Abstrakt

W pewnym fragmencie książki Truth and Consequences. Intentions, Conventions and the New Thematics wpisującej się we współczesny spór na temat kryteriów ustanawiania kanonu literackiego, Reed Way Dasenbrock przytacza jako przykład teoretyczną debatę pomiędzy H.-G. Gadamerem a J. Derridą dotyczącą, między innymi podejścia, jakie powinien przyjąć interpretujący wobec tekstu. W dyskusji tej, Derrida kwestionuje pojęcie „dobrej woli”, na które powołuje się Gadamer, co dla Dasenbrocka stanowi ilustrację jednego z centralnych aspektów sporu w badaniach literackich pomiędzy intencjonalizmem z jednej strony, a konwencjonalizmem z drugiej. Dasenbrock twierdzi, iż z perspektywy teorii kwestionujących ideę spójnej podmiotowości i bazujących na zewnętrznych, stabilnych kryteriach prawdy, a do takich zalicza relatywizm konwencjonalistów, niemożliwym jest ustanowienie równie stabilnych i trwałych kryteriów doboru kanonu literackiego, co jego zdaniem jest kwestią dla pojęcia kanonu kluczową. Krytykując pozycję Derridy, przyrównuje również Gadamerowską dobrą wolę do zasady wielkoduszności Donalda Davidsona, filozofa, którego głos wydaje się uważać za najrozsądniejszy w kontekście swych rozważań nad kanonem literackim. Niniejszy artykuł stara się dowieść, iż porównanie takie jest błędne – za Gadamerowską dobrą wolą i zasadą wielkoduszności Davidsona stoją zupełnie odmienne tradycje filozoficzne.
Wywodząca się z tradycji hermeneutycznej dobra wola jest tylko pozornie zbliżona do zasady wielkoduszności, mocno ugruntowanej w filozofii analitycznej. W przeciwieństwie do podejścia Davidsona, ma ona stale na względzie Schleiermacherowskie dictum, iż niezrozumienie jest stanem domyślnym początku każdej interpretacji. Co więcej, spór o podmiotowość, jako wypadkowa konfliktu między konwencjonalizmem a intencjonalizmem, wcale nie musi stanowić przeszkody w ustanawianiu kanonu literackiego, chociaż być może będzie musiał on powstawać według bardziej „heretyckiego” niż „ortodoksyjnego” ujęcia interpretacyjnego.