Wybory 4 czerwca 1989 na terenie województwa zamojskiego

Eugeniusz Wilkowski

doi:10.56583/az.1187

Data publikacji : 2014-12-31

Tom 13 (2014)

Wybory 4 czerwca 1989 na terenie województwa zamojskiego

Eugeniusz Wilkowski

DOI: https://doi.org/10.56583/az.1187

Abstrakt

Przygotowania do wyborów 4 czerwca 1989 r., uznawanych za początek III Rzeczypospolitej, autor odtwarza m.in. na podstawie prywatnych zbiorów działaczy „Solidarności”, materiałów IPN w Lublinie (WUSW w Zamościu, sprawy prowadzone przez bezpiekę) i Archiwum Państwowego w Zamościu (akta KW PZPR). Artykuł dotyczy woj. zamojskiego, w którym prócz pracowniczej „S” silna była „S” Rolników Indywidualnych, a w Zamościu także WiP i KPN. W 1988 r. w wielu zakładach (pełna lista) pracownicy demonstrowali w różnej formie niezadowolenie z podwyżek cen, co skrupulatnie śledziła SB, tak samo jak organizowanie się rolników (akcja pod kryptonimem „Żniwa”). Autor podaje nazwiska działaczy wszystkich kolejno powoływanych komitetów założycielskich NSZZ „S”, najpierw zakładowych, potem międzyzakładowych, struktur gminnych NSZZ RI „S” i utworzonej Rady Wojewódzkiej rolniczej „S”. W 18 gminach rolnicy prowadzili akcję nieprzyjmowania nakazów płatniczych podatku gruntowego. Następnie opisano powołanie Komitetu Obywatelskiego w Zamościu i proces wyłaniania przez KO kandydatów do Sejmu i Senatu. WUSP prowadził kontrolę operacyjną wyborów (krypt. „Demokracja”). W kwietniu w Zamościu odprawiona została msza w intencji pomordowanych w Katyniu, strona solidarnościowa organizowała spotkania z wyborcami, w kościołach zbierano podpisy. Podano pełne wyniki głosowania na wszystkich kandydatów z obu obozów. „Solidarność” także na Zamojszczyźnie odniosła miażdżące zwycięstwo.

Słowa kluczowe:

wybory 4 czerwca, NSZZ „Solidarność” w województwie zamojskim, NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych, Komitet Obywatelski w Zamościu, Służba Bezpieczeństwa

Inne teksty tego samego autora

Eugeniusz Wilkowski, Marek Redka – niezłomny zamościanin , Archiwariusz Zamojski: Tom 11 (2012)
Eugeniusz Wilkowski, Źródła do dziejów „Solidarności” w latach 1980-1989 w Archiwum Państwowym w Zamościu , Archiwariusz Zamojski: Tom 6 (2007)
Eugeniusz Wilkowski, Rolnicy zamojscy wobec systemu komunistycznego w okresie Solidarności podziemnej. Wybrane aspekty , Archiwariusz Zamojski: Tom 10 (2011)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Wilkowski, E. (2014). Wybory 4 czerwca 1989 na terenie województwa zamojskiego. Archiwariusz Zamojski, 13, 7–40. https://doi.org/10.56583/az.1187

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Zamościu [dalej: APZ]. Zespół KW PZPR w Zamościu. Protokoły z posiedzeń egzekutywy KW z załącznikami. Ocena efektywności pracy Wojewódzkiej Organizacji Partyjnej w Zamościu za 1987.

APZ, sygn. 25. Zespół Przedsiębiorstwo Budownictwa Inżynieryjno-Drogowego w Biłgoraju NSZZ Solidarność 1983-1990. Uchwała o powołaniu Założycielskiego Komitetu Pracowniczego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność Pracowników Przedsiębiorstwa Budownictwa Inżynieryjno-Drogowego w Biłgoraju z dnia 06.02.1989. b.p.

Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie [dalej: IPN Lu

Wilkowski E., Solidarność na Ziemi Biłgorajskiej w latach 1980-1989. Chełm 2010.

Wilkowski E., Solidarność na ziemi zamojskiej w latach 1980-1989. Chełm 2009.

Wilkowski E., Zamojskie środowisko Polskiego Porozumienia Niepodległościowego i Wolności i Pokoju. Chełm 2011.

Wilkowski, E. Kazimierz Zamościński – wierny ideałom Solidarności, [w]: „Powinność. Pismo kulturalno-społeczne Ziemi Chełmskiej”, nr 2 (14), kwiecień 2013. s. 24-28.

Chwalba A., Polska – czerwiec 1989. Przed wyborami i po nich, [w]: Wybory parlamentarne w 1989 r. w Polsce południowo-wschodniej, red. M. Gliwa, M. Krzysztofiński, Rzeszów 2011. s. 15-19.

Tajne dokumenty Biura Politycznego i Sekretariatu KC. Ostatni rok władzy 1988-1989, opr. S. Perzkowski [A. Paczkowski], Londyn 1994. s. 218.

Paczkowski A., Od sfałszowanego zwycięstwa do prawdziwej klęski. Szkice do portretu PRL, Kraków 1999.

Dudek A., Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989-2001, Kraków 202, s. 32-42,

Reglamentowana ewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2004.

Garlicki A., Karuzela. Rzecz o Okrągłym Stole, Warszawa 2003,

Trembecka K., Okrągły stół w Polsce. Studium o porozumieniu politycznym, Lublin 2003.

Skórzyński J., Rewolucja okrągłego stołu, Kraków 2009, P. Codogni, Okrągły stół czyli polski Rubikon, Warszawa 2009.

Friszke A., Rok 1989. Polska droga do wolności, Warszawa 2009.

Przedwczesna śmierć, [w]: „Biłgorajska Gazeta Samorządowa”, nr 2(52) z 22.03.1992. s. 2.

Marek Redka – niezłomny zamościanin, „Archiwariusz Zamojski” 2012. s. 47-60.

Łątkowska M., Borowski A., Henryk Wujec, [w]: Encyklopedia Solidarności. Opozycja w PRL 1976-1989, t. I. Warszawa 2010. s. 491-492,

Rachwald J., z notatnika ekstremisty. Kalendarz przedwyborczy, „Gazeta wyborcza. 4. VI. 1989” (jednodniówka). s. 1.

Kamiński M., Wokół „okrągłego stołu”. Rozmowa z dr. Marianem Wysockim I sekretarzem KW PZPR w Zamościu, „Tygodnik Zamojski”, R. X. nr 13 (487), 24.03.1989. s. 3.

Stopka redakcyjna, „Gazeta wyborcza. 4. VI. 1989”, s. 2.

Cherek A., Plakaty wyborcze Komitetu Obywatelskiego z Lechem Wałęsą, „Krakowskie Studia Małopolskie”, 2013, nr 18. s. 406-407. DOI: https://doi.org/10.15804/ksm201326

Ludzie z plakatu. Symbole wiosny 1989 r. Kulisy kampanii wyborczej, „Tygodnik Zamojski”, nr 24 (1748), 12-18.06. 2013. s. 21.

Nasze propozycje do Sejmu, „Biuletyn Solidarności Region Środkowo-Wschodni”, nr 2. Lublin – Zamość, 15.05.2014. s. 2.

Wyniki pierwszej tury wyborów do Senatu i Sejmu PRL w Okręgowej Komisji Wyborczej nr 106 w Zamościu, "Tygodnik Zamojski”, R. X, nr 24 (498), 9.06.1989. s. 2.