Okupacyjny garnizon austriacki w Zamościu 1915–1918

Zbigniew Stankiewicz

doi:10.56583/az.807

Data publikacji : 2021-12-31

Tom 19 (2021)

Okupacyjny garnizon austriacki w Zamościu 1915–1918

Zbigniew Stankiewicz

DOI: https://doi.org/10.56583/az.807

Abstrakt

W latach I wojny światowej Zamość znajdował się pod okupacją austriacką. Utworzoną w nim c.k. Komendą Obwodową, której zadaniem było m.in. wykorzystanie miejscowych zasobów surowcowych i ludzkich na potrzeby wojska, kierował od początku do wycofania się Austriaków płk Julian Fischer. Autor omawia działanie powołanych przez austriackie władze: sądu wojskowego, sądu królewsko-polskiego, żandarmerii, licznych służb, jak Obwodowa Straż Skarbowa, milicja miejska, biuro werbunkowe Legionów, plackomenda lekarska, komendy placu i jednostek wojskowych. Podczas czterech lat okupacji Austriacy często reorganizowali administrację wojskową i cywilną, co śledzi autor. Przytoczono w artykule liczne nazwiska funkcjonariuszy, zwłaszcza wyższych rangą, także urzędników. Sytuacja w Zamościu zmieniła się po zawarciu 9 lutego 1918 r. tzw. pierwszego pokoju w Brześciu między Cesarstwem Niemieckim, Austro-Węgrami i Ukraińską Republiką Ludową. Traktat przekazywał URL część wschodnich ziem polskich, w tym Chełmszczyznę i Zamość. Polacy uznali go za czwarty rozbiór Polski. Społeczność Zamościa 18 lutego zorganizowała patriotyczne nabożeństwo i pochód. Jesienią stosunki polsko-ukraińskie zaogniły się, powstały dwa oddziały wojsk narodowych: ukraiński i polski, którym kierował kpt. Franciszek Goliński z Polskiej Organizacji Wojskowej. Doszło do incydentów, ale nie do walki o Zamość. Na początku listopada służący w armii austriackiej Ukraińcy opuścili miasto. Wycofali się także Austriacy.

Słowa kluczowe:

okupacja austriacka, Zamość, płk Julian Fischer, stosunki polsko-ukraińskie, Ukraińska Republika Ludowa

Inne teksty tego samego autora

Zbigniew Stankiewicz, Dzieciobójstwo , Archiwariusz Zamojski: Tom 18 (2020)
Zbigniew Stankiewicz, Garnizon zamojski 1918–1939. Jednostki i instytucje wojskowe w Zamościu , Archiwariusz Zamojski: Tom 14 (2015)
Zbigniew Stankiewicz, Mosty zwodzone twierdzy zamojskiej , Archiwariusz Zamojski: Tom 20 (2022)
Zbigniew Stankiewicz, Zamość pod okupacją austriacką w latach 1772–1809 , Archiwariusz Zamojski: Tom 18 (2020)
Zbigniew Stankiewicz, Wojsko niemieckie w Zamościu 1939–1944 , Archiwariusz Zamojski: Tom 19 (2021)
Zbigniew Stankiewicz, Oblężenie twierdzy zamojskiej w 1813 roku , Archiwariusz Zamojski: Tom 20 (2022)
Zbigniew Stankiewicz, Blokhauzy Twierdzy Zamość , Archiwariusz Zamojski: Tom 15 (2017)
Zbigniew Stankiewicz, Garnizon Twierdzy Zamość w XVII–XVIII w. , Archiwariusz Zamojski: Tom 16 (2018)
Zbigniew Stankiewicz, Gdzie są chłopcy z tamtych lat? Pobór do Legionów w świetle materiałów źródłowych z lat 1915–1917 , Archiwariusz Zamojski: Tom 16 (2018)
Zbigniew Stankiewicz, Twierdza Zamość w latach 1815–1831 , Archiwariusz Zamojski: Tom 15 (2017)

1 2 > >>

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Zasady cytowania

Stankiewicz, Z. (2021). Okupacyjny garnizon austriacki w Zamościu 1915–1918. Archiwariusz Zamojski, 19, 53–74. https://doi.org/10.56583/az.807

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bobrownicki-Libchen T., Siły okupacji austriackiej w przededniu przewrotu, „Niepodległość”, t. V, z. 3(11), Warszawa 1932.

Dmitruk S., Prawosławna diecezja chełmska w latach 1915–1918 na łamach „Gazety Ludowej” Tygodnika Ilustrowanego. Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, t. 52, z. 2, Lublin 2017.

Dziennik urzędowy obwodu zamojskiego z lat 1915–1916. Dziennik urzędowy powiatu zamojskiego z lat 1917–1918. Generale und Obersten (k.u.k. Heer) 1914 1918.

Katalog druków ulotnych z lat 1914–1918 w zbiorach Biblioteki Narodowej, oprac. Z. Głowicka, Warszawa 2018.

Kozłowski M., Między Sanem a Zbruczem, Kraków 1990.

„Kronika powiatu zamojskiego” z roku 1918.

Lewandowski J., Okupacja austriacka w Królestwie Polskim 1915–1918, „Dzieje Najnowsze”, R. XXX, z. 4, Warszawa 1999.

Łossowski P., Zerwane pęta, Warszawa 1986.

Maleszyk R., Funkcjonowanie austriackich sądów wojskowych na Lubelszczyźnie w latach 1915–1918, „Annales UMCS”, vol. LXVIII, z. 1–2, Lublin 2013.

Ranglisten der K.K. Landwehr und der K.K. Gendarmerie 1916–1918.

Ranglisten des Kaiserlichen und Koniglichen Heeres 1914–1918.

Romer E., Wojenno-Polityczna mapa Polski (Z powodu Manifestu z 5 listopada 1916), Lwów 1916.

Schematismus fur das k.u.k. Heer und die k.u.k. Kriegsmarine 1914–1918.

Zakład karny w Zamościu 1906–2016 (Miniona dekada), Zamość 2016.

Żurek F., Powiat krasnostawski w walce o wolność, „Niepodległość”, t. XIV, z. 1(36), Warszawa 1936.

Żygawski J., Lokalizacja dawnych zamojskich cmentarzy w oparciu o archiwalne opracowania kartograficzne z XVIII – XX wieku, „Archiwariusz Zamojski” t. XIV: 2015, s. 6–38.