W poszukiwaniu „rasy panów”. Archeologia jako narzędzie budowania mitologii nazistowskiej

Jacek Konik

doi:10.56583/sz.663

Data publikacji : 2021-12-31

Tom 11 Nr 11 (2021)

W poszukiwaniu „rasy panów”. Archeologia jako narzędzie budowania mitologii nazistowskiej

Jacek Konik

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.663

Abstrakt

Adolf Hitler i jego partia NSDAP uwiedli naród niemiecki nie tylko swoją ideologią polityczną, lecz także odwołaniem się do popularnego wówczas mitu o doskonałej rasie aryjskiej. Za każdym pozytywnym, twórczym działaniem w historii ludzkości, za każdym wielkim dziełem sztuki i przełomem naukowym mieli stać, jak głosili zwolennicy Hitlera, Aryjczycy, najlepsza i najbardziej twórcza z ras ludzkich. Nordyckie ludy północnej Europy, a zwłaszcza Niemcy, miały być potomkami starożytnych Aryjczyków i jako takie powinny zająć ich miejsce przodków. Artykuł dotyczy mitu Aryjczyków, jego włączenia do teorii ras ludzkich oraz wykorzystania go przez nazistów do podporządkowania Niemców i ich rasizmowi. Omawia wykorzystanie archeologii i odkryć archeologicznych w szczególności do uwiarygodnienia mitologii nazistowskiej i zbudowanej wokół niej narracji, a także najbardziej spektakularne przykłady karier archeologicznych w III Rzeszy. Kiedy archeolodzy zaangażowali się po stronie nazizmu, stali się współwinnymi konstruowania zbrodniczej i ludobójczej ideologii i systemu władzy.

Słowa kluczowe:

NSDAP, Hitler, nazizm, rasa panów, III Rzesza, mitologia nordycka, rasa aryjska

Inne teksty tego samego autora

Jacek Konik , Holokaust i archeologia na przykładzie badań wykopaliskowych w Ogrodzie Krasińskich w Warszawie , Studia Żydowskie. Almanach: Tom 11 Nr 11 (2021)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Konik, J. (2021). W poszukiwaniu „rasy panów”. Archeologia jako narzędzie budowania mitologii nazistowskiej. Studia Żydowskie. Almanach, 11(11), 43–56. https://doi.org/10.56583/sz.663

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antwoord van Marcus Zuerius van Boxhom, gegeven op de Vraaghen, hem voorgestelt over de Bediedinge van de afgodinne Nehalennia, onlancx uytghegeven, in welcke de ghemeine herkomste van der Griecken, Romeinen ende Duytschen Tale uyt den Scythen duydelijck bewesen, ende verscheiden Oudheden van dese Volckere grondelijck ontdekt ende verklaert worden, Leiden 1647.

Awdiejew V., Raciology: the Science of the Hereditary Traits of Peoples, Atlanta 2015.

Ciesielska A., Społeczeństwa Europy pradziejowej. Podręcznik dla studentów archeologii i historii, Poznań 2011.

Figucira D.M., Aryan Ancetors, Pariahs and the Lunatic Fringe, „Comparative Civilizations Review”, 1991, nr 25.

Hassman H., Archaeology in the Third Reich, w: Archaeology, ideology and society, ed. H. Härke, Fankfurt am Main 2000.

Hessemann M., Religia Hitlera, tłum. A. Walczy, Warszawa 2011.

Hitler A., Mein Kampf. Moja Walka. Edycja Krytyczna, tłum. E. C. Król, Warszawa 2020.

Igrao Ch., Wierzyć i niszczyć. Intelektualiści w machinie wojennej SS, tłum. M. Kamińska-Maurugeon, Wołowiec 2013.

Jankuhn H., Wprowadzenie do archeologii osadnictwa, tłum. A. Bender, Poznań 2004.

Jones W., Third Anniversary Discourse: On the Hindus, „Asiatic Researches”, 1798, nr 1.

Konik J., W poszukiwaniu aryjskiej doskonałości - u źródeł ideologii nazistowskiej, „Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin w Warszawie”, Seria Humanistyczna, nr 2, z. 10, 2014.

Kossinna G., Die Herkunft der Germanen. Zur Methode der Siedlungsarchäologie, Würzburg 1911.

Kościelniak K., Religie współczesnego Bliskiego i Dalekiego Wschodu, Kraków 2015.

Lassen Ch., Altpersischen Keil-Inschriften von Persepolis, Bonn 1836.

Lassen Ch., Gidelmeister J., Anthologia sanscritica Glossario instructia, Bonn 1868. DOI: https://doi.org/10.1515/9783112447024

Ławecka D., Wstęp do archeologii, Warszawa-Kraków 2003.

Maczkowski A., Pojawienie się Indoeuropejczyków w Europie w świetle nowej mitologii porównawczej, Toruń 2002.

Mahsarski D., Herbert Jankuhn [1905-1990]. Ein deutscher Prähistoriker zwischen nationalsozialistischer Ideologie und wissenschaftlicher Objektivität, „Ethnographisch-Archäologische Zeitschrift”, 2011, nr 52/2.

Mandl F., Das Erbe der Ahnen. Ernst Burgstaller/Herman Wirth und die österreichische Felsbildforschung. „Mitteilungen der ANISA”, 1999.

Poliakow L., The Aryan Myth: A History of Racist and Nationalist idea in Europe, London 1974.

Pringle H., Plan rasy panów. Instytut naukowy Hitlera i Holocaust, tłum. J. Lang, Poznań 2009.

Schlegel F., Ober die Sprache und Veishcit der Indier, Heidelberg 1808.

Sünner R., Schwarze Sonne, Ptieburg 1999.

Szczepański S., SS-man z łopatą, „Archeologia Żywa”, 2009, nr 2 (42).

Tacyt, Germania, tłum. T. Płóciennik, Poznań 2008, s. 65.