Abstract

Zapis dyskusji podczas sesji naukowej „Dzieje rozwoju przestrzennego i architektury Zamościa” z 1978 r. odnaleziony został w przekazanym do Archiwum Państwowego w Zamościu zespole: Zamojskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 1960-1990. Zespół ten składa się z 63 jednostek archiwalnych i nie jest opracowany. W teczce o sygn. 19 pt. Sesja Naukowa „Dzieje rozwoju przestrzennego i architektury Zamościa” o łącznej objętości 130 kart znajduje się korespondencja dotycząca sesji i zwarty materiał zatytułowany „Protokoły dyskusji i inne materiały z Sesji Naukowej” (ss. 88, maszynopis, kopia, papier przebitkowy). Zapis wystąpień sporządzony został na podstawie nagrania magnetofonowego przez Kazimierza Kowalczyka i Andrzeja Nowakowskiego. Nie znane jest miejsce przechowywania oryginału. Wnikliwą adiustację tekstu bezinteresownie przeprowadził prof. Jerzy Kowalczyk. Dyskusje uzupełniają fragmenty wystąpień poprzedzających i kończących sesje. Utrwalenie w druku, dyskusji przeprowadzonej w czasie doniosłej sesji naukowej, poprzedzającej wielki jubileusz 400-lecia Zamościa, wynikał z przesłanek historycznych. Zbliżający się jubileusz w 1980 r. słynnego miasta idealnego sprowokował władze państwowe i polityczne do zainteresowania się stanem zachowania zabytków Zamościa (uchwała Rady Ministrów w 1974 r.). Wyzwolił dużą energię działania służb konserwatorskich wszystkich szczebli, a także wielkie zainteresowanie społeczne. Czynnikiem niebagatelnym było podniesienie Zamościa w 1975 r. do rangi miasta wojewódzkiego. Nastąpiła wielka mobilizacja wśród historyków, historyków sztuki i architektów konserwatorów w trzech ośrodkach naukowych: Warszawy, Krakowa i Lublina. W samym Zamościu dużą rolę odegrał, zorganizowany w roku 1976 Oddział Zamojski Pracowni Konserwacji Zabytków pod dyrekcja energicznego arch. Zdzisława Drankowskiego. Dużą aktywność, organizacyjną i wydawniczą, wykazało Zamojskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, któremu prezesował wówczas inż. Eugeniusz Zgnilec. Te dwie instytucje – zawodowa i społeczna – w zgodnej współpracy, przy poparciu finansowym władz wojewódzkich i miejskich, zorganizowały sesję naukową o wysokiej randze naukowej, poświęconą urbanistyce i architekturze Zamościa. Sesja trwała trzy dni, obrady odbywały się w sali Consulatus w ratuszu.