Telefony w Ordynacji Zamojskiej 1905–1914

Michał Mroczek

doi:10.56583/az.1262

Data publikacji : 2011-12-31

Tom 10 (2011)

Telefony w Ordynacji Zamojskiej 1905–1914

Michał Mroczek

DOI: https://doi.org/10.56583/az.1262

Abstrakt

Budowa prywatnych linii telefonicznych w majątkach i zakładach przemysłowych rozpoczęła się w połowie lat 80. XIX w. Ordynacja Zamojska miała własną sieć telefoniczną o dużym zasięgu na początku XX w. Autor jako pierwszy omawia to zagadnienie. Zanim Ordynacja założyła własne telefony, korzystała z urzędów i oddziałów pocztowo-telegraficznych i stacji telegraficznych, których w II połowie XIX w. działało w jej zasięgu kilkanaście. Usprawnienie komunikacji było potrzebne, gdyż Ordynacja była bardzo rozległa (190 tys. hektarów). Projekt instalacji i kosztorys sieci wykonało w 1905 r. Powszechne Towarzystwo Elektryczne Oddział Warszawski. Sześć linii wychodzących ze Zwierzyńca (siedziba administracji Ordynacji) miało połączyć z nim zarządy wszystkich kluczy ziemskich, kancelarie leśnictw, niektóre zakłady przemysłowe. Prowadzenie linii przez lasy i tereny podmokłe oraz grunty włościańskie (spory) powodowało duże trudności, które udało się rozwiązać, tak samo jak problem mieszanie się rozmów i możliwości ich podsłuchiwania. Oddana do użytku wiosną 1907 r. sieć liczyła 37 aparatów na 23 liniach, obok biur podłączono do niej także mieszkania najważniejszych urzędników. Potem ją rozbudowywano. W artykule zamieszczono schemat sieci telefonicznej z 1907 r., wykaz aparatów w ordynackiej sieci telefonicznej z ok. 1908/09 r. (42 telefony) oraz wykaz abonentów w Zwierzyńcu w 1931 r. (49 aparatów w mieszkaniach i instytucjach).

Słowa kluczowe:

Ordynacja Zamojska, Zwierzyniec, telefonizacja Ordynacji Zamojskiej, historia telefonizacji, historia poczty i telegrafu

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Mroczek , M. (2011). Telefony w Ordynacji Zamojskiej 1905–1914. Archiwariusz Zamojski, 10, 15–26. https://doi.org/10.56583/az.1262

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Lublinie, Archiwum Ordynacji Zamojskiej ze Zwierzyńca 1589-1944, sygn. 12114, 12776,16180, 16181.

„Gazeta Handlowa” 1930, nr 102.

„Gazeta Lubelska” 1904 nr 147; 1920, nr 32, Klepsydra; 1920, nr 52, Wspomnienie pośmiertne.

Grądkowski W., Poczta Królestwa Kongresowego (1815-1914), „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 23 (1975) nr 3, s. 407-420.

Janicka J., Administracja Ordynacji Zamojskiej w okresie rządów Maurycego Zamoyskiego, w: Studia z dziejów ziemian lubelskich w XIX i XX wieku, red. A. Koprukowniak, Lublin 2002, s. 81- 90.

Janicka J.,Maurycy hrabia Zamoyski. Zarys losów życiowych i politycznych oraz wgląd w struktury gospodarcze ordynacji, Lublin 2000.

Kierek A., Moskalewski Stanisław Witalis (1876-1936), w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXII, s. 42-44.

Koprukowniak A., Aktywność narodowa ziemian lubelskich w latach 1867-1904, w: Ziemiaństwo a ruchy niepodległościowe w XIX i XX wieku, red. W. Caban, M. Markowski, Kielce 1994, s. 71-72, 79.

Kozaczka K, Ordynacja Zamojska 1919-1945, Lublin 2003; Id., Poczet Ordynatów Zamoyskich, wyd. 2, Lublin 2004.

Kozyra W., Urząd Wojewódzki Lubelski w latach 1918-1939, Lublin 1999, s. 61-71.

Latawiec K., W służbie imperium. Struktura społeczno-zawodowa ludności rosyjskiej na terenie guberni lubelskiej w latach 1864-1914, Lublin 2007, s. 135-136.

Łaszkiewicz W., Telefony lubelskie 1878-1914, Lublin 1996.

Łaszkiewicz W., Stadnik S., 80 lat Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Lublinie 1918-1998. Zarys historii, Lublin 1998, s. 9, 12-13.

Moskalewski Stanisław Witalis, (w:) Słownik biograficzny miasta Lublina, red. T. Radzik, A. Witusik, J. Ziółek, t. III, Lublin 2010, s. 206-209.

Mroczek M., Administracja gospodarcza Ordynacji Zamojskiej w latach 1864-1914. Uwarunkowania – organizacja – ludzie, (w:) Dzieje biurokracji na ziemiach polskich, red. A. Górak, K. Latawiec, D. Magier, t. 3, Lublin-Siedlce 2010, s. 466.

Szaflik J., Dzieje ochotniczych straży pożarnych, Warszawa 1985, s. 222, 228, 264.

Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Lublinie, rps 2387, s. 169.

Wysocki S., „Przegląd Techniczny” 1908 r., t. XLVI, nr 19, s. 233-236.

„Ziemia Lubelska” 1920, nr 51, Klepsydra.

lat Ochotniczych Straży Pożarnych w Zwierzyńcu. „Bogu na Chwałę, ludziom na pożytek” - wyjątki z dziejów, „Wiadomości Zwierzynieckie” 2006, s. 4.