Pomoc Zamościa dla Węgrów w 1956 roku

Jacek Feduszka

doi:10.56583/az.1020

Data publikacji : 2017-12-31

Tom 15 (2017)

Pomoc Zamościa dla Węgrów w 1956 roku

Jacek Feduszka

DOI: https://doi.org/10.56583/az.1020

Abstrakt

Powstanie węgierskie 1956 r., symbol niezłomnej walki narodu o wolność, było odpowiedzią na stalinowski reżim, na Węgrzech o wiele bardziej represyjny niż w innych krajach bloku wschodniego. Zostało krwawo stłumione przez 60 tys. sowieckich żołnierzy. Życie za wolność oddało 300-400 Węgrów, ponad 20 tys. trafiło do więzień, 200 tys. zbiegło na Zachód. Polskie władze, na czele z I sekretarzem PZPR Władysławem Gomółką, skrytykowały sowiecką interwencję w tym kraju. W artykule zacytowano fragmenty odezwy Komitetu Centralnego PZPR z 2 listopada, zwracającej uwagę, że obrona socjalizmu na Węgrzech należy do węgierskiego ludu, nie zaś do sił zewnętrznych (afisz ze zbiorów Archiwum Państwowego w Zamościu, wydrukowany w Lubelskiej Drukarni Prasowej). Polska prasa nagłośniła wezwanie Węgierskiego Czerwonego Krzyża o dostarczenie krwi dla ofiar budapeszteńskich wydarzeń; zgłosiło się ponad 11 tys. dawców. Komitety niesienia pomocy Węgrom powstawały nie tylko w dużych miastach, jak Warszawa i Kraków, ale też w mniejszych ośrodkach, jak Zamość. Autor artykułu, po naszkicowaniu przebiegu powstania węgierskiego, skupia się na działalności Komitetu Pomocy dla Węgrów w Zamościu, powołanego z inicjatywy Miejskiej Rady Narodowej. Kierował nim zamojski lekarz Wiktor Maszek. W Zamościu prowadzono zbiórki krwi, darów, pieniędzy, pomoc kierowano do Debreczyna. Artykuł dokładnie szacuje wielkość tej pomocy, w oparciu m. in. o protokoły z posiedzeń MRN oraz notatki w lokalnej prasie.

Słowa kluczowe:

powstanie węgierskie, 1956 rok, zbiórka krwi dla Węgrów, Zamojski Komitet Pomocy dla Węgrów, Miejska Rada Narodowa w Zamościu

Inne teksty tego samego autora

Jacek Feduszka, Jakub Żygawski, „Bezpowrotnie stracony” akt lokacyjny Zamościa z 1580 r. w zasobie Archiwum Narodowego w Krakowie. Rozważania na temat losów dokumentu po 1860 r. , Archiwariusz Zamojski: Tom 19 (2021)
Jacek Feduszka, Zamość w Królestwie Kongresowym mieszkańcy miasta-twierdzy a władze wojskowe i cywilne , Archiwariusz Zamojski: Tom 6 (2007)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Feduszka, J. (2017). Pomoc Zamościa dla Węgrów w 1956 roku. Archiwariusz Zamojski, 15, 7–17. https://doi.org/10.56583/az.1020

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Zamościu, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Zamościu, Wydział Organizacyjno-Prawny.

Archiwum Państwowe w Zamościu, 215: Zbiór afiszów, plakatów i druków ulotnych.

Codogni P., Rok 1956, Warszawa 2006.

Kastory A., Międzynarodowe reperkusje kryzysu węgierskiego 1956 r., [w:] Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga pamiątkowa ofiarowana prof. Tadeuszowi Dębickiemu, red. R. Majzner, Częstochowa – Włocławek 2013, s. 666.

Gzella A. L., Leksykon dziennikarzy i redaktorów Lubelszczyzny, Lublin 2015, s. 180-181.

Horváth M., 1956 Rozstrzelana Rewolucja. Walka zbrojna Węgrów z interwencją sowiecką, przekł. Marcin Sowa, Kraków – Międzyzdroje 2006.

Kędziora A., Encyklopedia miasta Zamościa, Zamość 2012, s. 321-322, 386-387, 745.

Programy i manifesty wyborcze Frontu Narodowego w Polsce Ludowej w latach 1943-1973, oprac. R. Grodziski, Warszawa 197.

Przeperski M., Front Narodowy 1952-1956, pomiędzy BBWR a OZN. O modelach polskich frontów narodowych przed i po II wojnie światowej, „Miscellanea. Pismo studentów UW”, nr 6, 2009, s. 120-128.

Redelbach A., Front Jedności Narodu. Model funkcjonowania frontu narodowego w PRL, Warszawa 1978, s. 105-106.

Rewolucja węgierska 1956 roku w polskich dokumentach, oprac. J. Tischler, Warszawa 1995.

Tischler J., Polska wobec powstania węgierskiego 1956 roku, [w:] J. Karwat, J. Tischler, 1956. Poznań-Budapeszt, Poznań 2006, s. 161.

Tragedia węgierska, „Głos Pracy”, 29 X 1956, s. 2.

Tyszkiewicz J., Czapiewski E., Historia Powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012.

Urbanek G., Węgierskie powstanie 1956 r., [w:] Słownik Historii XX wieku, Kraków 1993, s. 419.

Wójtowicz N., Solidarność polsko-węgierska 1956 r. w relacjach prasy, „Biuletyn IPN”, nr 10, 2006, s. 35.

Życie Lubelskie”, nr 283, 27 XI 1956, s. 4.

Życie Lubelskie”, nr 284, 28 XI 1956 (L. Kołodziejczyk, Budapeszt/ Niedziela 11 listopada. Od naszego specjalnego wysłannika, s. 3).

„Życie Lubelskie”, nr 303, 20 XII 1956, s. 2.

„Życie Lubelskie”, nr 309, 30-31 XII 1956, s. 1. DOI: https://doi.org/10.2307/40096249