Inequalities of the Development of Polish-Ukrainian Transborder Regions

Viktoriya Pantyley; Wioletta Kałamucka; Krzysztof Łoboda

doi:10.56583/br.379

Data publikacji : 2018-10-29

Tom 16 Nr 2 (2018)

Nierówności rozwoju polsko-ukraińskiej strefy przygranicznej

Viktoriya Pantyley

Wioletta Kałamucka

Krzysztof Łoboda

DOI: https://doi.org/10.56583/br.379

Abstrakt

Celem artykułu jest określenie poziomu rozwoju przygranicznej strefy polsko-ukraińskiej, zarysowanie współczesnych problemów i perspektyw rozwoju wyżej wymienionych obszarów oraz dróg ich rozwiązania. W pracy przyjęto hipotezę, że obecność granicy zarówno po stronie ukraińskiej, jak i po stronie polskiej jest ważną destymulantą rozwoju pogranicza polsko-ukraińskiego, co jest widocznie zwłaszcza po stronie ukraińskiej. Do delimitacji obszaru badań zastosowano kryterium położenia na szczeblu powiatowo-rejonowym. Za tereny pogranicza uznano zatem jednostki administracyjne położone bezpośrednio przy granicy państwowej: 9 powiatów z dwóch województw (lubelskiego i podkarpackiego) po stronie polskiej oraz 10 rejonów z 3 obwodów (wołyńskiego, lwowskiego i zakarpackiego) po stronie ukraińskiej. Do kompleksowej oceny poziomu rozwoju wybranych jednostek wytypowano 9 zmiennych diagnostycznych z zakresu rozwoju społeczno-demograficznego, ekologicznego i ekonomicznego. Posłużono się kompleksowym miernikiem rozwoju pogranicza polsko-ukraińskiego (miernik Perkala). Analiza przestrzennego rozkładu zmiennych wykazała podobieństwo strefy przygranicznej pod względem elementów ekologicznych, natomiast znaczące różnice w sferze ekonomicznej i społeczno-demograficznej. W świetle miernika Perkala wyróżniono 4 klasy rozwoju jednostek administracyjnych. Najsłabiej rozwiniętą jednostką administracyjną był rejon włodzimierski z poziomem rozwoju −0,58 po ukraińskiej stronie pogranicza, a najlepiej — powiat bieszczadzki po stronie polskiej z wartością poziomu rozwoju 0,50. Do zmniejszenia różnic rozwojowych może przyczynić się większa integracja Ukrainy z UE oraz polityka aktywizacji obszarów przygranicznych.

Słowa kluczowe:

rozwój zrównoważony, strefa przygraniczna, pogranicze polsko-ukraińskie, miernik Perkala

Inne teksty tego samego autora

Wioletta Kałamucka, Krzysztof Kałamucki, Anna Kamińska, Marta Filipek, Zmiany użytkowania terenu w Lublinie i jego najbliższym sąsiedztwie w ostatnim 40-leciu , Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy : Nr 4 (30) (2012)
Wioletta Kałamucka, Krzysztof Kałamucki, Małgorzata Stanicka, Obszary Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na Roztoczu , Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy : Tom 13 Nr 1 (2015)
Małgorzata Flaga, Krzysztof Łoboda, Sytuacja demograficzna Polesia Lubelskiego jako skutek i przyczyna marginalizacji regionu , Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy : Nr 3 (25) (2011)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Pantyley, V., Kałamucka, W., & Łoboda, K. (2018). Nierówności rozwoju polsko-ukraińskiej strefy przygranicznej. Barometr Regionalny. Analizy I Prognozy, 16(2), 183–196. https://doi.org/10.56583/br.379

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Angelovic, M., and R. Istok. 2016. “How to Assess Quality of Life. Theoretical and Methodological Research Aspects in Cross-Border Regions.” Bulletin of Geography-Socio-Economic Series 32 (32): 19–32. doi: 10.1515/bog-2016-0012. DOI: https://doi.org/10.1515/bog-2016-0012

Bański, J., W. Pantylej, W. Janicki, M. Flaga, and M. Wesołowska. 2014. Współczesne przekształcenia społeczno-gospodarcze a potencjał ludnościowy wschodniej Polski. Studia Obszarów Wiejskich. Warszawa: IGiPZ PAN; PTG.

Bartniczak, B., and A. Raszkowski. 2017. “Sustainable Development in the Russian Federation — Indicator-Based Approach.” Problemy Ekorozwoju 12 (2): 133–142.

Chojnicki, Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Prace Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im Adama Mickiewicza w Poznaniu. Poznań: Bogucki. Wydawnictwo Naukowe.

