Szkoła historyczna Majera Bałabana – młodzi historycy żydowscy w Polsce w okresie międzywojennym

Natalia Aleksiun

doi:10.56583/sz.573

Data publikacji : 2011-12-31

Tom 1 Nr 1 (2011)

Szkoła historyczna Majera Bałabana – młodzi historycy żydowscy w Polsce w okresie międzywojennym

Natalia Aleksiun

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.573

Abstrakt

Seminarium z historii polskich Żydów w Instytucie Judaistyki i w Uniwersytecie Warszawskim, kierowane przez Majera Bałabana, stworzyło niezwykle doniosłą oprawę naukową, umożliwiając mu wyszkolenie ponad sześćdziesięciu studentów historii polskich Żydów zgodnie z programem uniwersyteckim i jego rozumieniem nauki. Bałaban wyposażył ich w umiejętności badawcze i metody nauczania. Kształtował ich poglądy na rolę historyków żydowskich w Polsce, rozpoczynając kariery naukowe i publiczne w ostatniej dekadzie II RP. Uczniowie Bałabana należeli do pokolenia silnie związanego z polską kulturą, pociąganego do studiowania polskiej literatury i historii. Zapisywali się na Uniwersytet i do Instytutu Judaistyki z różnych powodów. Dyplom uniwersytecki może prowadzić do kariery edukacyjnej, ponieważ Ministerstwo Edukacji wymaga od wszystkich nauczycieli szkół średnich odbycia szkolenia uniwersyteckiego. Zróżnicowane pochodzenie społeczne i indywidualna motywacja uczniów Bałabana sugerują, że badanie historii polskich Żydów jest bardzo atrakcyjne dla młodzieży żydowskiej w Polsce. Analiza wybranych przez jego studentów tematów badawczych, pytań stawianych w pracach dyplomowych oraz stosowanych przez nich metod badawczych rzuca światło na ramy intelektualne tych młodych uczonych. Ich badania i działalność społeczna w dziedzinie edukacji pokazują wpływ Bałabana na tę rodzącą się szkołę historii polskich Żydów. Zarówno poczucie zakorzenienia w polskiej kulturze, jak i przywiązanie do żydowskiego nacjonalizmu inspirowały ich pisarstwo i ścieżki kariery jako uczonych, nauczycieli i pedagogów.

Słowa kluczowe:

historia Żydów polskich, II RP, Majer Bałaban, Instytut Judaistyki w Warszawie, przekraczanie barier społecznych

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Aleksiun, N. (2011). Szkoła historyczna Majera Bałabana – młodzi historycy żydowscy w Polsce w okresie międzywojennym. Studia Żydowskie. Almanach, 1(1), 89–100. https://doi.org/10.56583/sz.573

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aleksiun N., From teachers of religion to professional historians: Majer Balaban’s seminar in Jewish History”, in: Zwischen Graetz und Dubnow: Judische Historiographie in Ostmitteleuropa, Hrsg. Francois Guesnet, Leipzig 2009.

Bałaban M., Die Judenstadt von Lublin, Berlin 1919.

Bałaban M., Praca mojego życia, w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Bałaban M., Przedmowa, w: A. Alperin, Żydzi w Łodzi. Początki gminy żydowskiej 1780-1822, Łódź 1928.

Bałaban M., Zagadnienia historiozofji żydowskiej w stosunku do historii Żydów w Polsce, „Miesięcznik Żydowski”, 1932, nr 2.

Bałaban M., Żydzi lwowscy na przełomie XVI i XVII wieku, Lwów 1906.

Bałaban M., Żydzi w Krakowie i na Kazimierzu, 1304-1868, Kraków 1913.

Bauminger A., Meir Bosak ke-historion, in: Meir Bosak, Historion, sofer, meszorer, ed. A. Brauner, N. Gross, Tel Aviv 1993.

Biderman I., Mayer Balaban, historian of Polish Jewry and his influence on the younger generation of historians, New York 1976.

Bronsztejn S., Ludność żydowska w Polsce w okresie międzywojennym, Wrocław 1963.

Dold M., A matter of national and civic honor: Majer Balaban and the Institute of Jewish Studies in Warsaw, „East European Jewish Affairs”, 34 (2004), no. 2.

Eden, Ha-Machon le-madaei ha-jahadut, in: Entsiklopedia szel galujot: Sifrei Zikaron le-artsot ha-gola we-adoteja, Sidrat Polin, vol. 6: Warshe, part B, ed. I Grunbaum, Jerusalem-Tel Aviv 1959.

Eden, Ha-Machon le-madaei ha-jahadut, in: Mosadot tora be-eropa bewiniyanam uw’hurbanam, ed. S. Mirski, New York 1956.

Eisenbach A., Jewish historiography in interwar Poland, in: The Jews of Poland between two world wars, ed. Y. Gutman et al., Hanover-London 1989.

Feldman E., Die etlekhe jedijes wegn jidn in Pojlisz sztet in 14-16-tn jorhundert, „Bleter far Geszikhte”, 1 (1934).

