Role of Rail in Passenger Border Traffic between Poland and Ukraine — a Dynamic Approach

Tomasz Komornicki; Karol Kowalczyk

doi:10.56583/br.374

Data publikacji : 2018-10-29

Tom 16 Nr 2 (2018)

Znaczenie kolei w ruchu granicznym osób między Polską a Ukrainą — ujęcie dynamiczne

Tomasz Komornicki

Karol Kowalczyk

DOI: https://doi.org/10.56583/br.374

Abstrakt

W wyniku zmian funkcji granic Polski na przełomie XX i XXI w., nastąpiła reorientacja powiązań transportowych z państwami byłego ZSRR. Jedną z konsekwencji tego zjawiska są znaczące przekształcenia w zakresie stopnia obsługi transgranicznych przewozów pasażerskich przez transport kolejowy. Celem artykułu jest dynamiczna ocena znaczenia kolei w ruchu osobowym między Polską i Ukrainą, w latach 1990–2018, z uwzględnieniem czynnika infrastrukturalnego i organizacyjnego. W analizach wykorzystane zostały dane o ruchu osób i pojazdów na kolejowych i drogowych przejściach granicznych. Określono na tej podstawie m.in. zmiany pozycji kolei względem innych gałęzi obsługujących przewozy transgraniczne. Drugie źródło stanowią Sieciowe Rozkłady Jazdy Pociągów, które posłużyły do opracowania map sieci połączeń funkcjonujących w wybranych przekrojach czasowych. Badany okres charakteryzował się stałym spadkiem znaczenia kolei w dwustronnym ruchu osobowym. Okazała się ona całkowicie nieelastyczna względem przemian systemowych, geopolitycznych oraz konkurencji międzygałęziowej ze strony transportu autobusowego, a od 2013 r. także lotniczego. Układ przestrzenny połączeń kolejowych wskazywał na początkową dekoncentrację w ramach kilku przejść granicznych, a następnie ponowną koncentrację na dwóch liniach magistralnych. Ogromny przyrost ruchu ogółem, jaki nastąpił w ostatnich latach na kierunku ukraińskim, w sytuacji przeciążenia drogowych punktów granicznych, stanowi szansę na zwiększenie roli transportu kolejowego.

Słowa kluczowe:

transport kolejowy, ruch graniczny osób, konkurencja międzygałęziowa, infrastruktura graniczna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Komornicki, T., & Kowalczyk, K. (2018). Znaczenie kolei w ruchu granicznym osób między Polską a Ukrainą — ujęcie dynamiczne. Barometr Regionalny. Analizy I Prognozy, 16(2), 133–148. https://doi.org/10.56583/br.374

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Anisiewicz, R. 2007. “Przejścia i ruch graniczny.” In Pogranicze polsko-rosyjskie. Problemy współpracy transgranicznej z Obwodem Kaliningradzkim, edited by T. Palmowski, 217–230. Gdynia-Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.

Dunstone, D. 2013. Railways and Frontiers. A Study of the Effect of Frontiers on European Railways. Ely, Cambridgeshire: Melrose Books.

Erfan, E.A., and M.Y. Korol. [Ерфан, Є.А., Король, М.Ю.] 2017. “Suchasnyj stan rozvytku prykordonnoji infrastruktury Ukrajiny z krajinamy ES” [Сучасний стан розвитку прикордонної інфраструктури України з країнами ЄС]. Naukovyj visnyk Mukachivs’koho derzhavnoho universytetu [Науковий вісник Мукачівського державного університету] 2 (7): 22–28.

Fedan, R. 2008. “Infrastruktura transportowa i graniczna warunkiem efektywnej współpracy transgranicznej.” In Spójność społeczno-ekonomiczna a modernizacja regionów transgranicznych, edited by M.G. Woźniak, 302–312. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Graff, M. 2007. “Pociąg Lwów-Przemyśl zlikwidowany.” Świat Kolei (12): 4.

Hilmola, O.P., and V. Henttu. 2015. “Border-Crossing Constraints, Railways and Transit Transports in Estonia.” Research in Transportation Business and Management 14: 72–79. doi: 10.1016/j.rtbm.2014.10.010. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rtbm.2014.10.010

Kashuba, O. [Кашуба О.] 2014. “Mistobudivnyj kontekst ta funkcional’na orhanizaciya mizhnarodnykh avtomobil’nykh punktiv propusku na pol’sko-ukrajins’komu kordoni” [Містобудівний контекст та функціональна організація міжнародних автомобільних пунктів пропуску на польсько-українському кордоні]. Suchasni problemy arkhitektury ta mistobuduvannya [Сучасні проблеми архітектури та містобудування] (37): 212–224.

Komornicki, T. 1995. “Transgraniczna infrastruktura transportowa Polski.” Przegląd Geograficzny (1/2): 45–53.

Komornicki, T. 1996. “Bus Connections between Poland and Other European Countries.” Transport Reviews 16 (2): 99–108. doi: 10.1080/01441649608716939. DOI: https://doi.org/10.1080/01441649608716939

Komornicki, T. 1999. Granice Polski. Analiza zmian przenikalności w latach 1990–1996. Geopolitical Studies. Warszawa: IGiPZ PAN.