Cullen, B.T., and M. Pretes. 1998. “Perceptions of Marginality in the United States and Canada.” In Perceptions of Marginality. Theoretical Issues and Regional Perceptions of Marginality in Geographical Space, edited by H. Jussila, W. Leimgruber and R. Majoral i Moliné, 183–195. Aldershot, Hants, UK – Brookfield, Vt.: Ashgate. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429447457-13

Czyż, T. 2001. “Zróżnicowanie regionalne Polski w układzie nowych województw.” In Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze w nowym układzie terytorialnym Polski, edited by T. Czyż, 7–35. Warszawa: KPZK PAN.

Dolishnii, M.I. ed. 2000. Problemy i perspekyvy trasnskordonnoho cpivrobitnytstva v aspekti protsesiv yevropeickoi intehratsii [Проблеми і перспективи транскордонного співробітництва в аспекті процесів європейської інтеграції]. Sotsialno-ekonomichni doslidzhennia v perekhidui period [Соціально-економічні дослідження в перехідний період]. Lutsk [Луцьк]: NAN Ukrainy. In-t rehion. doslidzh. [НАН України. Ін-т регіон. дослідж.].

Eberhardt, P. 1989. Regiony wyludniające się w Polsce. Prace Geograficzne / Polska Akademia Nauk. Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Eberhardt, P. 2003. “Current Demographic Situation in a Border Zone of the Euroregions of Eastern Poland.” Geopolitical & Economic Research on Central & Eastern Europe 3: 83–96.

Eberhardt, P. 2004. “Przeobrażenia demograficzne w Polsce i na Ukrainie w okresie transformacji ustrojowej.” Roczniki Nauk Społecznych 32 (1): 173–186.

Eberhardt, P. 2011. “Problematyka demograficzna tzw. ściany wschodniej Rzeczpospolitej Polskiej.” Roczniki Nauk Społecznych 39: 291–311.

Euroregion Bug w liczbach. 2000. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.

Gorzelak, G. 2000. “Polska wschodnia — perspektywy rozwoju.” In Narodowa strategia rozwoju regionalnego, edited by J. Szlachta, 141–174. Warszawa: KPZK PAN.

Górz, B. ed. 2000. Szanse rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich ze szczególnym uwzględnieniem pogranicza polsko-ukraińskiego. XVI Ogólnopolskie Seminarium Geograficzno-Rolnicze Lublin 2000. Lublin: UMCS.

Grabiński, T., S. Wydymus, and A. Zeliaś. 1982. Metody doboru zmiennych w modelach ekonometrycznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Grosse, T.G. 2007. Innowacyjna gospodarka na peryferiach? Warszawa: Fundacja Instytut Spraw Publicznych.

Hellwig, Z. 1968. “Zastosowanie metody taksonomicznej do typologicznego podziału krajów ze względu na poziom ich rozwoju oraz zasoby i strukturę wykwalifikowanych kadr.” Przegląd Statystyczny (4): 302–327.

Herbst, M., and P. Wójcik. 2013. “Delimitacja dyfuzji rozwoju z miast metropolitalnych z wykorzystaniem korelacji przestrzennej.” Studia Regionalne i Lokalne (4): 5–21.

Jakubowski, A. 2015. Przemiany demograficzne na obszarze Euroregionu Bug w latach 2003–2013. Analizy Statystyczne. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.

Jakubowski, A. 2017. “The Polish-Ukrainian Borderland on the Background of European Regions.” In The EU’s New Borderland. Cross-Border Relations and Regional Development, edited by A. Jakubowski, A. Miszczuk, B. Kawałko, T. Komornicki and R. Szul. Oxon – New York: Routledge-Taylor&Francis Group. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315622873

Kawałko, B., and A. Miszczuk. 2005. Pogranicze polsko-ukraińskie. Środowisko, społeczeństwo, gospodarka. Zamość-Lublin: Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji. Centrum Badawczo-Szkoleniowe; Urząd Statystyczny.

Kjaergard, B., B. Land, and K.B. Pedersen. 2014. “Health and Sustainability.” Health Promotion International 29 (3): 558–568. doi: 10.1093/heapro/das071. DOI: https://doi.org/10.1093/heapro/das071

Kostiv, O., and N. Prytsiuk. 2008. “Demohrafichni protsesy ykrainsko-polskovo prykordonnia: nyzynnyi riven [Демографічні процеси українсько-польського прикордоння: низинний рівень].” Visnyk Lvivskovo Universytetu. Seriia heohrafichna [Вісник Львівського університету. Серія географічна] (35): 177–185.

Makarewicz-Marcinkiewicz, A. 2015. “Holistyczna koncepcja zrównoważonego rozwoju w strategiach polskich województw do roku 2020.” Problemy ekorozwoju 10 (2): 103–113.

