Obrót materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego

Jerzy Szczotka

doi:10.56583/br.69

Data publikacji : 2019-08-26

Tom 16 Nr 5(S) (2018)

Obrót materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego

Jerzy Szczotka

DOI: https://doi.org/10.56583/br.69

Abstrakt

Artykuł dotyczy problematyki obrotu materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego. Nośnik, o jakim mowa, jest rzeczą ruchomą, co oznacza, że obrót nim mieści się w domenie podmiotowego prawa własności. Właściciel takiego przedmiotu ma „suwerenne” prawo przeniesienia (wyzbycia się) jego własności poprzez sprzedaż, zamianę lub darowiznę, może także swobodnie go wynająć lub użyczyć. Z drugiej wszakże strony, nośnik utworu posiada szczególny status prawny za sprawą uprawnień autorskich, jakie ustawodawca przyznaje twórcy dzieła (dobra niematerialnego) ucieleśnionego w tym przedmiocie. Autorowi przysługuje wyłączne prawo do wszelkich form rozpowszechniania utworu, obejmujące także sprzedaż, zamianę i darowiznę egzemplarza oraz przekazania go do używania w drodze najmu lub użyczenia. W tej sytuacji dochodzi do kolizji dwóch praw podmiotowych bezwzględnych — prawa własności rzeczy i prawa autorskiego do doba niematerialnego (utworu), którego rzecz jest nośnikiem. Usunięciu tej kolizji służyć ma ustawowa instytucja wyczerpania prawa autora do wprowadzania egzemplarza utworu do obrotu. W jej efekcie pierwsza, legalna (za zgodą autora) sprzedaż (zamiana, darowizna) takiego egzemplarza (książki, płyty, fotografii, rzeźby, obrazu malarskiego) na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego sprawia, że dalszy obrót takim nośnikiem jest swobodny — nie wymaga zezwolenia podmiotu praw autorskich. Nie dotyczy to jednak najmu i użyczenia — są one nadal objęte prawami twórcy utworu. Wyjątkiem od reguły wyczerpania prawa jest normatywna instytucja droit de suite zapewniająca twórcy prawo do wynagrodzenia z tytułu zawodowej odsprzedaży oryginalnego egzemplarza jego utworu, wprowadzonego wcześniej legalnie do obrotu i objętego przez to skutkami wyczerpania prawa.

Słowa kluczowe:

egzemplarz utworu, własność egzemplarza utworu, autorskie prawa majątkowe, wprowadzenie egzemplarza utworu do obrotu, wyczerpania prawa autorskiego, najem i użyczenie egzemplarza utworu, droit de suite

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szczotka, J. (2019). Obrót materialnym nośnikiem utworu w perspektywie prawa rzeczowego i prawa autorskiego. Barometr Regionalny. Analizy I Prognozy , 16(5(S), 107–120. https://doi.org/10.56583/br.69

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Barta J. (red.) (2017): Prawo autorskie. System prawa prywatnego, t. 13, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck; Instytut Nauk Prawnych PAN.

Barta J., Markiewicz R. (red.) (1995): Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Warszawa, „ABC”.

Barta J., Markiewicz R. (2005): Prawo autorskie. T. 2, Umowy międzynarodowe i prawo Unii Europejskiej. Warszawa, ABC. Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych.

Barta J., Markiewicz R. (2007): Telewizja interaktywna a prawo autorskie. Monografie, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Barta J., Markiewicz R. (2010): Prawo autorskie. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Barta J., Markiewicz R. (2011): Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Barta J., Markiewicz R. (2016): Prawo autorskie. Warszawa, Wolters Kluwer.

Barta J., Traple E. (1990): Wpływ rozwoju techniki i przemian stosunków społecznych na zasadę asymilacji w konwencji berneńskiej. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 53, Warszawa, PWN.

Błeszyński J. (2009): Glosa do uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego — Izba Cywilna z dnia 25 listopada 2008 r. III CZP 57/2008. „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, nr 5.

Cieśliński A. (2003): Wspólnotowe prawo gospodarcze. Studia Prawnicze, Warszawa, C. H. Beck.

Czachórska-Jones B. (1988): Naruszenie patentu. Zagadnienia podstawowe. Prace Habilitacyjne / Polska Akademia Nauk Instytut Państwa i Prawa, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Czajkowska-Dąbrowska M. (2007): Własność czy własności (intelektualne)? [w:] A. Kidyba i R. Skubisz (red.): Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, Kraków; Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Ferenc-Szydełko E. (red.) (2011): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Komentarze Becka, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck.

Fiołka J. (1985): Zakres prawa z patentu w polskim prawie wynalazczym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 39, Warszawa, PWN.

Giliciński L. (1997): Wykonywanie praw własności intelektualnej w prawie Wspólnoty Europejskiej. Warszawa, „ABC”.

