamojskiej, Zamość 2024, ss. 192.

2025-07-01T08:45:53+02:00

Recenzja publikacji Dariusza Wojnarskiego pt. „Przywileje miasta Turobina”, Officina Simonidis Wydawnictwo Akademii Zamojskiej, Zamość 2024, ss. 192.

Metafizyczna podróż duszy umarłego państwa celem zmartwychwstania – na 200. rocznicę wydania Dziadów Mickiewicza

2025-07-01T08:45:46+02:00

Niniejszy artykuł jest próbą wykazania, że przystępując do pisania Dziadów Adam Mickiewicz zakładał utwór na wzór epopei z klasycznym starożytnym toposem homo viator, mając po temu konkretne przesłanki z okresu swoich studiów na Uniwersytecie Wileńskim, kiedy był aktywnym uczestnikiem procesu oświeceniowego w Rzeczypospolitej końca XVIII i początku XIX wieku. Skierowanie energii twórczej młodego poety na utwór ambitny, neoklasycystyczny, epicki było przejawem patriotyzmu, którego „dojrzewanie” i realizację w formie literackiej obserwujemy od Dziadów wileńskich (1823) przez Dziady drezdeńskie (1832) aż po prawdziwą epopeję „narodu rzeczpospolitańskiego” w poemacie Pan Tadeusz (1834). Artykuł ma charakter polemiczny, w warstwie koncepcyjnej bazuje na obszernej krytyce literackiej i tekstach źródłowych, które stanowią bibliografię do pracy badawczej nad leksykonem pojęć i biogramów Unia literacka.

Księgi i nomadzi – O oswajaniu lęku przed podróżą

2025-07-01T08:45:44+02:00

W artykule autor rozważa podróż jako pojęcie z pogranicza genologii literackiej i antropologii kultury, które łączy w sobie cechy toposu i metafory. Zakłada, że podróż jest terminem kulturowo wieloznacznym. Przyjmuje ona postać uniwersalnego wyzwania, oscylując między potrzebą emocjonalnego i poznawczego spełnienia a lękiem i stanem zagrożenia podmiotu w drodze. Ambiwalentnej wartości podróży odpowiada jej dynamiczny, procesualny charakter. Na podstawie powieści Podróż ludzi Księgi oraz Bieguni O. Tokarczuk autor stara się pokazać, jak fabularne i obrazowe funkcje niebezpieczeństw podróży są reprezentacjami wpisanego w to pojęcie lęku, a równocześnie sama podróż staje się koniecznym procesem wytwarzania strategii służących do jego oswojenia. Teoretycznym punktem odniesienia jest m.in. narracyjna teoria podróży autora Christophera Voglera oraz podróż jako metoda badań terenowych według Jamesa Clifforda.

Przekraczanie granic i spotkania z polską kulturą na podstawie powieści Pokonać granice Kathariny Zimmermann i Café Europa Michaela Zellera

2025-07-01T08:45:59+02:00

Artykuł ma na celu analizę dwóch powieści, w których ukazano sposób, w jaki Szwajcarzy i Niemcy postrzegają społeczeństwo polskie, jego kulturę i mentalność. Autorzy obu powieści sami odbyli podróż do Polski, a swoje obserwacje i zdobyte tam doświadczenie wykorzystali, tworząc intrygującą fabułę. W artykule skupiono się przede wszystkim na powieści Das Freudenkind, ponieważ porusza ona mało znaną historię relacji polsko-szwajcarskich z okresu II wojny światowej. Zarazem ukazuje także współczesną Polskę widzianą oczami Szwajcarki. Natomiast w powieści Michaela Zellera Café Europa pojawiają się liczne refleksje i przemyślenia autora, który w ten sposób relacjonuje swój pobyt w Polsce po roku 1989. Autor przygląda się polskiemu społeczeństwu oraz dokonuje porównań z własną kulturą. Obie powieści uwypuklają relacje między dwoma odmiennymi kulturami oraz wyzwania, jakie stoją przed podróżnym w obcym kraju.

„Światło wszech wieków, Jezu świątobliwy, / bądź posileniem pielgrzymowi Twemu!” Refleksja o niebezpieczeństwach podróży w poezji Sebastiana Grabowieckiego

2025-07-01T08:45:48+02:00

Głównym tematem artykułu są wybrane utwory z Setnika rymów duchownych Sebastiana Grabowieckiego, odczytywane w aspekcie ziemskiego pielgrzymowania i niebezpieczeństw podróży. Punktem wyjścia rozważań jest problematyka przemijania i kruchości życia ludzkiego, podjęta w Biblii, pismach myślicieli chrześcijańskich i starożytnych oraz poezji polskiego baroku. Uwaga skoncentruje się na niebezpieczeństwach podróży wynikających głównie z poczucia grzechu oraz na losie człowieka wygnańca, któremu dzięki Chrystusowi nadany został kierunek jego pielgrzymowania – powrót do utraconego przez grzech pierworodny królestwa niebieskiego. Artykuł dopełnią uwagi na temat poetyckiego obrazowania w Setniku rymów duchownych (metafor morskich, paralel, puent, alegorii i symboli łaski Bożej, opisów stanów wewnętrznego udręczenia, wizji głębi, przepaści oddzielającej człowieka od Boga itd.), będącego odzwierciedleniem poezji wczesnego baroku.