Dziennikarstwo jako zawód sektora kreatywnego

Mateusz Kaleta

doi:10.56583/frp.2518

Data publikacji : 2023-06-30

Nr 18 (2023)

Dziennikarstwo jako zawód sektora kreatywnego

Mateusz Kaleta

https://orcid.org/0000-0002-9710-6252

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.2518

Abstrakt

Branża medialna jest częścią gospodarki kreatywnej. Wobec tego należy uznać, że zawód dziennikarski, immanentny dla tej branży, należy do grupy zawodów kreatywnych. W niniejszym artykule zostały podjęte rozważania nad koncepcją zawodu dziennikarza oraz cechami konstytutywnymi tego zawodu, które pozwalają uznać go za kreatywny, a zarazem charakteryzujący się określoną specyfiką. Proces konwergencji mediów i przemiany, jakie zachodzą w ich obszarze przyczyniły się do tego że dziennikarstwo stało się profesją w której coraz częściej odchodzi się od tradycyjnego notesu i długopisu na rzecz cyfrowych technologii pozyskiwania i przekazywania materiału. Z tego też powodu pojawia się coraz więcej koncepcji definiowania tego zawodu. Wobec tego kluczowe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie – kogo aktualnie można uznać za dziennikarza? Ta kwestia często staje się przedmiotem refleksji naukowej oraz dyskusji prowadzonej wśród praktyków. Ustalenie charakterystyk, dzięki którym będzie można wskazać, czy ktoś jest lub nie jest dziennikarzem, będzie miało swoje konsekwencje dla późniejszego definiowania i określania poziomu zaangażowania w tym zawodzie. Stąd zasadne staje się poszukiwanie takiej koncepcji, która najlepiej charakteryzowałaby dziennikarstwo, jednocześnie obejmując swoim zakresem szeroko rozproszone zadania związane z tą profesją.

Słowa kluczowe:

dziennikarstwo, dziennikarz, zawód, profesjonalizm, konwergencja, sektor kreatywny, zawód kreatywny

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kaleta, M. (2023). Dziennikarstwo jako zawód sektora kreatywnego. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (18), 171–207. https://doi.org/10.56583/frp.2518

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bajka Z., Porozmawiajmy o samorządzie dziennikarskim, http://blog.wirtualnemedia.pl/bajka-zbigniew/post/porozmawiajmy-o-samorzadzie-dziennikarskim, [dostęp: 10.02.2023].

Bajka Z., Prawno-zawodowe aspekty sytuacji dziennikarzy w wybranych krajach Europy Zachodniej. Stowa-rzyszenia oraz związki dziennikarskie. Samorządność dziennikarska, Kraków 1998.

Bartoszcze R., Czy praktyka jest potrzebna?, w: „Teoria, praktyka, etyka. O kształceniu dziennikarzy w Polsce i na świecie”, Siewierska-Chmaj A. (red.), Rzeszów 2005.

Batt R., Christopherson S. i in., Net Working: Work Patterns and Worforce Policies for the New Media Indus-try, Waszyngton 2001.

Blau P.M., Scott W.R., Formal Organizations: A Comperative Approach, Chandler, San Francisco 1962. DOI: https://doi.org/10.1515/9780804767361

Brzozowska-Pasieka M., Olszyński M., Pasieka J., Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2013.

Canel M.J., Pickue A.M., Journalists in Emerging Democracies: The Case of Spain, w: „The Global Journalist: News People Around the World”, D.H. Weaver (red.), Hampton Press, Cresskill, Nowy Jork 1998.

Carr-Saunders A.M., Wilson P.A., The professions, Clarendon Press, Oxford 1933.

Chyliński M., Obowiązek zachowania szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych a profesjonalizm dziennikarski, „Studia medioznawcza”, 2014, nr 3. DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2014.58.604

Dobek-Ostrowska B., Barczyszyn P. (red.), Zmiana w dziennikarstwie w Polsce, Rosji i Szwecji. Analiza porów-nawcza, Wrocław 2016.

Dobek-Ostrowska B., Polski system medialny na rozdrożu. Media w polityce polityka w mediach, Wrocław 2011.

Domingo D., Four Dimensions of Journalistic Convergence: A preliminary approach to current media trends at Spain, http://dadun.unav.edu/bitstream/10171/5114/1/Four_dimensions_of_journalistic_convergence.pdf [dostęp: 10.02.2023].

