Polonia w Iranie –  skutek ewakuacji Armii Andersa z ZSRS

Magdalena Szeląg

doi:10.56583/pig.517

Data publikacji : 2020-12-29

Nr 1 (2020)

Polonia w Iranie – skutek ewakuacji Armii Andersa z ZSRS

Magdalena Szeląg

DOI: https://doi.org/10.56583/pig.517

Abstrakt

Utworzona Armia Polska na terytorium ZSRS dowodzona przez gen. Władysława Andersa powstała na mocy porozumienia Sikorski-Majski z 30 lipca 1941 r. Sytuacja międzynarodowa sprzyjała staraniom o ewakuację Polaków. Przeprowadzone rozmowy z Józefem Stalinem polskich władz na uchodźstwie i dowództwa Armii Polskiej przy wsparciu Aliantów Zachodnich doprowadziły do zgody na wyjście Polaków ze Związku Sowieckiego. Ewakuacja żołnierzy wraz z ludnością cywilną została przeprowadzona w kwietniu oraz w sierpniu 1942 r. głównie droga morską do Cesarstwa Iranu. Omówione warunki życia ludności polskiej w ośrodkach w: Pahlawi, Meszhedzie, Teheranie, Ahwazie, Isfahanie wykazują, że pobyt Polaków na irańskiej ziemi cechuje poprawa warunków życia, znaczna regeneracja i hospitalizacja, edukacja dzieci oraz działalność kulturalno-społeczna. Ludność cywilna pozostała w Iranie do 1945 r.

Słowa kluczowe:

Armia Polska, gen. W. Anders, Iran, ewakuacja z ZSRS, porozumienie Sikorski-Majski, polskie ośrodki ludności cywilnej w Iranie, Polacy w Iranie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Szeląg, M. (2020). Polonia w Iranie – skutek ewakuacji Armii Andersa z ZSRS. Polonia Inter Gentes, (1), 135–148. https://doi.org/10.56583/pig.517

Bibliografia

Źródła archiwalne

Archiwum Akt Nowych

Poselstwo RP w Teheranie, sygn. 53, List do Premiera Iranu od R.W. Bullarda, dn. 24 III 1942.

Poselstwo RP w Teheranie, sygn. 54, Regulamin Polskiego Komitetu Obywatelskiego.

Poselstwo RP w Teheranie, sygn. 18, Pismo do Pana Ministra Spraw Zagranicznych w Londynie, z dn. 23 III 1943.

Poselstwo RP w Teheranie, sygn. 54, Powiadomienie Komendanta Głównego Obozów Cywilnych, z dn. 6 lipca 1942.

Literatura

Czapski W., Polska pamięta i dziękuje Iranowi, „Ambasador” 14 (2012), s. 28.

Duraczyński E., Układ Sikorski-Majski. Wybór dokumentów, Warszawa 1990.

Dziennik czynności gen. Władysława Andersa 1941-1945, oprac. B. Polak, Koszalin 1998.

Gross J.T., Okupacja sowiecka i deportacje do Rosji w oczach dzieci, „Zeszyty Historyczne” 1979, z. 48, s. 55-83.

Isfahan– miasto polskich dzieci, red. I. Beaupré-Stankiewicz, D. Waszczuk-Kamieniecka, J. Lewicka-Howells, Londyn 1988.

Machalski F., Wędrówki irańskie, Warszawa 1960.

Machalski F., Z ziemi perskiej do Polski. Wybór tekstów, wstęp i oprac. K. Paraskiewicz, K. Paraskiewicz, Kraków 2016.

Mantel F., Szkice pamiętnikarskie, „Zeszyty Historyczne” 1965, z. 7.

Pietrzak J., Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki, instytucje, organizacje, Łódź 2012. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-729-8

Polacy w Iranie 1942-1945. Antologia, oprac. A.K. Kunert, A. Przewoźnik, R.E. Stolarski, Warszawa 2002.

Polskie dzieci na tułaczych szlakach 1939-1950, red. J. Wróbel, J. Żelazko, Warszawa 2008.

Sarner H., Zdobywcy Monte Cassino. Generał Anders i jego żołnierze, tłum. P.K. Domaradzki, Poznań 2006.

Siemaszko Z.S., Rosyjski wiersz o wyjeździe armii gen. Andersa, „Zeszyty Historyczne” 1994, z. 110, s. 193.

Siemaszko Z.S., Generał Anders w latach 1892-1942, Londyn 2012.

Taylor L., Polskie sieroty z Tengeru. Od Syberii przez Afrykę do Kanady 1941-1949, tłum. M. Szymański, Poznań 2010.

Tułacze dzieci, oprac. K. Sulkiewicz, Warszawa 1995.

Walaszczyk K., Środkowy Wschód w latach II wojny światowej. Relacje i działania polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych w Iranie, Iraku i Afganistanie, Toruń 2012.

Wawer Z., Znów w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941-marzec 1942, Warszawa 2001.

Waydenfeld S., Droga lodowa. Od zesłania do wolności – odyseja Polaków, tłum. D. Waydenfeld, Poznań 2013.

Wojsko polskie w II wojnie światowej, red. E. Kospath-Pawłowski, Warszawa 1994.

Wróbel E., Wróbel J., Rozproszeni po świecie. Obozy i osiedla uchodźców polskich ze Związku Sowieckiego 1942-1950, Chicago 1992.

Wróbel J., Polacy w Afryce Wschodniej i Południowej 1941-1950, „Zeszyty Historyczne” 1996, z. 115, s. 73-121.