Diaspora żydowska w Bośni i Hercegowinie. Zarys historyczno-kulturowy

Anetta Buras-Marciniak

doi:10.56583/sz.2560

Published : 2024-12-31

Vol. 14 (2024)

The Jewish Diaspora in Bosnia and Herzegovina: A Historical and Cultural Overview

Anetta Buras-Marciniak

https://orcid.org/0000-0003-2963-9265

DOI: https://doi.org/10.56583/sz.2560

Abstract

The term ‘Sepharad’ originates from Hebrew and denotes Spain. The designation ‘Sephardic’ refers to Jewish emigrants who established themselves on the Iberian Peninsula following the destruction of the Second Temple in Jerusalem. Sephardic Jews maintained a presence there until the issuance of royal decrees in 1492, compelling them to either depart Spain or undergo conversion to Christianity. In the wake of this event, Spain experienced a loss, while other regions benefited. The Sephardim gradually arrived in Bosnia and Herzegovina, predominantly residing in urban centres. The initial Sephardic Jews settled in Sarajevo circa 1566. Conversely, Ashkenazi Jews commenced settling in Bosnia from 1878 onwards, arriving from various territories within the Austro-Hungarian monarchy. This article aims to provide a historical and cultural survey of the Jewish community in Bosnia and Herzegovina, spanning from their arrival to the present day. The article’s comprehensive scope and thematic complexity is intended to serve as a catalyst for further investigation into this subject matter.

Keywords:

Sephardim, Ashkenazim, Jews, Bosnia and Herzegovina, history, culture

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Buras-Marciniak, A. (2024). The Jewish Diaspora in Bosnia and Herzegovina: A Historical and Cultural Overview. Jewish Studies. Almanac, 14, 9–29. https://doi.org/10.56583/sz.2560

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Andrić I., Most na Drinie, tłum. H. Kalita, Warszawa 1985.

Andrić I., Panna, tłum. H. Kalita, Warszawa 1962.

Bernadzikowska-Belović J., Die südslavische Frau in der Politik, „Bosnische Post”, 1916, nr 284, 10 grudnia, s. 10–12.

Buras-Marciniak A., Bośniaccy Sefardyjczycy w świecie Słowian, w: Historyczna i ponowoczesna tożsamość Słowian, red. T. Ciesielski, J. Zatorska, A. Skoczylas, Łodź 2012. s. 51–61.

Buras-Marciniak A., Sytuacja społeczna-kulturowa Żydów w Bośni i Hercegowinie, „Południowosłowiańskie Zeszyty Naukowe. Język-Literatura-Kultura”, 2011, nr 11, s. 111–123.

Cywiński B., Ogniem próbowane korzenie tożsamości, Rzym 1982.

Dubnov S., Kratka Istorija Jevrejskog Naroda, Beograd 1988.

Dukanović A., Słowo wstępne, w: I. Andrić, Omer-Pasza Latas, tłum., wstęp, oprac. A. Dukanović, Warszawa 198, s. 8–12.

Elezar S., Isak Samokovlija — susreti i sjećanja, w: S. Tutnjević, Zbornik radova o Isaku Samokovliji, Sarajevo 1986, s. 71–112.

Finci M., Jevreji Bosne i Hercegovine, w: Vjerske zajednice i politička zbivanja u Bosni Hercegovini od austro-ugarske okupacije 1878. do 1945. godine, Sarajevo 1978, s. 73–102.

Johnson P., Historia Żydów, tłum. M. Godyń, M. Wójcik, A. Nelicki, Kraków 1993.

Klaić V., Bosna. Podatci o zemljopisu i poviesti Bosne i Hercegovine (1878), Montana 2010.

Lange N. de, Świat żydowski, tłum. M. Stopa, Warszawa 1996 (Wielkie Kultury Świata).

Lara M.T. de, Baruque J.V., Ortiz A.D., Historia Hiszpanii, tłum. S. Jędrusiak, Kraków 1997.

Levy J.J., Cohen Y., Żydzi sefardyjscy. Odyseja sefadryjskich Żydów od czasów inkwizycji do naszych dni: 1492–1992, tłum. K. Pruski, Warszawa 2005.

Levy M., Sefardi u Bosni, Sarajevo 1998.

Loker C., Sarajevski spor i sefardski pokret u Jugoslaviji, „Zbornik. Jevrejskog istorijskog muzeja”, 7 (1997), s. 72–79.

Mihailović M., Judaica u Jugoslaviji, Beograd 1990.

Nezirović M., Jevrejsko-španjolska književnost, Sarajewo 1997.

Osti J., Żydzi w Bośni i Hercegowinie, tłum. J. Pomorska, „Krasnogruda”, 1997, nr 7, s. 45–66.

Papo Bohoreta L., Sefardska žena u Bosni, Sarajevo 2005.

Papo E., Sarajevska Megila, Beograd 2001.

Pantić M., Jevreji u dubrovačkoj književnosti, „Zbornik. Jevrejskog istorijskog muzeja”, 1 (1971), s. 211–238.

Pinto A., Jevreji Sarajeva i Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1987.

Prado D., Svakodnevni govorni bosanski đudeoespaniol, w: Jevrejski Almanah 1971–1996, Beograd 1996, s. 37–51. DOI: https://doi.org/10.1111/an.1996.37.1.51.2

Rot S., Sarajevska Hagada, Beograd 1962.

Samokovlija I., Kadisz, modlitwa za umarłych i inne opowiadania, wybór, tłum., wstęp A. Dukanović, Warszawa 1991.

Tadić J., Jevreji u Dubrovniku, Sarajevo 1973.

Twardowska A., The Status of Judeo-Spanish in Yugoslavia until 1941, in: The Balkan Jews and the Minority Issue in South-Eastern Europe, ed. J. Sujecka, Warsaw 2021 (Colloquia Balkanica, 7), s. 205–218.

Unterman A., Żydzi. Wiara i życie, tłum. J. Zabierowski, Łódź 1989.

Vidaković-Petrov K., Kultura španskih jevreja na jugoslovenskom tlu, Sarajevo 1986.

Wasilewski T., Felczak W., Historia Jugosławii, Wrocław 1985.

Wierzbicki J., Ivo Andrić, Warszawa 1965.

Zgodić E., Bošnjačko iskustvo politike — osmansko doba, Sarajevo 1998.