Gelber N., Toldot Jehudei Brody, Jerusalem 1955.

Hafner F., Majer Bałaban (Z okazji sześćdziesięciolecia jego urodzin), „Nasz Przegląd” z dnia 20 II 1937 r., w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Jehudei Polin Bein Sztej Milkhamot Olam: Historia Klakalit-Sotzaalit Leor Hastatistika, Tel Aviv 1968.

Krämer M., Der Ontejl fun jidishe baalej-melukhes in der kristlehke tsekhn in amolikn pojln, „Bleter far Geshikhte”, 2 (1938).

Krämer M., Prof. M. Balaban – Jubilatem („Nasza Opinia” z dnia 28 II 1937), w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Kramerówna P., Żydowskie cechy rzemieślnicze w dawnej Polsce, „Miesięcznik Żydowski”, 1932, nr 2.

Le-heker ha-melakha we-hewrot baalej-melaha etsel jehudei Polin be-meot 16-17, „Zion”, 1 (1937).

List „Do Pana Prof. Dr. M. Bałabana w miejscu” od Wzajemnej Pomocy Stud. Żydów Uniw. J.P., w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Mahler R., Historiker un wegwajzer, Tel Aviv, 1967.

Mahler R., Hug hahistorionim ha-ceirim be’warsza w: B. Mandelsberg-Schildkraut, Mehkarim le-toldot Jehude Lublin [me-et] Belah Mandelsberg-Schildkroit, Tel Aviv 1965.

Mahler R., Jews in public service and the liberal professions in Poland, 1918-1939, New York 1944.

Natkowska M., Numerus clausus, getto ławkowe, numerus nullus, „paragraf aryjski”: antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim 1931-1939, Warszawa 1999.

Ostersetzer I., Instytut Nauk Judaistycznych w Warszawie, z cyklu: Wyższe Żyd. Instytuty Naukowe w Polsce, „Miesięcznik Żydowski” 1931, nr 1.

Powstanie Instytutu Nauk Judaistycznych w: Sprawozdanie Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie za lata akademickie 1927/28 i 1929/30, Warszawa 1929.

Prace magisterskie pisane na seminarium historycznym żydowskim Profesora Bałabana, w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Rassin A., Umysłowość i moralność żydostwa polskiego w 17 i 18 wieku w świetle literatury religijno-ludowej, „Miesięcznik Żydowski”, 1932, nr 2.

Ringelblum E., Draj jor seminar far jidiszer geszikhte (1923-1926), in: Yunger Historiker, Varshe 1926.

Rosenblatt M., Der Ontejl fun di varshever yidn in di politishe demonstratsyes fun di yorn 1861 1862, „Bleter far Gerszikhte”, 2 (1938).

Sawicki A., Szkoła Rabinów w Warszawie, „Miesięcznik Żydowski”, 1933, nr 3.

Schorr M., Prof. Dr. Majer Bałaban (Z powodu 60-lecia Jego urodzin, 20 lutego 1878), „Nasz Przegląd” z dnia 21 lutego 1937, w: Księga Jubileuszowa dla uczczenia sześćdziesięciolecia profesora Majera Bałabana, ed. S. Jolles, vol. 1, Warszawa 1938.

Seidman H., Joman Geto Warsza, New York 1957.

Seidman H., Meir Balaban, in: Ishim ve’dmuyot be’chochmat Israel be’europa ha-mizrachit lifnei shkiyata, ed. S. Mirski, New York 1959.

Sprawozdania z działalności Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1929/30, Warszawa 1930.

Sprawozdania z działalności Rady Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1931/32, Warszawa 1932.

Sprawozdania z działalności Rady Wydziału Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1934/1935, Warszawa 1936.

Sprawozdanie z działalności Rady Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1934-1935, Warszawa 1936.

Sprawozdanie za lata akademickie 1931/32, 1932/33, 1933/34, w: Księga Jubileuszowa ku czci Prof. Dr. Mojżesza Schorra, Pisma Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie, t. 6, Warszawa 1935.

Statystyka słuchaczy w latach akad. 1931/32-1933/34 w: Księga Jubileuszowa ku czci Prof. Dr. Mojżesza Schorra, Pisma Instytutu Nauk Judaistycznych w Warszawie, t. 6, Warszawa 1935.

Weiss A./Kremer-Weiss P., Ha-Machon le-Mada’ei Ha-jahadut be’Warshe, w: Sefer Ha-Shana/Yorbukh, ed. A. Tartakower, vol. 2, New York-Tel Aviv 1967.

Wurm D., Z dziejów żydostwa brodzkiego za czasów dawnej Rzeczypospolitej Polskiej (do r. 1772) z przedmową Prof. Dra. Majera Bałabana (nakładem Żydowskiej Gminy Wyznaniowej), Brody 1935.

Wykaz słuchaczy w r. akademickim 1929/30 w: Księga jubileuszowa ku czci d-ra Markusa Braudego, Warszawa 1931.

Żyndul J., Zajścia antyżydowskie w Polsce w latach 1935-1937, Warszawa 1994.