Pomoc udzielana Żydom podczas okupacji hitlerowskiej w Tomaszowie Mazowieckim

Justyna Biernat

doi:10.56583/sz.2143

Data publikacji : 2023-12-31

Tom 13 (2023)

Pomoc udzielana Żydom podczas okupacji hitlerowskiej w Tomaszowie Mazowieckim

dr Justyna Biernat

https://orcid.org/0000-0002-3816-0400

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.2143

Abstrakt

Artykuł poświęcono pomocy udzielanej Żydom podczas okupacji hitlerowskiej w Tomaszowie Mazowieckim. W tekście przywołano — pojawiające się w powojennych świadectwach, materiałach archiwalnych i procesach sądowych — osoby, które niosły Żydom pomoc żywnościową, medyczną oraz zbrojną. Tomaszów został włączony do dystryktu radomskiego i nowo powstałego powiatu tomaszowskiego w Generalnym Gubernatorstwie, getto zaś istniało w Tomaszowie w latach 1940–1942. Mimo trwania okupacji hitlerowskiej oraz utworzenia getta, relacje sąsiedzkie w mieście nie zostały zerwane. Celem artykułu jest ukazanie ich ciągłości i próba opisu wszelkich przejawów wsparcia Żydów. Stąd dbałość o bohaterów artykułu — Żydów, którzy uzyskali pomoc, jak również Polaków i Niemców, którzy tej pomocy udzielili. Tekst dalece wykracza poza osoby uhonorowane tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Słowa kluczowe:

okupacja hitlerowska, getto, Holokaust, Tomaszów Mazowiecki, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, pomoc Żydom, stosunki polsko-żydowskie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Biernat, J. (2023). Pomoc udzielana Żydom podczas okupacji hitlerowskiej w Tomaszowie Mazowieckim. Studia Żydowskie. Almanach, 13, 73–95. https://doi.org/10.56583/sz.2143

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Biernat J., Czarne sylwetki. Przewodnik po tomaszowskim getcie = Black Silhouettes. Guide to the Tomaszów Mazowiecki Ghetto, tłum. M. Stańdo, Tomaszów Mazowiecki 2020.

Bierzyński-Burnett I., Po śladach pamięci, tłum. R. Stiller, Warszawa 1995.

Boniecka R., Wyłuskane z pamięci. Wspomnienia z lat wojny, Kraków 2019.

Fałek S., Opieka medyczna w tomaszowskim getcie = Medical Care in the Tomaszów Ghetto, w: Dzieci tomaszowskiego getta = Children of the Tomaszów Mazowiecki Ghetto, red. J. Biernat, B. Czapska, A. Gliksman, tłum. M. Stańdo, Tomaszów Mazowiecki 2023, s. 129–142.

Grossman M., Purim-akcje, w: Tomaszow Mazowiecki Yizkor Book, red. M. Wajsberg, Tel Awiw 1969, s. 364–378.

Jabłoński C., Ludność żydowska w okupacyjnym powiecie tomaszowskim w latach 1939–1943, w: Okupacja hitlerowska w Piotrkowskiem, red. J. Góral, Piotrków Trybunalski 1998, s. 105–117.

Margulies-Chernoff R., Chernoff A., The Tailors of Tomaszow. A Memoir of Polish Jews, Texas 2014. DOI: https://doi.org/10.1002/9781118445112.stat00405

Markowski W., Pułkownik w stanie spoczynku magister farmacji Aleksander Augspach, „Lekarz Wojskowy”, 66 (1990), s. 7–8.

Neumark Z., Jawnie w ukryciu. Niezwykłe losy młodego uciekiniera z hitlerowskiego obozu, tłum. S. Lenobel, A. Ambros, Warszawa 2008.

Piasecki M., Z Tomaszowa do Magnitogorska, Warszawa 1995.

Rudź W., Polityka eksterminacyjna okupanta, w: Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, red. B. Wachowska, Łódź 1980, s. 426–442.

Rutkowski A., Martyrologia, walka i zagłada ludności żydowskiej w dystrykcie radomskim podczas okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 1955, nr 15–16, s. 75–132.

Ryczke-Kimmelman M., Echa Zagłady. Fragmenty pamiętnika, wybór, wstęp i oprac. J. Biernat, tłum. M. Stańdo, Tomaszów Mazowiecki 2020.

Ryczke-Kimmelman M., Echoes from the Holocaust. A Memoir, Knoxville 1997.

The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations, ed. S. Bender, S. Krakowski, Yad Vashem 2004.

Wachowska B., Warunki prawno-administracyjne. Ludność, w: Tomaszów Mazowiecki. Dzieje miasta, red. B. Wachowska, Łódź 1980, s. 216–220.

Witczak K.T., Słownik biograficzny Żydów tomaszowskich, Łódź-Tomaszów Mazowiecki 2010.

Wojniłowicz J., Ludność żydowska w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1939–1943, „Biuletyn Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi — Instytutu Pamięci Narodowej”, 5 (1997), s. 79–101.