The Jews and the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915

Konrad Zieliński

doi:10.56583/sz.152

Data publikacji : 2016-12-31

Tom 6 Nr 6 (2016)

The Jews and the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915

Konrad Zieliński

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.152

Abstrakt

Szacuje się, że w pierwszym roku wojny z Królestwa Polskiego ewakuowano około 1 200 000 osób (w tym oficerów carskich, nauczycieli rosyjskich, urzędników, duchowieństwo prawosławne, robotników fabryk wojskowych i kolejarzy). Próba oszacowania liczby mieszkańców Królestwa Polskiego, którzy z powodu wydarzeń wojennych zostali zmuszeni do przeniesienia się do Rosji, nie jest łatwa. Ocenia się, że do momentu, gdy państwa centralne zaczęły zajmować cały kraj, od 800 do 1 000 000 osób – poza etnicznymi Rosjanami – było zmuszonych do przeprowadzki lub dobrowolnego wyjazdu z Polski, ale liczby te obejmują również część Galicji zajętą przez ludność narodową. Dane dotyczą głównie Polaków i trudno ustalić liczbę uchodźców innych narodowości, zwłaszcza Żydów, którzy często byli wysyłani z miejsca na miejsce i nie opuszczali terytorium kraju. Przyjmując najczęściej podawaną łączną liczbę 1 000 000 osób przesiedlonych z „rosyjskiej Polski”, Litwy i Galicji oraz biorąc pod uwagę fakt, że polskie organizacje ratownicze nie zarejestrowały się i nie wiedziały o losach wszystkich ewakuowanych osób, liczbę uciekinierów z „rosyjskiej Polski” szacuje się na 750 000–850 000 tys. Według statystyk sporządzonych przez żydowskie komitety pomocy w Petersburgu, Moskwie, Kijowie i Odessie na dzień 20 maja 1915 r. 526 tys. Żydów z Królestwa Polskiego, województw litewskich, Wołynia, Podola i Kurlandu oraz okupowana część Galicji została zesłana, ewakuowana lub uciekła z powodu zbliżających się wojsk. Według niektórych źródeł ok. 340 000 z nich było mieszkańcami Królestwa Polskiego. Ewakuacji Rosjan w 1915 roku towarzyszyły nie tylko najgwałtowniejsze wypędzenia, ale także polityka spalonej ziemi. Najbardziej ucierpieli chłopi i Żydzi. Jednak dla Żydów z Polski i Litwy wojna i ewakuacja były jednym z najtrudniejszych doświadczeń, jakie kiedykolwiek napotkali. Okazało się, że armia carska była prawdziwym filarem antysemityzmu, ale rabunki i zniszczenia powodowane przez wojsko były intensyfikowane przez miejscową ludność.

Słowa kluczowe:

Królestwo Polskie, Galicja, Żydzi, wojna

Inne teksty tego samego autora

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF (English)

Zasady cytowania

Zieliński , K. (2016). The Jews and the evacuation of Russians from the Kingdom of Poland in 1915. Studia Żydowskie. Almanach, 6(6), 11–20. https://doi.org/10.56583/sz.152

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Deák I., Jewish Soldiers in Austro-Hungarian Society, New York 1990.

Gatrell P., A Whole Empire Walking. Refugees in Russia during World War I, Bloomington-Indianapolis 1999

Goldin S., Deportation of Jews by the Russian Military Command 1914–1915, „Jews in Eastern Europe”, 2000, no. 1 (41, Spring).

Holzer J., Molenda J., Polska w pierwszej wojnie światowej, Warszawa 1963.

Jeřábek R., The Eastern Front 1914-1918, in: The Last Years of Austria-Hungary (Essays in Political and Military History 1908-1918), ed. M. Cornwall, Exeter 1990.

Kahan A., The Diary of Anne Kahan. Siedlce, Poland, 1914-1916, „YIVO Annual” 1983, vol. 18.

Korzeniowski M., Na wygnańczym szlaku... Działalność Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego na Białorusi w latach 1915-1918, Lublin 2001.

Laudyn S., A World Problem. Jews – Poland – Humanity, Part I, transl. A.J. Zieliński, W.K., Chicago 1920.

Najdus W., Uchodźcy polscy w Rosji w latach 1917--1918, „Kwartalnik Historyczny”, 1957, nr 6.

Paléologue M., Rosja carów w czasie Wielkiej Wojny, w: Polska w pamiętnikach Wielkiej Wojny 1914-1918, wybór i oprac. M. Sokolnicki, Warszawa 1925.

Piotrowskij-Sztern J., Jewrei w russkoj armii 1827-1914, Moskwa 2003.

Przeniosło M., Chłopi Królestwa Polskiego w latach 1914-1918, Kielce 2003.

Przeniosło M., Straty i zniszczenia wojenne na terenach wiejskich Królestwa Polskiego w latach 1914-1915, in: Wieś polska wobec wyzwań, przełomów i zagrożeń (XIX i XX w.), vol. 1, ed. M. Przeniosło, S. Wiech, Kielce 2002.

„Russkoje Znamja”, 1916, nr 122.

Schmidl E.A., Juden in der K. (u) K. Armee 1788-1918 (Jews in the Habsburg Armed Forces), Eisenstadt 1989.

Schuster F.M., Between all fronts: The impact of World War I on Eastern-European Jewry, „Medaon – Magazin für jüdisches Leben in Forschung und Bildung”, 2016, no. 10 (18).

Yarmolinsky A., The Jews and Other Minor Nationalities Under the Soviets, New York 1928.

Śladkowski W., Opinia publiczna we Francji wobec sprawy polskiej w latach 1914-1918, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976.

Zbiór dokumentów dotyczących sprawy polskiej. Sierpień 1914 r. – Styczeń 1915 r., b.m.w. 1915.

Zieliński K., Problematyka żydowska i deputowani-Żydzi w rosyjskiej Dumie Państwowej (1906-1914), in: Z dziejów pewnego eksperymentu. Parlamentaryzm rosyjski na progu XX stulecia w kontekście kształtowania się świadomości politycznej narodów imperialnej Rosji, red. A. Duszyk, K. Latawiec, M. Mądzik, Radom 2008.

Zieliński K., Stosunki polsko-żydowskie na ziemiach Królestwa Polskiego w czasie pierwszej wojny światowej, Lublin 2005.