Maruszczak, H., and Z. Michalczyk. eds. 2004. Geograficzne problemy pogranicza Europy Zachodniej i Wschodniej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Meksuła, M.W., and L. Grzechnik. 2015. “Effect of Transport and Communication Connections on the Peripherality of the Border Areas of the Lubelskie Voivodship.” Barometr Regionalny. Analizy i Prognozy 13 (1): 53–57.

Miszczuk, A. 2005. “Pogranicze polsko-ukraińskie jako przedmiot zainteresowania statystyki regionalnej.” Wiadomości Statystyczne 50 (6): 63–71.

Miszczuk, A. 2013. Uwarunkowania peryferyjności regionu przygranicznego. Lublin: Norbertinum Wydawnictwo – Drukarnia – Księgarnia.

Miszczuk, A. ed. 2017. Wyzwania rozwojowe pogranicza polsko-ukraińskiego. Lublin: Norbertinum, Wydawnictwo – Drukarnia – Księgarnia.

Panek, T. 2009. Statystyczne metody wielowymiarowej analizy porównawczej. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa. Oficyna Wydawnicza.

Pawłowski, A. 2009. “Rewolucja rozwoju zrównoważonego.” Problemy Ekorozwoju 4 (1): 65–76.

Pięta-Kanurska, M. 2010. “Oddziaływanie metropolii na region.” Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica (246): 23–34.

Pluta, W. 1977. Wielowymiarowa analiza porównawcza w badaniach ekonomicznych. Metody taksonomiczne i analizy czynnikowej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.

Pogranicze polsko-ukraińskie w liczbach. 1999. Lublin: Urząd Statystyczny w Lublinie.

Polski, J. 1997. Strategia rozwoju Euroregionu Bug. Euroregion Bug. Lublin: “Norbertinum.”

Poruchynska, I. 2014. “Porivnialnyi analiz demohrafichnoi sytuatsii u Volynskii oblasti ta Liublinskomu voiebodstvi [Порівняльний аналіз демографічної ситуації у Волинській області та Люблінському воєводстві].” Naukovii ohliad [Науковий огляд] 8 (7): 105–113.

Prytsiuk, N., and M. Fliaga. 2007. “Osoblyvosti demohrafichnykh protsesiv ykrainsko-polskovo prykordonnia [Особливості демографічних процесів українсько-польського прикордоння].” Visnyk Lvivskovo Universytetu. Seriia heohrafichna [Вісник Львівського університету. Серія географічна] (34): 210–221.

Rees, P.H., M. Kupiszewski, H. Eyre, T. Wilson, and H. Durham. 1999. “The Evaluation of Regional Population Projections for the European Union.” ERDF Study (97/00/74/018).

Rokkan, S., and D.W. Urwin. 1983. Economy, Territory, Identity. Politics of West European Peripheries. London – Beverly Hills: Sage Publications.

Rudenko, L., O. Khomra, and H. Starostenko. 1996. “Trudova maiatnykova mihratsiia silckovo naselennia prykordonnykh raioniv Ukrainy [Трудова маятникова міграція сільського населення прикордонних районів України].” Ukrainskyi heohrafichnyi zhurnal [Український географічний журнал] (4): 42–47.

Runge, J. 2006. Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej. Elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Podręczniki i Skrypty Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Schmidt, M.H. 1998. “An Integrated Systemic Approach to Marginal Regions: from Definition to Development Policies.” In Perceptions of Marginality. Theoretical Issues and Regional Perceptions of Marginality in Geographical Space, edited by H. Jussila, W. Leimgruber and R. Majoral i Moliné, 45–66. Aldershot, Hants, UK – Brookfield, Vt.: Ashgate. DOI: https://doi.org/10.4324/9780429447457-5

Shiva, V. 2005. Earth Democracy. Justice, Sustainability, and Peace. Cambridge, Mass.: South End Press. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350219755

Verdery, K. 2002. “Whither postsocialism?” In Postsocialism. Ideals, Ideologies, and Practices in Eurasia, edited by C.M. Hann, 15–28. London – New York: Routledge.

Zarycki, T. 2009. Peryferie. Nowe ujęcia zależności centro-peryferyjnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Zastavnyi, F.D. 2006. Problemy depresyvnosti v Ukrainy (sotsialno-ekonomichni, ekolohichni, demohrafichni) [Проблеми депресивності в України (соціально-економічні, екологічні, демографічні)]. Lviv [Львів]: Bidavn. tsentr LNU imeni Ivana Franka [Видавн. центр ЛНУ імені Івана Франка].

Zeliaś, A. ed. 2000. Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.