Opierając się m.in. na rosyjskich publikacjach nietłumaczonych na język polski, autor publikuje zestawienie obsady garnizonu Zamość, dowództw dywizji i brygad, pułków i niższych jednostek stacjonujących w mieście na przełomie XIX/XX w., już po likwidacji przez Rosjan Twierdzy Zamość. Decyzja o likwidacji twierdzy pociągnęła za sobą niszczenie w latach 1866–1868 zamojskich fortyfikacji oraz rozformowywanie dotychczasowych jednostek garnizonowych. Ponieważ w Zamościu nadal stacjonowało wojsko, pozostawiono niektóre obiekty militarne, które nadawały się na koszary lub magazyny, np. nadszańce, bramy, kazamaty, rotundę, arsenał i prochownię. Omówiono także krótko funkcjonowanie twierdzy w historycznym okresie oraz po upaństwowieniu miasta, które zmieniło wtedy charakter na koszarowo-więzienny. Garnizon Miasta Zamościa utworzony po likwidacji twierdzy zaliczony był do III kategorii w pięciostopniowej klasyfikacji. Komendantem był najstarszy stopniem oficer, zajmujący najwyższe stanowisko dowódcze, później każdorazowy dowódca dywizji kozackiej. W sumie stanowisko to zajmowało 13 generałów. Jednostki garnizonu podlegały pod 14 Korpus Armijny, potem 19 Korpus Armijny (dowództwo w Brześciu Litewskim). Autor podaje listy imienne dowództw stacjonujących w mieście dywizji (także innych żołnierzy) oraz wykazy dla jednostek zabezpieczenia (np. magazyny prowiantowe, skład amunicji i materiałów wybuchowych) i jednostek porządkowo-policyjnych (np. rada „adresów wiernopoddańczych”, okręgi żandarmerii).
Zasady cytowania
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.