Z inicjatywą budowy w Biłgoraju pomnika dla upamiętnienia Konstytucji 3 maja wystąpił komendant Obwodowego Biura Werbunkowego do Legionów Polskich, chor. Edward Madurowicz. Inicjatywa zrodziła się w 1916 r., a więc przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Biłgoraj znajdował się w tym czasie pod panowaniem austriackim, tym niemniej C. i K. Komenda Obwodowa, odmawiając wydania pozwolenia na budowę, argumentowała, że taki pomnik naraziłby miasto na szykany, gdyby wrócili Rosjanie. Autor przedstawia zawiłe kulisy tej inicjatywy, ostatecznie zakończonej niepowodzeniem – do budowy pomnika nie doszło. Pomysłodawców, mimo powołania dwóch komitetów do upamiętnienia Konstytucji 3 maja i budowy pomnika, zraziły liczne trudności, w tym finansowe i materiałowe oraz w znalezieniu księży gotowych poświęcić fundamenty. Zebrane pieniądze postanowiono przeznaczyć na inne cele: Legiony Polskie i założenie organizacji skautowskiej. Autor powołuje się na zachowane szkice autorstwa chor. Edwarda Madurowicza, podając, że pomnik miał mieć ponad 8 metrów wysokości i kształt czworokątnej kolumny zwężającej się ku górze. W tym czasie planowano też uczczenie rocznicy Konstytucji 3 maja, co świadczy o narastaniu nastojów patriotycznych w przededniu odzyskania niepodległości.
Zasady cytowania