Abstrakt

Społeczeństwo izraelskie w momencie powstania państwa w 1948 roku było zlepkiem imigrantów z różnych stron świata. Aby zapewnić sprawne funkcjonowanie nowego państwa, ważne było odkrycie i ukształtowanie idei, do których każdy obywatel mógłby się odwołać i z którymi mógłby się identyfikować. Nowo powstałe społeczeństwo było więc w pewnym stopniu tworem sztucznym, opartym na pamięci o wydarzeniach urastających do rangi mitów narodowych i tworzonych ideach. W niniejszym artykule przedstawiono główne wydarzenia historyczne, do których odwołuje się społeczeństwo izraelskie w tworzeniu swojej tożsamości. Wydarzenia te opisano z perspektywy historycznej, przedstawiając jednocześnie proces mitotwórczy związany z zachowaniem ich w zbiorowej pamięci narodu. Z opisu tego wyłania się model obywatela jako wzorzec świadomości narodowej. Ponadto w artykule podjęto refleksję nad współczesnym, a więc w dużej mierze już ukształtowanym, społeczeństwem izraelskim, starając się odpowiedzieć na następujące pytania: czy mity są nadal żywe w pamięci zbiorowej i czy mają wpływ na tożsamość narodową? Jakie wydarzenia historyczne są umieszczane w pamięci zbiorowej współczesnego społeczeństwa? Pamięć o wydarzeniu historycznym jako micie narodowym opiera się na narracji emocjonalnej, której celem jest kształtowanie pożądanych postaw. Proces tworzenia mitu jest często związany z kształtowaniem polityki, ponieważ tworzy model właściwych zachowań narodowych lub obywatelskich oraz postaw wobec państwa i jego władz. Rola mitu może być więc zarówno negatywna, jak i pozytywna – w zależności od intencji osób lub grup, które się nimi posługują. Upowszechnianie mitów jako narracji narodowych może wpływać na integrację grup społecznych czy etnicznych, których członkowie odwołują się do tych samych wzorów i tradycji. Stąd są one szczególnie żywe wśród społeczności, których istnienie jest zagrożone, lub wśród tych, które nie są jeszcze w pełni ukształtowane. Wydarzenia historyczne, które urosły do rangi mitów narodowych o dużym znaczeniu, mogą być postrzegane jako kamienie węgielne nowo tworzonego narodu izraelskiego. W niniejszym opracowaniu opisano główne wydarzenia: upadek Masady, bitwę pod Tel Hai, wojnę o niepodległość w 1948 roku oraz Shoah. Każde z tych wydarzeń jest analizowane zarówno z perspektywy wiedzy historycznej, jak i w kontekście jego powstania jako mitu narodowego oraz utrwalenia w pamięci zbiorowej.