Filozofia Emmanuela Lévinasa jako odpowiedź na doświadczenie Zagłady

Jan Kutnik

doi:10.56583/sz.694

Data publikacji : 2020-12-31

Tom 10 Nr 9-10 (2020)

Filozofia Emmanuela Lévinasa jako odpowiedź na doświadczenie Zagłady

Jan Kutnik

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.694

Abstrakt

Przedstawiciele różnych współczesnych ruchów filozoficznych próbowali uporać się z traumą spowodowaną Holokaustem i ludobójstwem. Holokaust odcisnął bardzo wyraźny ślad na filozofach pochodzenia żydowskiego. Najwybitniejszym nurtem współczesnej myśli żydowskiej jest klasyczna filozofia dialogu. Artykuł przedstawia krytyczną analizę wpływu doświadczenia Holokaustu na myśl Emanuela Lévinasa, głównego powojennego przedstawiciela filozofii dialogu. Lévinas, więziony jako oficer armii francuskiej, wojnę spędził w obozie jenieckim. Większość jego prac, powstałych po wojnie, naznaczona została bolesnym cieniem Holokaustu (pomimo nielicznych bezpośrednich i osobistych odniesień do doświadczeń wojennych). W swojej myśli etycznej Levinas szukał odpowiedzi na dwa fundamentalne pytania: 1) jak mogło dojść do zbrodni ludobójstwa i 2) jak zmienić schematy myślenia i świadomość jednostek, aby podobna tragedia nigdy więcej się nie powtórzyła. Wyraził, że koncepcja relacji międzyludzkich jest doskonałą praktyczną lekcją dla każdego z nas. Popularyzacja jego idei jest nadal aktualna. Jego refleksje nie straciły nic ze swojej aktualności w erze wszechobecnej „mowy nienawiści” zalewającej media masowe i społecznościowe.

Słowa kluczowe:

Holokaust, Emanuel Lévinas, ludobójstwo, filozofia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kutnik , J. (2020). Filozofia Emmanuela Lévinasa jako odpowiedź na doświadczenie Zagłady. Studia Żydowskie. Almanach, 10(9-10), 119–131. https://doi.org/10.56583/sz.694

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Adorno T., Dialektyka negatywna, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1986.

Antonovsky A., Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować, tłum. H. Grzegołowska-Klarkowska, Warszawa 2005.

Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, tłum. A. Szostkiewicz, Kraków 2004.

Bettelheim B., The Informed Heart. Autonomy in a Mass Age, New York 1971.

Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, tłum. J. Doktór, Warszawa 1992.

Domka P., Myśl filozoficzna Emmanuela Levinasa wobec problemu Holokaustu, „Humanities and Social Sciences”, 18 (2013), nr 3 (20), s. 31-46.

Frankl V.E., Człowiek w poszukiwaniu sensu. Głos nadziei z otchłani Holokaustu, tłum. A. Wolnicka, Warszawa 2013.

Gadacz T., Historia filozofii XX wieku. Nurty. Neokantyzm, filozofia egzystencji, filozofia dialogu, t. 2, Kraków 2009.

Gurczyńska-Sady K., Sady W., Wielcy filozofowie współczesności, Kęty 2012.

Kłoczowski J.A., Filozofia dialogu, Poznań 2005.

Kozak M., Wojna jako doświadczenie przemocy bycia w myśli Emmanuela Lévinasa, „Kwartalnik Filozoficzny”, 42 (2014), 103-116.

Lévinas E., Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, tłum. M. Kowalska, Warszawa 2012.

Lévinas E., Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczynski, Warszawa 2000.Lévinas E., Kilka myśli o filozofii hitleryzmu, tłum. J. Migasiński, „Literatura na Świecie”, 2004, nr 1-2, s. 5-13.

Lévinas E., Pies albo prawo naturalne, w: Trudna wolność. Eseje o judaizmie, tłum. E. Kuryś Gdynia 1991.

Levinas E., Useless suffering, tłum. R. Cohen, w: The provocation of Levinas. Rethinking the other, red. R. Bernasconi, D. Wood, s. 156-165.

Lévinas E., Znaczenie a sens, tłum. S. Cichowicz, „Literatura na Świecie”, 1985, nr 11-12, s. 239-279.

Migasiński J., W stronę metafizyki. Nowe tendencje metafizyczne w filozofii francuskiej połowy XX wieku, Wrocław 1997.

Moń R., Odpowiedzialność fundamentem ludzkiej podmiotowości. Potrzeba i możliwość koncepcji E. Lévinasa, Warszawa 1999.

Osika G., Kondycja człowieka po doświadczeniu zła radykalnego Holokaustu, w: Holokaust a teodycea, red. J. Diatłowski, K. Rąb, I. Sobieraj, Kraków 2008, s. 81-94.

Rosenzweig F., Gwiazda zbawienia, tłum. T. Gadacz, Kraków 1998.

Szulakiewicz M., Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006.

Wieczorek K., Levinas a problem metafizyki, Katowice 1992.

Wehr G., Martin Buber. Biografia, tłum. R. Reszke, Warszawa 2007.