Propaganda wewnętrzna Federacji Rosyjskiej w kontekście wojny na Ukrainie. Zarys problematyki

Andrii Rozhkov

doi:10.56583/frp.2512

Data publikacji : 2023-06-30

Nr 18 (2023)

Propaganda wewnętrzna Federacji Rosyjskiej w kontekście wojny na Ukrainie. Zarys problematyki

Andrii Rozhkov

https://orcid.org/0000-0002-7380-7791

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.2512

Abstrakt

Rosyjską inwazję na Ukrainę poprzedziła wyrafinowana kampania propagandowa. Pozory wrogo nastawionego Zachodu czy neonazistowskiej Ukrainy były kreowane przez Kreml na długi czas przed rozpoczęciem działań wojennych. Doprowadziło to do sytuacji, gdzie decydująca większość obywateli Rosji, stanowiąca około 75%, zaakceptowała nieuzasadniony atak na sąsiednie suwerenne państwo.

Kremlowska maszyna propagandowa skutecznie funkcjonuje w rosyjskiej przestrzeni informacyjnej, wykorzystując szeroki wachlarz technik i narzędzi wpływu, takich jak: 'black and white thinking', demonizacja, nowomowa, fałszywy dylemat, argument ad personam, tu quoque, techniki trzeciej osoby, argumentum ad verecundiam, techniki 'zgniłego śledzia' oraz wielkie kłamstwo. Metody te są systematycznie modyfikowane i uzupełniane. Analizując skuteczność kampanii informacyjnej, nie sposób pominąć faktu wykorzystania przez władze rosyjskie licznych technik propagandowych, takich jak dehumanizacja, nowomowa, argument ad personam, odwoływanie się do strony trzeciej. Oprócz tego, przez Kreml został wypracowany szereg strategii pozwalających na szybkie i skuteczne dotarcie „właściwych” informacji do konkretnej grupy społecznej. Wypracowane przez władze i służby rosyjskie strategie informacyjne biorą pod uwagę strukturę społeczeństwa rosyjskiego, dopasowując różne argumenty i fakty dla każdej z grup lub dostosowując je z uwzględnieniem cech grupowych. Lekceważenie lub myślenie o propagandzie rosyjskiej jako niszowej lub trywialnej jest dużym błędem, który może doprowadzić do niewłaściwej reakcji na stawiane przez nią wyzwania. Tym samym propaganda rosyjska, która pozornie uważana jest za banalną i truistyczną, postawiła przed całym światem poważne wyzwania, które wymagają wielowymiarowego i systematycznego podejścia.

Słowa kluczowe:

rosyjska propaganda, Ukraina, Putin, rosyjska agresja na Ukrainę, Rosja, społeczeństwo rosyjskie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rozhkov , A. (2023). Propaganda wewnętrzna Federacji Rosyjskiej w kontekście wojny na Ukrainie. Zarys problematyki. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (18), 48–72. https://doi.org/10.56583/frp.2512

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Antczak A., Plashkina I., Kultowa propaganda: rosyjski dyskurs komunikowania politycznego w przekazie telewi-zyjnym stacji „Pierwyjkana", Toruń 2017.

Bartoszewicz M., Teorie propagandy w obliczu algorytmizacji internetowego komunikowania społecznego, w: „Kultura Współczesna”, 2019, nr 104, z.1, s. 84-98.

Bertolin G., Conceptualizing Russian Information Operations: Info-War and Infiltration in the Context of Hybrid Warfare, IO Sphere, Summer 2015.

Bramsted E. K., Goebbels and National Socialist Propaganda 1925-1945, Ann Arbor 1965.

Czerskies J., Językowe mechanizmy kreowania świata postulowanego – analiza polskojęzycznej prasy nazistow-skiej (1939–1945) ze zbiorów muzealnych Rzeszowa i Przemyśla, [mps pracy doktorskiej w Repozytorium Uniwersytetu Rzeszowskiego], Rzeszów 2021.

Dela P., Elementy propagandy w życiu publicznym, „Studia i analizy”, 2019, nr 54, s. 68-95. DOI: https://doi.org/10.33896/SPolit.2019.54.3

Dobek-Ostrowska B., Fras J., Ociepka B., Teoria i praktyka propagandy.

Dobek‑Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa 2007.

Dudek-Waligóra G., Propaganda jako termin naukowy polskiej politolingwistyki, „Studia z Filologii Polskiej i Sło-wiańskiej”, 2019, nr 53, s. 12-24 DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.2018.002

Ellul J., Propaganda, Nowy Jork 1965.

Ellul J., Propagandes, Paris 1990.

Hitler A., Mein Kampf, tłum. R. Manheim, Boston 1973.

Jowett G.S., O’Donnell V., Propaganda & Persuasion, Los Angeles–London 2012.

Kącka K., Propaganda polityczna, w: „Leksykon wiedzy politologicznej”, red. J. Marszałek-Kawa, D. Plecka, To-ruń 2018.

Klimczuk A., Hipoteza Sapira-Whorfa – przegląd argumentów zwolenników i przeciwników, „Kultura–Społeczeństwo–Edukacja”, 2013, nr 3, z. 1, s. 165-181. DOI: https://doi.org/10.14746/kse.2013.3.1.08

Krech D., Crutchfield R., Theory and Problems of Social Psychology, New York 1948. DOI: https://doi.org/10.1037/10024-000

Orwell G., Rok 1984, tłum. T. Mirkowicz, Warszawa 2001.