Grzeszak T. (1994): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. „Przegląd Prawa Handlowego”, nr 5, s. 1–24.

Grzybowski S., Kopff A., Serda J. (1973): Zagadnienia prawa autorskiego. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Ignatowicz J., Stefaniuk K. (2009): Prawo rzeczowe. Podręczniki LexisNexis. Prawo i postępowanie cywilne, Warszawa, LexisNexis Polska.

Jakubecki A. (2002): Postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej. Kraków, „Zakamycze”.

Konic H. (1931): Encyklopedja podręczna prawa prywatnego. T. 1, Agent handlowy — księgi handlowe. Warszawa, „Bibljoteka Polska”.

Kopff A. (1978): Konstrukcje cywilistyczne w prawie wynalazczości. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kot D. (2006): Elektroniczny obrót utworem w świetle prawa autorskiego. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, t. 94, Warszawa, Wolters Kluwer Polska; Uniwersytet Jagielloński.

Król M. (2007): Wprowadzenie utworu do obrotu w internecie. „Przegląd Prawa Handlowego”, nr 6, s. 34–39.

Marcinkowska J. (2004): Dozwolony użytek w prawie autorskim. Podstawowe zagadnienia. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, t. 87, Kraków, Uniwersytet Jagielloński; „Zakamycze”.

Matlak A. (2001): Dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca koordynacji pewnych aspektów prawa autorskiego i praw pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 78, Warszawa, PWN.

Matlak A. (2002): Prawo autorskie w europejskim prawie wspólnotowym. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 79. Warszawa, PWN.

Matlak A. (2004): Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym. Monografie Zakamycza, Kraków, „Zakamycze”.

Nimmer M.B., Nimmer D. (1986): Nimmer on Copyright. A Treatise on the Law of Literary, Musical and Artistic Property, and the Protection of Ideas. Vol. 2. New York, M. Bender.

Podrecki P. (2002): Konstrukcja wyczerpania prawa w prawie autorskim i możliwość jej zastosowania w obrocie utworami w internecie. „Monitor Prawniczy”, t. 10, nr 24, s. 5–8.

Podrecki P. (red.) (2007): Prawo Internetu. Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.

Poźniak-Niedzielska M. (2002): Ewolucja prawa własności intelektualnej w dobie współczesnej. „Państwo i Prawo”, nr 10, s. 5–20.

Poźniak-Niedzielska M., Szczotka J., Mozgawa M. (2007): Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu. Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta.

Radoniewicz F. (2009): Ochrona programów komputerowych w prawie UE. Cz. 2. „Europejski Przegląd Sądowy”, nr 5, s. 24–34.

Radwański Z., Panowicz-Lipska J. (2005): Zobowiązania — część szczegółowa. Podręczniki Prawnicze, Warszawa, C. H. Beck.

Ritterman S. (1937): Komentarz do ustawy o prawie autorskim. Kraków, L. Frommer.

Röttinger M. (1993): The Exhaustion of Copyright. „Revue Internationale du Droit d’Auteur (RIDA)”, nr 157.

Skubisz R. (2002): Zakres wyczerpania praw własności przemysłowej w prawie polskim. „Przegląd Prawa Handlowego”, nr 1, s. 1–9.

Skubisz R. (red.) (2017): Prawo własności przemysłowej. System prawa prywatnego, t. 14A, Warszawa, Wydawnictwo C. H. Beck; Instytut Nauk Prawnych PAN.

Stanisławska-Kloc S. (1997): Pojęcie publikacji a postęp techniczny. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 69, Warszawa, PWN.

Szczotka J. (2013): Najem i użyczenie egzemplarzy utworu jako odrębne pola eksploatacji. Monografie Lex, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Szpunar A. (1996): O kolizji praw podmiotowych. „Kwartalnik Prawa Prywatnego”, nr 4, s. 633–650.

Ślęzak P. (2006): Pola eksploatacji utworów audiowizualnych. Monografia. Katowice-Bydgoszcz, Oficyna Wydawnicza Branta.

Ślęzak P. (red.) (2017): Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz. Krótkie Komentarze Becka, Warszawa, Wydawnictwo C.H. Beck.

Traple E. (1990): Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego. Rozprawy Habilitacyjne / Uniwersytet Jagielloński, t. 179, Kraków, Uniwersytet Jagielloński.

Traple E. (1991): Prawo wprowadzania do obrotu egzemplarzy utworu jako nowe, oddzielne uprawnienie w projekcie ustawy o prawie autorskim. [w:] J. Serda (red.): Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 57, Warszawa, PWN.

Traple E. (1994): Treść majątkowych praw autorskich. „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego”, nr 11.

Traple E. (2010): Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K. (2018): Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Wróbel A. (red.) (2008): Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. T. 1, (Art. 1–60). Komentarz, Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Zoll F. (1926): Polska ustawa o prawie autorskiem i Konwencja Berneńska. Warszawa, Gebethner i Wolff.