Dubisz S. (red.), Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2004.

Dyczewski L., Zobowiązania i niezależność dziennikarza, w: „Modele współczesnego dziennikarstwa”, Wolny-Zmorzyński K., Urbaniak P., Bernat K. (red.), Wrocław 2015.

Florida R., Narodziny klasy kreatywnej, Warszawa 2010.

Freidson E., Professionalism „The Third Logic” on the practice of knowledge, Polity, London 2001.

Garlicki B., Metodyka dziennikarska, Kraków 1974.

Goodwin H.E., Groping for Ethics in Journalism, Ames 1987.

Hallin D.C., Mancini P., Systemy medialne. Trzy modele mediów i polityki w ujęciu porównawczym, Kraków 2007.

Hasło: „Dziennikarz”, Słownik języka polskiego PWN, wersja elektroniczna, http://sjp.pwn.pl/szukaj/dziennikarz.html, [dostęp: 10.02.2023].

Hasło: „konwergencja”, Słownik języka polskiego PWN, wydanie elektroniczne, http://sjp.pwn.pl/sjp/konwergencja;2564602.html, [dostęp: 10.02.2023].

Jachimowski M., Funkcje współczesnej prasy lokalnej i możliwości ich realizacji. Prasa jako „czwarta władza” stojąca na straży lokalnej demokracji czy zakładnik miejsko-gminnych układów?, w: „Wolność słowa w prasie lokalnej. Prasa lokalna a normy ochrony konkurencji i pluralizm medialny”, Bodnar A., By-chawska-Siniarska D. (red.), Warszawa 2010.

Jachimowski M., Wpływ konwergencji mediów na kształtowanie przestrzeni medialnej, w: „Rocznik Praso-znawczy”, 2012, nr 6.

Janowska K., Mucharski P., Zawód: Dziennikarz, z Ryszardem Kapuścińskim rozmawiają Katarzyna Janowska i Piotr Mucharski, „Tygodnik Powszechny”, 2001, dodatek: „Kontrapunkt” nr 54-55, http://www.tygodnik.com.pl/kontrapunkt/54-55/kapusc.html, [dostęp: 10.02.2023].

Jenkins H., Kultura konwergencji. Zderzenie starych i nowych mediów, Kraków 2007.

Karwala S., Model mentoringu we współczesnej szkole wyższej, Nowy Sącz 2007.

Katzenstein P.J., Small States in World Markets: Industrial Policy in Europe, Nowy Jork, London,1985.

Keane J., Media a demokracja, Londyn 1992.

Kononiuk T, Struktury podmiotowe tworzące media, w: „Problemy prawne zawodu dziennikarskiego”, Michal-ski B., Kononiuk T. (red.), Warszawa 1998.

Kononiuk T., Profesjonalizacja w dziennikarstwie. Między modernizmem a ponowoczesnością, Warszawa 2013.

Kononiuk T., Rzetelne dziennikarstwo. Aksjologia i deontologia, Warszawa 2018.

Kowalczyk M., Multidzienniki, „Press”, 2013, nr 12.

Krawczyk D., Wpływ profesjonalizmu dziennikarskiego na społeczny prestiż profesji, w: „Etyka Biznesu i Zrównoważony Rozwój. Interdyscyplinarne studia teoretyczno-empiryczne”, 2019, nr 1, s. 38-40.

Kupis T., Dziennikarskie sprawy. Wykaz rozpraw i artykułów 1958-1972, Warszawa 1975.

Legutko P., Rodziewicz D., Mit czwartej władzy, Telewizja Polska S.A., Kraków 2002.

Maślanka J. (red.), Encyklopedia wiedzy o prasie, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.

Michalski B., Dziennikarstwo a prawo, Kraków 1980.

Mocek S., Dziennikarze po komunizmie. Elita mediów w świetle badań społecznych, Warszawa 2006.

Nęcka E., Psychologia twórczości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

Nierenberg B., Dziennikarstwo w XXI wieku – między problemami społecznymi a wymogami rynku, „Zeszyty Naukowe KUL”, 2014, nr 3.

Pisarek W. (red.), Słownik terminologii medialnej, Kraków 2006.

