Abstrakt

Grupa Krakowska, założona w 1932 roku przez studentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, była jednym z najważniejszych środowisk artystycznych w Polsce w XX wieku. Grupa nie miała ściśle określonego programu artystycznego, jednak wielu jej członków hołdowało abstrakcji wywodzącej się z późnego kubizmu. Grupa była związana ze słynnym awangardowym Teatrem Cricot i działała do 1937 roku. Wielu jej członków podzielało lewicowe poglądy; niektórzy należeli do Komunistycznej Partii Polski, a kilka ich prac wyrażało ówczesne postawy społeczno-polityczne. Przed końcem okupacji niemieckiej członkowie Grupy skupili się wokół konspiracyjnego teatru Tadeusza Kantora. Po wojnie, na przełomie lat 1948/49, Grupa zorganizowała w Krakowie I Wystawę Sztuki Nowoczesnej, ale impreza została wkrótce zamknięta przez władze komunistyczne, niechętnie patrzące na nowe tendencje w sztuce. Przez wiele lat wystawa ta była jedyną manifestacją awangardy artystycznej w powojennej Polsce. Oficjalnie Grupa została reaktywowana w 1957 roku (jako II Grupa Krakowska). Artyści kontynuowali przedwojenne założenia i tradycje artystyczne, stając się jednym z najważniejszych środowisk artystycznych w powojennej Polsce. Zarówno przed 1939, jak i po 1945 roku Żydzi i artyści pochodzenia żydowskiego odgrywali kluczową rolę w działalności Grupy, zarówno artystycznej, jak i politycznej. Tacy artyści, jak Jonasz Stern, Sasza Blonder, Berta Grünberg, Erna Rosenstein, Mojżesz Schwanenfeld, byli postrzegani jako najważniejsze osobowości w nowoczesnej sztuce polskiej XX wieku. Chciałabym przedstawić żydowskich artystów Grupy Krakowskiej ze szczególnym uwzględnieniem konotacji politycznych w ich twórczości, a także - w niektórych przypadkach – reminiscencji Holokaustu. Wykład będzie ilustrowany dziełami pochodzącymi z kolekcji państwowych i prywatnych w Polsce.