„O Niepodległą i Chrystusową Polskę” – „Orlęta” rudnickie (1947-1949)

Joanna Wieliczka-Szarkowa

doi:10.56583/frp.1813

Data publikacji : 2018-06-30

Nr 8 (2018)

„O Niepodległą i Chrystusową Polskę” – „Orlęta” rudnickie (1947-1949)

Joanna Wieliczka-Szarkowa

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.1813

Abstrakt

Established in 1947 in Rudnik nad Sanem, “Orlęta” was the largest, after the war, illegal organization in the former province of Rzeszów. It was created by several students of the State Junior High School and High School in Rudnik nad Sanem: Stanisław Mandecki, Lesław Popowicz, Władysław Konefał and Kazimierz Dechnik. In the organization, the rules of the Roman Catholic religion were in force, which served the idea of the Polish Christ and were expressed in the slogan borrowed from the scouting of the pre-war Homeland - Science - Virtue. The organization developed quickly and soon it had more than 100 members from the age of 16 to 25. The “Orlęta” departments were also established in Nisko, Stalowa Wola, Łańcut, Rzeszów, Brzozów and Biłgoraj. There was a strict conspiracy. “Orlęta” focused on self-education and awareness. All the time, the boys took part in the campaign of picking up communist posters, posters, banners and red flags, as well as displaying and distributing patriotic leaflets and proclamations. They also published two underground newspapers. The Orlęta also carried out several military actions aimed at gaining funds for the organization’s activities. Liquidation of the “Orlęta” began in 1949. Its members, after a series of trials, spent several years in prisons. The leader of the group Stanisław Mandecki was sentenced to 15 years in prison, of whom he served seven years and three months.

Słowa kluczowe:

Rudnik nad Sanem, komunizm, stalinizm, młodzieżowa konspiracja antykomunistyczna, antykomunizm, represje komunistyczne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf.

Zasady cytowania

Wieliczka-Szarkowa, J. (2018). „O Niepodległą i Chrystusową Polskę” – „Orlęta” rudnickie (1947-1949). Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (8), 133–143. https://doi.org/10.56583/frp.1813

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Biuro Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów 2911/1.

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie (AIPN Rz) 03/6, t. 1, 2; 05/37; 051/ 85; 107/1251; 107/1035; 107/1098, t. III.

Atlas polskiego podziemia niepodległościowego (1944–1956), red. R. Wnuk, S. Poleszak, A. Jaczyńska, M. Śladecka, Warszawa 2007.

Bachta E., Młodzieżowe konspiracyjne organizacje niepodległościowe w województwie rzeszowskim w latach 1944–1956, Przemyśl 1997.

Chmiel A., Eugeniusz Mandecki – żołnierz AK, „Przegląd Rudnicki”1993, nr 13.

Lustig T., Przerwany lot „Orląt”, Kraków 1995.

Rzeczkowska E., Tajne organizacje harcerskie w Polsce w latach 1944–1956, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2011, 1 (11).

Superson M., Młodzieżowa organizacja konspiracyjna „Orlęta”(1947–1949), w: Konspiracja i opór społeczny na Podkarpaciu w okresie PRL-u, red. J Kurtyka, Przemyśl 2007.

Szul T., Młodzieżowa Organizacja Niepodległościowa Orlęta łańcuckie, Łańcut 2000.

Wołoszyn J., Konspiracja młodzieżowa na ziemiach polskich w latach 1944–1956, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 11, 2011.

Wójcik B., Niepodległościowe organizacje młodzieżowe na Rzeszowszczyźnie w latach 1944–1956 w świetle dokumentów, Rzeszów 2009.

Zespół Redakcyjny, Organizacja „Orlęta”, „Przegląd Rudnicki” 1994, nr 16.