Język Polski
English
Еврейский вопрос в политике модернизации позднеимперской России
Oлександр Безаров
Abstrakt
Artykuł analizuje kwestię żydowską w polityce modernizacyjnej rządu carskiego w drugiej połowie XIX – początku XX wieku. Autor jest przekonany, że kwestia żydowska (kwestia równości Żydów) była tematem aktualnym na wszystkich trzech etapach polityki modernizacyjnej. Jeśli więc w okresie wielkich reform kwestia żydowska była rozpatrywana przez pryzmat politycznej lojalności Żydów wobec autokratycznego reżimu Aleksandra II, który skłaniał się do równouprawnienia, to w drugim i trzecim etapie (1881-1911 r.) problem rosyjskich Żydów został zaostrzony przez wzrost państwowego antysemityzmu, będącego integralną częścią ideologii imperialnego nacjonalizmu. Pewne próby rozwiązania kwestii żydowskiej podjęto na początku XX wieku w polityce V.K. Pleve, V.N. Kokovtseva, S.J. Witte i P.A. Stolypina. Jednak na tle sprzeczności polityki państwa carskiego wobec kwestii żydowskiej w ogóle, a w okresie modernizacji zwłaszcza, zniknęły nadzieje emancypacyjne Żydów rosyjskich. Wyciągnięto z tego wnioski, że polityka modernizacyjna ma charakter zasadniczo nieorganiczny, co nie mogło nie mieć odzwierciedlenia w ideologicznym i politycznym podejściu do kwestii żydowskiej. Mimo pewnych ustępstw, takich jak równouprawnienie Żydów w Królestwie Polskim w 1862 r., prawo wyborcze Żydów rosyjskich w latach 1905-1907 oraz próby zniesienia systemu kwot dla żydowskich akademików w latach 1907-1908, rząd nie odważył się zlikwidować instytucji strefy osadnictwa żydowskiego, która była zasadniczo formą średniowiecznego getta. Polityka państwowego antysemityzmu była nie tylko wynikiem umacniania się przez Romanowów carskiego patriotyzmu i mistycyzmu religijnego, lecz także reakcją autokracji na zauważalną działalność polityczną i rewolucyjną Żydów. Według autora autokracja ostatnich Romanowów okazała się zakładnikiem własnej polityki modernizacyjnej. Kraj przygotowywał się do głębokich zmian rewolucyjnych, w których kwestia żydowska odgrywała ważną rolę.
Słowa kluczowe:
car, antysemityzm, getto, dynastia Romanowów, Aleksander II, reżimSzczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Wskaźniki altmetryczne
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.