Paul C., Matthews M., The Russian "Firehose of Falsehood" Propaganda Model: Why It Might Work and Options to Counter It, CA: RAND Corporation, Santa Monica 2016, s. 1-16. DOI: https://doi.org/10.7249/PE198

Pearson L., Propaganda in The Archidamian War, „Classical Philology”, 1936, nr. 31, z. 1, s. 33-52. DOI: https://doi.org/10.1086/361892

Phillips Davison W., The Third-Person Effect in Communication, „The Public Opinion Quarterly”, 1983, nr 47, z. 1, s. 1-15. DOI: https://doi.org/10.1086/268763

Rajczyk R., Nowoczesne wojny informacyjne, Warszawa 2016.

Rajczyk R., Oblicza współczesnej propagandy. Przypadek tajwańsko-chińskiej wojny informacyjnej, Katowice 2019.

Reczkowski R., Geopolityczna rozgrywka pandemią COVID-19: rosyjski ekosystem dezinformacji i propagandy, „Świat Idei i Polityki”, 2020, nr 19, s. 243-256. DOI: https://doi.org/10.15804/siip202012

Rybak K., Mechanizm i skutki funkcjonowania propagandy w związku radzieckim na przykładzie rozważań Stani-sława Cat‑Mackiewicza, w: „Myśl w obcęgach. Studia nad psychologią społeczeństwa sowietów”, w: „Dezinformacja - Inspiracja – Społeczeństwo. Social CyberSecurity”, red. Boćkowski D., Dąbrowska-Prokopowska E., Goryń P., Goryń K., Białystok 2022, s. 79-96.

Szulczewski M., Propaganda polityczna: pojęcia, funkcje, problemy, Warszawa 1971.

Szymanek K., Sztuka argumentacji: słownik terminologiczny, Warszawa 2004.

Taddeo M., Information Warfare: A Philosophical Perspective, „Philosophy and Technology”, 2012, nr 25, s. 105-120. DOI: https://doi.org/10.1007/s13347-011-0040-9

The absurdity of Russia’s war symbolism, Ukraїner, 18 VII 2022, ukrainer.net/absurdity-of-russia-symbolism/ [dostęp: 20.01.2023].

The Kremlin Keeps Trying to Call Volodymyr Zelenskyy a Drug Addict, ViceNews, 27 IV 2022, www.vice.com/en/article/88gpd3/russia-zelenskyy-drug-addict, [dostęp: 20.01.2023].

Thomson O., Historia propagandy, Warszawa 2001.

Tkeshelashvili I., Rosyjska propaganda w przestrzeni informacyjnej Gruzji przed i po konflikcie w sierpniu 2008 roku, „Wschodnioznawstwo”, 2021, nr 15, s. 55-71. DOI: https://doi.org/10.4467/20827695WSC.21.003.14710

Torok R., Symbiotic radicalisation strategies: Propaganda tools and neuro linguistic programming, w: „8th Aus-tralian Security and Intelligence Conference”, Perth 2015, s. 58-65.

Wirowska A., Animowane filmy jako narzędzie propagandy politycznej w ZSRR w latach 1941–1942, „Studia Spo-łeczno-Polityczne”, 2010, nr 7, s. 197-206.

Woods J., Walton D., Argumentum ad Verecundiam, “Philosophy & Rhetoric” 1974, nr 7, z. 3, s. 135-153.

Żyromski M., Propaganda w systemach totalitarnych, Poznań 2015.

„Сбросили с поезда”: вслед за „распятым мальчиком” пропагандисты создали новый фейк, РБК-Україна, 24 V 2016, styler.rbc.ua/rus/zhizn/sbrosili-poezda-vsled-raspyatym-malchikom-1464072150.html [dostęp: 02.01.2023].

«Поширюють фейки та маніпуляції». У СБУ назвали 100 телеграм-каналів, які координує Кремль, Ra-dioSvoboda, 15 VII 2022, www.radiosvoboda.org/a/news-sbu-telehram-kanaly-kreml-feyky/31945076.html [dostęp: 12.12.2022].

Б. Іваницька, С. Гусєва, Oсновні методи пропаганди в російськомуінтернет-змі pravda.ru, w: „Журналістські Науки”, 2018, nr 896, s. 59-64.

Зачем Россия напала на Украину: разоблачение оправданий Кремля, TheInsider, 15 III 2022, https://youtu.be/VzQilhB3oAI [dostęp: 12.12.2022].

Крашенинников Ф., Почему кремлёвская пропаганда остаётся эффективной в военное время?, „ Демократия и Права Человека”, 2022, nr 1, s. 3-9.

Медушевский А., Доктрина «духовных скреп» как основа интеграции российского общества, „Вестник РГГУ”, 2017, nr 2, s. 123-131. DOI: https://doi.org/10.28995/2073-6339-2017-2-123-131

От «гнилой селедки» до «неизвестного героя». Владимир Яковлев о 4 главных методах спецпропаганды, которыми оправдывают войну, TheInsider, 23 III 2022, theins.ru/opinions/vladimir-yakovlev/249442 [dostęp: 30.01.2023].

Фейк российских СМИ: водитель бензовоза, наехавший на толпу протестующих в Миннеаполисе, — украинский участник АТО, The Insider, 2 VI 2020, theins.ru/antifake/223306 [dostęp: 01.12.2022].

Фейк: Украинским военным обещают «кусочек земли и два раба», StopFake.org, 3 XI 2014, www.stopfake.org/ru/lozh-ukrainskim-voennym-obeshhayut-kusochek-zemli-i-dva-raba/ [dostęp: 02.01.2023].

Andrii Rozhkov

wydawnictwo@aksim.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-7380-7791

Afiliacja:

Uniwersytet Warszawski Polska

Biogram

Andrii Rozhkov – student bezpieczeństwa wewnętrznego na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim, ekspert, zajmuje się kwestiami związanymi z bezpieczeństwem wewnętrznym państwa.