Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady

Karolina Panz

doi:10.56583/sz.546

Data publikacji : 2014-12-31

Tom 4 Nr 4 (2014)

Żydowscy mieszkańcy Nowego Targu – historia Zagłady

Karolina Panz

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.546

Abstrakt

Artykuł przedstawia historie żydowskich mieszkańców Nowego Targu w czasie okupacji niemieckiej. Nowy Targ to stosunkowo niewielkie polsko-żydowskie miasto na polskim Podhalu (południowa część Polski). Ich losy są rekonstruowane na podstawie różnorodnych źródeł historycznych, dokumentów administracyjnych, a także osobistych świadectw. Mając w kontekście wydarzenia dotyczące całej społeczności Nowego Targu, wybrano historie kilku rodzin, aby zilustrować indywidualny wymiar Holokaustu. Artykuł rozpoczyna się od charakterystyki wybranych rodzin, następnie autorka skupia się na wydarzeniach z okresu eksterminacji pośredniej, która obejmowała represje ekonomiczne, gettoizację i wykluczenie społeczne nowotarskich Żydów. Kolejna część dotyczy samego Holokaustu (zagłady), ze szczególnym uwzględnieniem historii poszczególnych osób – pierwszych egzekucji i deportacji w czerwcu 1942 r. oraz wydarzeń z 30 sierpnia 1942 r., kiedy to na nowotarskim cmentarzu rozstrzelano kilkaset osób, a pozostałych Żydów wywieziono do Bełżca. Następnie czytamy o żydowskich robotnikach przymusowych zatrudnionych w okolicznych obozach pracy należących do firmy Hobag i przedstawione są realia życia w miasteczku Judenrein. Artykuł zamyka opis powojennych powrotów Ocalałych, dokonanych na nich mordów i końca żydowskiej obecności w Nowym Targu.