The Polish Contribution to Egyptian Motifs in the Architecture of Synagogues

Leszek Zinkow

doi:10.56583/sz.2407

Data publikacji : 2023-12-31

Tom 13 (2023)

Polski wątek dotyczący zagadnienia elementów egipskich w architekturze synagog

Leszek Zinkow

https://orcid.org/0000-0003-0681-7428

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.2407

Abstrakt

Tak zwana egiptomania to specyficzna strategia recepcji dziedzictwa starożytnego Egiptu i inkorporowania jego elementów w kulturę współczesną: sztukę i rzemiosło artystyczne, literaturę, ponadto spekulacje intelektualne itd. Zjawisko to zaznaczyło się także w architekturze, zwłaszcza w XIX stuleciu. Rozmaite motywy i detale egipskie (czy może raczej quasi-egipskie) możemy wskazać również w projektach i realizacjach niektórych budynków synagog na całym świecie. Architekt Stanisław Adamczewski zaproponował w latach 70. XIX wieku pomysł monumentalnej synagogi w Warszawie, zawierający interesujące elementy nawiązujące do budowli staroegipskich. Planował także inne egiptyzujące budowle w stolicy, jednak zarówno one, jak i projekt synagogi nie, zostały zrealizowane.

Słowa kluczowe:

Egiptomania, egiptyzm w architekturze, synagogi (w Polsce), Adamczewski Stanisław

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Zinkow, L. (2023). Polski wątek dotyczący zagadnienia elementów egipskich w architekturze synagog. Studia Żydowskie. Almanach, 13, 11–23. https://doi.org/10.56583/sz.2407

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

lat myśli polskiej. Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, part 1, ed. Z. Ogonowski, Warszawa 1979, pp. 143–164.

Abdoh S.A., Revival of Pharaonic Architecture in Synagogues and Masonic Temples. Identity or Inspiration?, “Disegnarecon”, 13 (2020), no. 25, p. 161–169.

Ägypten-Bilder. Akten des «Symposions zur Ägypten-Rezeption», eds. E. Staehelin, B. Jaeger, Freiburg-Göttingen 1993 (Orbis Biblicus et Orientalis 150).

Appelbaum D.M., Jewish Identity and Egyptian Revival Architecture, “Journal of Jewish Identities”, 5 (2012), no. 2, pp. 1–25.

Arnold D., The Encyclopedia of Ancient Egyptian Architecture, London-New York 2003.

Baumgartner G., Polski indeks biograficzny [Polnischer Biographischer Index / Polish Biographical Index], München 2004.

Beyond Egyptomania. Objects, Style and Agency, ed. M.J. Versluys, Berlin-Boston 2020.

Curl J.S., Les thèmes décoratifs égyptisants et la franc-maçonnerie, in: L’Égyptomanie à l’épreuve de l’archéologie, ed. J.M. Humbert, Brussels-Paris 1996, pp. 345–365.

Curl J.S., The Egyptian Revival. Ancient Egypt as the Inspiration for Design Motifs in the West, London–New York 2005.

Currid J.D., Ancient Egypt and the Old Testament, New Bedford 1997.

Czyżewski A., Odwrotna strona życiorysu Stanisława Adamczewskiego — szkic biograficzny, in: Architektura XIX i początku XX wieku, ed. T. Grygiel, Wrocław 1991, pp. 71–84.

De Poli B., Freemansonry and the Orient. Esotericisms between the East and the West, Venezia 2019.

Fazzini R.A., McKercher M.E., Egyptomania, in: The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt, vol. 1, ed. D.B. Redford, Cairo 2001, pp. 458–465.

Fritze R.H., Egyptomania. A History of Fascination, Obsession and Fantasy, London 2016.

Gwyn Griffiths J., Egypt and the Rise of the Synagogue, “The Journal of Theological Studies”, 38 (1987), no. 1, pp. 1–15.

Imhotep Today. Egyptianizing Architecture, eds. J.M. Humbert, C. Price, London 2003 (Encounters with Ancient Egypt 4).

Łoza S., Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954.

Małkowska E., Synagoga na Tłomackiem, Warszawa 1991.

Montet P., L’Egypte et la Bible, Neuchâtel 1959 (Cahiers d’Archéologie Biblique n°11).

Moore W.D., The Masonic Lodge Room, 1870–1930. A Sacred Space of Masculine Spiritual Hierarchy, “Perspectives in Vernacular Architecture”, 5 (1995), pp. 26–39.

Nordheim E., Die Selbstbehauptung Israels in der Welt des Alten Orients, Freiburg-Göttingen 1997 (Orbis Biblicus et Orientalis 115).

Redford D.B., Egypt, Canaan, and Israel in Ancient Times, Princeton 1992.

Solé R., Les Savants de Bonaparte, Paris 2001.

Śliwa J., “Grobowiec oświecony stał się lampą żywych”. Juliusz Słowacki i sarkofag Setiego I, “Światowit. Rocznik poświęcony archeologii przeddziejowej i badaniom pierwotnej kultury polskiej i słowiańskiej”, 1 (1999), no. 42, fasc. A, pp. 176–178.

Taylor J.H., Sir John Soane’s Greatest Treasure. The Sarcophagus of Seti I, London 2017.

Views of Ancient Egypt since Napoleon Bonaparte. Imperialism, Colonialism and Modern Appropriations, ed. D. Jeffreys, Walnut Creeks 2011.

Wilkinson R.H., Symbol and Magic in Egyptian Art, London 1994.

Wischnitzer R., The Egyptian Revival in Synagogue Architecture, “Publications of the American Jewish Historical Society”, 41 (1951), no. 1, pp. 61–75.

Zinkow L. Imhotep i pawie pióra. Z dziejów inspiracji egipskich w architekturze polskiej, Kraków 2009.