Modele relacji między państwem  a Kościołem Rzymskokatolickim  w świetle przesłania Konstytucji  duszpasterskiej o Kościele w świecie  współczesnym Gaudium et spes

Paweł Machalski

doi:10.56583/frp.1898

Published : 2016-06-30

No. 4 (2016)

Models of relations between the State and the Roman Catholic Church in the light of the message of the Pastoral Constitution on the Church in the Modern World – Gaudium et Spes

Paweł Machalski

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.1898

Abstract

The article contains an extensive analysis of the message of the Pastoral Constitution on the Church in the Modern World – Gaudium et Spes – one of the key documents of the Second Vatican Council. Research problems boil down to the following questions: Which model of state-Church relations is preferred by the Holy See? To what extent the recommendations of the Council Fathers were recognized by the Civil Authorities of countries whose citizens are mostly Catholics? To what extent these opinions were incorporated into the regulations of their domestic law, including confessional rules of constitutions?

The paper consists of three parts. The first of these includes analysis of the origin, meaning and structure of Gaudium et Spes, as well as outline historical models of Church-State relations before the Second Vatican Council. The second part relates to the doctrine – the interpretation of three principles, which define the optimal relations of both orders – sacrum and profanum – according to the Council Fathers. Finally, the third part contains an analysis of the practical manifestation of State-Church relations, giving the example of Poland, Germany and Italy – countries which incorporate in their legal system, mentioned before, the principles of friendly separation (coordinated separation) – recommended by the Second Vatican Council.

Keywords:

Second Vatican Council, Gaudium et Spes, aggiornamento, State-Church relations, concordats, friendly separation, ecclesiastical law

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf. (Język Polski)

Citation rules

Machalski, P. (2016). Models of relations between the State and the Roman Catholic Church in the light of the message of the Pastoral Constitution on the Church in the Modern World – Gaudium et Spes. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (4), 141–172. https://doi.org/10.56583/frp.1898

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

„Decyzja Włoskiego Sądu Konstytucyjnego nr 508/2000”, http://www.cortecostituzionale.it/actionPronuncia.do.

Deklaracja o wolności religijnej, w: Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2002.

Jan Paweł II, Centesimus annus, Watykan 1991.

Kodeks prawa kanonicznego z 25 stycznia 1983 r., Poznań 1984.

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 28 lipca 1993 r., Dz.U. 1998 nr 51 poz. 318.

Konstytucja marcowa z 17 marca 1921 r., Dz.U. 1921 nr 44 poz. 267. DOI: https://doi.org/10.1524/klio.1921.17.17.267

Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483. DOI: https://doi.org/10.3917/comm.078.0483

Konstytucja Republiki Włoskiej z 27 grudnia 1947 r., w: Konstytucja Włoch, Warszawa 2004.

Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym – Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II: konstytucja, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.

Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec z 23 maja 1949 r., w: Konstytucje państw Unii Europejskiej, Warszawa 2011.

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, (Dz.U. 1989 nr 29 poz. 154 z późn. zm.).

Bartyzel J., Demokracja, Radom 2002.

Bartyzel J., Konserwatyści i tradycjonaliści na Soborze Watykańskim II, w: Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, t. 2, cz. II, red. M. Białkowski, Toruń 2015.

Białkowski M., Wokół Soboru Watykańskiego II. Studia i szkice, Toruń 2016.

Borecki P., Elementy konfesjonalizacji państwa we współczesnej Polsce, w: Państwo wyznaniowe: doktryna, prawo i praktyka, red. Jarosław Szymanek, Warszawa 2011.

Borecki P., Geneza modelu stosunków państwo‒Kościół w Konstytucji RP, Warszawa 2008.

Czohara A., Zasada autonomii i niezależności państwa i kościołów w doktrynie społeczno-prawnej Kościoła katolickiego, w: Bezstronność religijna, światopoglądowa i filozoficzna władz Rzeczypospolitej Polskiej, red. Tadeusz J. Zieliński, Warszawa 2009.

Dudek A., Gryz R., Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków 2003.

Florczyk M., Misztal W., Wprowadzenie do Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym, w: Sobór Watykański II: konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.

Góra-Szopiński D., Złoty środek: Kościół wobec współczesnych wizji państwa, Toruń 2007.

Góralski W., Konkordat Polski 1993: od podpisania do ratyfikacji, Warszawa 1998.

Góralski W., Pieńdyk A., Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w Konkordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000.

Grzechowiak S., Ruch arcybiskupa Lefebvre’a – ku rozłamowi w Kościele posoborowym, Gniezno 1998.

Janyga W., Wolność sumienia i wyznania wobec wyzwań pluralizmu religijnego (na tle wyroku Federalnego Sądu Konstytucyjnego Niemiec z 24 IX 2003), „Państwo i Prawo” 59(2004), z. 10(704).

Krukowski J., Konkordaty współczesne. Doktryna, Teksty (1964-1994), Warszawa 1995.

Krukowski J., Kościół w życiu publicznym, Częstochowa 1996.

Krukowski J., Kościół i państwo – podstawy relacji prawnych, Lublin 1993.

Krukowski J., Problematyka relacji między Kościołem i państwem na Soborze Watykańskim II, „Życie i Myśl” 1980, nr 12.

Krukowski J., „Znaczenie Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską w kontekście transformacji ustrojowych”, http://www.stowarzyszeniekanonistow.pl/index.php/artykuly/biuletyn-nr-27/77-znaczenie-konkordatu-miedzy-stolica-apostolska-i-polska-wkontekscie-transformacji-ustrojowych.

Mazurkiewicz P., Kościół w życiu publicznym, w: Kościół katolicki w przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej, red. P. Mazurkiewicz, Warszawa 2003.

Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2006.

Muszyński H., Europa ducha: chrześcijańska wizja fundamentów jedności europejskiej, Gniezno 2002.

Orzeszyna K., Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej, Lublin 2007.

Pawłowicz Z., Lefebvre i lefebryści, Gdańsk 1998.

Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.

„Radość i nadzieja, smutek i trwoga…”. Sobór Watykański II z perspektywy półwiecza, red. M. Białkowski, Toruń 2016.

Rynkowski M., Status prawny kościołów i związków wyznaniowych w Unii Europejskiej, Warszawa 2004.

Sobczyk P., Katolicka koncepcja państwa wyznaniowego, w: Państwo wyznaniowe: doktryna, prawo i praktyka, red. Jarosław Szymanek, Warszawa 2011.

Stępniak M., Religia w Państwie laickim: negacja, tolerancja, dialog, Łódź 2009.

Studia Soborowe. Historia i nauczanie Vaticanum II, t. 1, red. M. Białkowski, Toruń 2013.

Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, t. 2, red. M. Białkowski, Toruń 2014.

Studia Soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, t. 2, cz. II, red. M. Białkowski, Toruń 2015.

Zieliński Z., Kościół w Polsce 1944-2007, Poznań 2009.

http://fowid.de/fileadmin/datenarchiv/Religionszugehoerigkeit_Bevoelkerung.pdf

http://niedziela.pl/download/nd201220_fin.pdf

http://www.stowarzyszeniekanonistow.pl/