Komornicki, T. 2005. “Transport transgraniczny jako pojęcie geograficzne.” Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG 11: 55–63.

Komornicki, T., P. Rosik, B. Szejgiec-Kolenda, K. Kowalczyk, S. Goliszek, and M. Stępniak. 2015. Identyfikacja kluczowych kierunków rozwoju transportu w województwie podkarpackim. Raport końcowy. Rzeszów: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. Departament Rozwoju Regionalnego.

Komornicki, T., and R. Wiśniewski. 2017. “Border Traffic as a Measure of Trans-Border Relations.” Mitteilungen der Österreichischen Geographischen Gesellschaft 159: 151–172. DOI: https://doi.org/10.1553/moegg159s151

Komusiński, S. 2010. Przekształcenia przestrzenne sieci pasażerskiego transportu kolejowego w Polsce w latach 1988–2008. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG. Warszawa-Rzeszów.

Kopylova, I., and O. Khil’chevs’ka. [Копилова, І., Хільчевська, О.] 2008. Ukrajina. Atlas zaliznyc [Україна. Атлас залізниц]. Kiev [К]: DNVP Kartohrafija [ДНВП Картографія].

Koziarski, S.M. 1995. Przekształcenia struktury przestrzennej sieci kolejowej w Polsce i na świecie. Opole: Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski.

Lijewski, T. 1993. “Infrastruktura transportu wschodniego pogranicza Polski.” In Problematyka wschodniego obszaru pogranicza, edited by P. Eberhardt and T. Komornicki, 34–50. Warszawa: IGiPZ PAN.

Lijewski, T. 1996. “Graniczne linie kolejowe w przeszłości i perspektywie.” Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG 1: 9–10.

Papish, N. [Папіш, Н.] 2013. “Rol’ tekhnichnoho skladnyka u funkcionyvanni ukrajins’ko-pol’s’koho derzhavnoho kordonu” [Роль технічного складника у функціонуванні українсько — польського державного кордону]. Naukovyj visnyk Ckhidnoevropejs’koho nacional’noho universytetu imeni Lesi Ukrajinky [Науковий вісник Східноєвропейського національного університету імені Лесі Українки] (10): 44–50.

Pastuszak, Z., J. Adamczyk, and M. Kowerski. 1997. Przejścia graniczne i ruch graniczny w obszarze Euroregionu Bug. Euroregion Bug. Lublin: “Norbertinum.”

Posac’kyj, B. [Посацький, Б.] 1994. “Novi kordonni perekhody i aktyvizacya rozvytky zakhidnoho rehionu Ukrajiny” [Нові кордонні переходи і активізація розвитку західного регіону України]. In Problemy heohrafiji Ukrajiny. Materialy naukovoji konferenciji — L’viv, 25–27 zhovtnya [Проблеми географії України. Матеріали наукової конференції. — Львів, 25–27 жовт.], edited by Vlakh M. et. al [Влах, М. та ін.], 131–132. L’viv [Львів].

Rościszewski, M. 1995. “Polish Eastern Border. Some Geopolitical Patterns.” In Polish Eastern Border. Past and Present Problems, edited by M. Rościszewski and M. Jakubowski, 15–31. Warszawa: IGiPZ PAN.

Rowenczak, I. 1995. “Struktury komunikacyjne strefy granicznej ukraińsko-polskiej (stan aktualny i perspektywy).” In Przemiany struktur społeczno-gospodarczych obszarów przygranicznych, edited by J. Kitowski and Z. Zioło. Warszawa-Kraków-Rzeszów: KGK PTG etc.

Rusak, R., M. Štancl, I. Lejčar, M. Altmann, and I. Chovanec. 2003. “Komunikacja kolejowa na pograniczu polsko-niemiecko-czeskim.” Technika Transportu Szynowego 10 (1/2): 30–40.

Stankiewicz, R., and M. Stiasny. 2014. Atlas linii kolejowych Polski 2014. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter.

Stola, D. 2010. Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Szkoda, M. 2014. “Assessment of Reliability, Availability and Maintainability of Rail Gauge Change Systems.” Eksploatacja I Niezawodnosc-Maintenance and Reliability 16 (3): 422–432.

Taczanowski, J. 2012. “Ewolucja połączeń transgranicznych Republiki Czeskiej i Słowacji w okresie transformacji polityczno-gospodarczej.” In Dostępność i mobilność w przestrzeni, edited by P. Rosik and R. Wiśniewski, 93–101. Warszawa: IGiPZ PAN; Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Taylor, Z. 2007. Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Monografie / Polska Akademia Nauk Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im Stanisława Leszczyckiego. Warszawa: IGiPZ PAN.

Wendt, J. 1999. Geopolityczne aspekty tranzytu w Europie Środkowej. Geopolitical Studies. Warszawa: IGiPZ PAN.

Więckowski, M. 2003. “Transgraniczne połączenia kolejowe na południowych granicach Polski na początku XXI wieku.” Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG 9: 201–210.