Press Institute, Dziennikarze 2016 – raport z badania.

Raymon E., Essay The Cathedral and the Bazaar, Sebastopol 2001.

Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i spe-cjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U 2004, Nr 265 poz. 264).

Sasińska-Klas T., Dziennikarstwo – zawód czy wyzwanie? w: „Dziennikarstwo i świat mediów”, Bauer Z., Chu-dziński E., Kraków 2008.

Sedlak & Sedlak, Ogólnopolskie Badanie Wynagrodzeń, http://wynagrodzenia.pl/moja-placa/ile-zarabia-dziennikarz [dostęp: 10.02.2023].

Skorus J., Media-worker jako nowa postać dziennikarza informacyjnego, w: „Transparentność badań nad ko-munikacją medialną. Tom 3 – Tożsamość dziennikarza”, Kita M., Ślawska M. (red.), Katowice 2013.

Sobczak J., Dylematy zawodu dziennikarskiego, w: „Zrozumieć politykę. Główne problemy teorii polityki i współczesnej myśli politycznej”, Bäcker R., Marszałek-Kawa J., Modrzyńska J. (red.), Toruń 2003.

Sobczak J., Dziennikarstwo – zawód, misja czy powołanie, w: „Media i dziennikarstwo na przełomie stuleci. Wybrane zagadnienia”, Cisak W. (red.), Poznań 2004.

Sobczak J., Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008.

Stróżewski W., Dialektyka twórczości, Kraków 2007.

Szklarczyk A., Dziennikarz na Fejsie, „Press”, 2012, nr 4.

Szot L., Dziennikarstwo jako zawód inteligencki, w: „Zawód dziennikarz. Między misją a profesją”, Brodziń-ska B., Jeziński M., Mateja M. (red.), Toruń 2015.

Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, t. 1, Warszawa 1998.

Taczkowska J., Zawód dziennikarza w Polsce. Między misją a posłannictwem, Bydgoszcz 2013.

Ustawa Prawo prasowe, z dnia 26 stycznia 1984 roku (Dz. U. 1984, Nr 5, poz. 24).

Wirth M.O., Issue in Media Convergence, w: „Handbook of media management and economics”, Albarann A.B., Chan-Olmsted S.M., Wirth M.O. (red.), New Jersey 2006.

Worsowicz M., Dziennikarz, mediaworker, pracownik redakcji – od modelu do paradygmatu, w: „Dziennikarz - Mediaworker - Influencer. O kontekstach dziennikarskiej profesji”, Staniuk-Krajewska K. (red.), War-szawa 2019. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-285-7.01

Wyrok TK z dnia 11 maja 2007 r., K 2/07, OTK ZU 2007, nr 5A, poz. 48.

Załubski J., Dziennikarz czy media-worker? Ewolucja zawodu, w: „W kręgu mediów i polityki”, Piontek D. (red.), Poznań 2003.

Zaremba M., Prawo prasowe. Ujęcie praktyczne, Warszawa 2007.

Zawadzki K., Praca i wynagrodzenia w gospodarce kreatywnej. Uwarunkowania-specyfika-ewolucja, Toruń 2016.

Mateusz Kaleta

wydawnictwo@aksim.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-9710-6252

Afiliacja:

Akademia Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu – Akademia Nauk Stosowanych Polska

Biogram

Mateusz Kaleta – doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o zarządzaniu i jakości; wykładowca w Akademii Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu – Akademii Nauk Stosowanych. Jest absolwentem studiów magisterskich na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna w AKSiM w Toruniu oraz studiów magisterskich na kierunku zarządzanie na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W swoich badaniach zajmuje się zaangażowaniem zawodowym pracowników sektora kreatywnego gospodarki, ze szczególnym uwzględnieniem pracy dziennikarzy. Prowadzi zajęcia oraz szkolenia dydaktyczne z zakresu komunikacji społecznej, komunikowania w sytuacji kryzysowej, marketingu medialnego oraz warsztaty z wykorzystania nowych mediów i technologii w pracy dziennikarza. Jest organizatorem licznych konferencji naukowych dotyczących nowych mediów, a także autorem oraz współautorem wielu publikacji poświęconych tematyce związanej z nowymi mediami oraz aktualnymi wyzwaniami w zakresie zarządzania w sektorze kreatywnym.