Abstrakt

Artykuł prezentuje wyniki analizy interwencji Zintegrowanego programu operacyjnego rozwoju regionalnego na lata 2004–2006 w woj. lubelskim oraz ocenę kontekstu jego wdrażania pod kątem wpływu na kształtowanie procesów rozwojowych regionu lubelskiego. Stanowi jednocześnie próbę podsumowania efektów rzeczowych i społecznych realizacji programu, której wyniki zostaną wykorzystane w dyskusji nad kształtem polityki spójności w nowym okresie programowania po 2014 r. oraz w pracach nad nowym instrumentem krajowej polityki regionalnej. Analiza została dokonana w kilku aspektach: ilościowym (liczba projektów), wartościowym (wielkość zaangażowanych środków, wskaźniki osiągnięcia celów), tematycznym (zakres rzeczowy realizowanych projektów), podmiotowym (struktura beneficjentów) oraz przestrzennym (rozkład środków wsparcia według NTS V). W woj. lubelskim z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego na realizację ZPORR przeznaczono 201 mln euro (762 mln zł). Mimo relatywnie dużego udziału ZPORR w strukturze środków pomocowych w województwie (ponad 30%) jego znaczenie w globalnych wydatkach inwestycyjnych województwa było stosunkowo niewielkie. Wskazuje na to średnia roczna wartość zrealizowanych płatności z funduszy strukturalnych wykorzystanych w ramach ZPORR 2004–2006 wynosząca 270,5 mln zł, natomiast średni roczny poziom nakładów inwestycyjnych w regionie w tym samym okresie to blisko 4,5 mld zł. Zatem fundusze strukturalne w ramach ZPORR dla woj. lubelskiego stanowiły jedynie 6,1% ogólnych nakładów inwestycyjnych na Lubelszczyźnie. ZPORR 2004–2006 był więc w stanie zaspokoić tylko niewielką część regionalnych potrzeb rozwojowych. Jego ważną rolę należy widzieć głównie jako wspomaganie regionalnych i lokalnych inwestycji, nie zaś jako główną siłę stymulującą rozwój.