Uczniowie z rodzin żydowskich w jezuickim gimnazjum i studium filozofii w Tarnopolu (1820–1848)

Beata Topij-Stempińska

doi:10.56583/sz.2408

Published : 2023-12-31

Vol. 13 (2023)

The Students from Jewish Families in the Jesuit Junior High School and the College of Philosophy in Ternopil (1820–1848)

Beata Topij-Stempińska

https://orcid.org/0000-0002-4257-5844

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.2408

Abstract

The Jesuit Junior High School (Polish: gimnazjum) and the College of Philosophy were opened in Ternopil in 1820. By the authorities’ decision, these educational institutions were administered by Jesuits who came from Galicia. The newly open junior high school as well as the college enjoyed great popularity among the local community. In accordance with the law, any inhabitant of the empire could enroll at the school and then study philosophy as long as he met certain requirements. Among the first students of these educational institutions, there were also boys from Jewish families. The total number of Jewish students did not exceed 3% of the population of these institutions. The ongoing studies concerning the presence of students of Jewish origin in Ternopil are merely a reconnaissance. Their primary aim is to identify the research problems and, at the same time, to provide a brief outline of the presence of children from Jewish families in the Jesuit Junior High School and in the College of Philosophy in Ternopil.

Keywords:

Jewish family, students, Galicia, Ternopil, Jesuits, Judaism

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Topij-Stempińska, B. (2023). The Students from Jewish Families in the Jesuit Junior High School and the College of Philosophy in Ternopil (1820–1848). Jewish Studies. Almanac, 13, 41–56. https://doi.org/10.56583/sz.2408

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Adamczyk M.J., Edukacja a przeobrażenia społeczności żydowskich w monarchii Habsburgów 1774–1914, Wrocław 1998.

Atlass Wilhelm, in: Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850–1918, red. J. Michalewicz, Kraków 1999 (Corpus Studiosorum Universitatis Iagellonicae in Saeculis XVIII–XX), s. 62–63.

Bałaban M., Dzieje Żydów w Galicyi i Rzeczypospolitej Krakowskiej 1772–1868, Lwów [1916].

Borzymińska Z., Dzieje Żydów w Polsce. XIX wiek. Wybór tekstów źródłowych. XX wiek, Warszawa 1994.

Budzyński Z., Kresy południowo-wschodnie w drugiej połowie XVIII wieku, t. 1: Statystyka wyznaniowa i etniczna, Przemyśl–Rzeszów 2005.

Corpus studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51–1917/18, red. K. Stopka, Kraków 2006 (Corpus Studiosorum Universitatis Iagellonicae in Saeculis XVIII–XX).

Czołowski A., Janusz B., Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, Tarnopol 1926.

Eisenbach A., Emancypacja Żydów na ziemiach polskich 1785–1870 na tle europejskim, Warszawa 1988.

Figiela P., Uczniowie żydowscy w austriackim systemie szkolnictwa średniego na przykładzie gimnazjum św. Anny w Krakowie w latach autonomii Galicji, „Krzysztofory”, 2009, nr 27, s. 181–196.

Gąsowski T., Między gettem a światem. Dylematy ideowe Żydów galicyjskich na przełomie XIX i XX wieku, Kraków 1997.

Grzebień L., Topij-Stempińska B., Konwikt szlachecki w Tarnopolu 1856–1886. Słownik wychowanków, Kraków 2016.

Hochegger F., Die österreichischen Gymnasien, „Österreichische Revue”, 1 (1863), s. 62–100.

Karpiniec J., Ilość osad miejskich byłej Galicji i podział ich na miasta i miasteczka, „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, 2 (1932–1933), s. 1–37.

Kudła L., Średnie szkolnictwo ogólnokształcące, w: Szkolnictwo i oświata w Galicji 1772–1918, red. J. Dybiec, J. Krawczyk, A. Meissner i in., Rzeszów 2015 (Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 22).

Łapot M., Religia mojżeszowa w szkolnictwie publicznym we Lwowie w okresie autonomii galicyjskiej (1867–1918), Częstochowa 2019.

Maciszewski M., Historya gimnazjum tarnopolskiego. Okres I. 1820–1848, Tarnopol 1896.

Majorek C., Rola badań biograficznych w rekonstrukcji dziejów oświaty i pedagogiki w Galicji, w: Biografie pedagogiczne. Szkice do portretu galicyjskiej pedagogii, red. C. Majorek, J. Potoczny, Rzeszów 1997, s. 11–24.

Niemiec J., Z dziejów szkolnictwa jezuickiego na ziemiach Rzeczypospolitej w latach 1564–1886, „Resovia Sacra. Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej”, 5 (1998), s. 263–283.

Programm und Jahresbericht über den Zustand des k.k. Staats-Ober-Gymnasiums in Tarnopol wehrend des Schul Jahres 1857, Lemberg 1857.

Rąkowski G., Podole. Przewodnik po Ukrainie Zachodniej, cz. 2, Piastów 2006.

Rędziński K., Żydowskie szkolnictwo świeckie w Galicji w latach 1813–1918, Częstochowa 2000.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.

Stourzh G., Czy Żydzi w dawnej Austrii uznawani byli za narodowość? Przyczynek do historii cislitawskiego prawa narodowościowego, w: B. Breysach, Ze sobą, obok siebie, przeciwko sobie.

Polacy, Żydzi, Austriacy i Niemcy w XIX i na początku XX wieku, tłum. B. Hański, Kraków 1995, s. 70–107.

Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, t. 4, Warszawa 1997.

Szwarc A., Portrety zbiorowe dziewiętnastowiecznych Polaków w nowszej historiografii. Uwagi dyskusyjne, w: Człowiek — społeczeństwo — źródło. Studia dedykowane profesor Jadwidze Hoff, red. S. Kozak, D. Opaliński, J. Polaczek i in., Rzeszów 2014.

Świeboda J., Problemy narodowościowe w szkolnictwie galicyjskim (1772–1914), „Analecta”, 4 (1995), nr 2 (8), s. 97–144.

Topij-Stempińska B., Uczniowie jezuickich instytucji edukacyjnych w Galicji w XIX wieku. Portret zbiorowy, Kraków 2019.

Wandycz P., Pod zaborami. Ziemie Rzeczypospolitej w latach 1795–1918, tłum. W. Zajączkowski, Warszawa 1994.

Wereszycka H., Perl Józef (1773–1839), w: Polski słownik biograficzny, t. 25, red. E. Rostworowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1980, s. 625–626.

Żydzi w Polsce. Dzieje i kultura. Leksykon, red. J. Tomaszewski, A. Żbikowski, Warszawa 2001.