Służba dla innych, życie dla i za Ojczyznę. Rozważania na przykładzie biografii pedagogicznej Stanisława Włada

Maria Radziszewska

doi:10.56583/frp.636

Published : 2021-12-30

No. 15 (2021)

Service for others, dedicated life for the Homeland. Considerations based on a example of pedagogical biography of Stanisław Wład

Maria Radziszewska

https://orcid.org/0000-0003-0572-7631

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.636

Abstract

The aim of the study is to present the pedagogical biography of Stanisław Wład (1883-1944). Two periods are distinguished in his biography: Austrian and Polish. In the Austrian period, going through all educational levels, he also obtained a doctorate in philosophy. He started his career as a substitute teacher being continuously involved in scientific activities. He was extensively involved in activities for the Polish diaspora in Bukovina. In independent Poland, he was actively involved in the reconstruction of education, developed teaching activities in the university structures. Wład was an educator and teacher, headmasterof secondary comprehensive school, employee of the school board, lecturer, distinguished social and educational activist, active volunteer in the Warsaw Uprising. His biography is a clear example for those who seek personal models in the postmodern but also pandemic world.

Keywords:

pedagogue, pedagogical biography, comprehensive secondary school, Board of Education, university

Most read articles by the same author(s)

Maria Radziszewska, CHURCH AND SCHOOL – ABOUT THE ASPIRATIONS OF POLES IN THE LUPENI PARISH ROMAN CATHOLIC IN TRANSYLVANIA TO PRESERVE THE NATIVE LANGUAGE IN MULTIETHNIC SOCIETY , Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie: No. 20 (2024): The Historical Policy of the Russian Federation towards Poland 1989-2023

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf. (Język Polski)

Citation rules

Radziszewska, M. (2021). Service for others, dedicated life for the Homeland. Considerations based on a example of pedagogical biography of Stanisław Wład. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (15), 179–205. https://doi.org/10.56583/frp.636

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

References

Biedrzycki Emil, Historia Polaków na Bukowinie, Warszawa – Kraków 1973.

Bujak Jan, Polszczyzna Bukowińczyków, w: W kręgu dawnej polszczyzny, red. Maciej Mączyński, Ewa Horyń, Ewa Zmuda, Kraków 2016.

Bunge Gabriel, Acedia depresja duchowa, Tyniec 2007.

Draus Jan, Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie 1918-1946. Portret kresowej uczelni, Kraków 2007.

Dróżka Wanda, Wychowanie do człowieczeństwa – jako przesłanie starszego pokolenia nauczycieli – w świetle ich pamiętników 2016, „Rocznik Pedagogiczny” 2019, nr 42.

Dybiec Julian, Zagraniczne studia Polaków w latach 1795-1918 i wydawnictwo raportów o ich przebiegu, „Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności” 2003, nr 65.

Franz Maciej, Magowska Anita, Uniwersytet Poznański w czasie wojny, w: Maciej Franz, Tadeusz Janicki, Anita Magowska, Uniwersytet Poznański (1919-1945). Uniwersytet w czasie wojny 1939-1945, Poznań 2019.

Glinkowski Witold P., Kryzys człowieczeństwa – zagrożenie czy szansa?, „Kultura i Wartości” 2015, nr 13.

Górniewicz Józef, Teoria wychowania (Wybrane problemy), Olsztyn 1996.

Gros Frederic, Nieposłuszeństwo, Warszawa 2019.

Ignatowicz Aneta, Tajna oświata i wychowanie w okupowanej Warszawie: Warszawskie Termopile 1939-1945, Warszawa 2009.

Iwanicki Mieczysław, Oświata i szkolnictwo ukraińskie w Polsce w latach 1918-1939, Siedlce 1975.

Jaxa-Bykowski Ludwik, Zasady pedagogiki doświadczalnej ze szczególnem uwzględnieniem szkoły polskiej. Powszechne wykłady uniwersyteckie wygłoszone we Lwowie w roku 1917, Lwów--Warszawa, 1920.

Kant Immanuel, Co to jest oświecenie?, przeł. A. Landman, Warszawa 1966.

Kaźmierska Janina, Szkolnictwo warszawskie w latach 1939 – 1945, Warszawa 1980.

Kowalenko Władyslaw, Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich Uniwersytet Poznański (1940-1945), Poznań 1961.

Krasowska Helena, Pokrzyńska Magdalena, Suchomłynow Lech A., Świadectwo zanikającego dziedzictwa. Mowa polska na Bukowinie: Rumunia – Ukraina, Warszawa 2018.

Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1934/35 za rektoratu prof. dr. Stanisława Rungego i otwarcie roku szkolnego 1835/36 w dniu 20 października 1935 roku, Poznań 1936.

Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1935/36 za rektoratu prof. dr. Stanisława Rungego i otwarcie roku szkolnego 1836/37 w dniu 4 października 19356 roku, Poznań 1937.

Kurpiewska-Korbut Renata, Kryzys migracyjny i globalny system zarządzania migracją w sytuacji pandemii COVID -19, „Horyzonty Wychowania” 2021, nr 54.

Małecki Antoni, Gramatyka języka polskiego szkolna, Lwów 1882.

Możdżeń Stefan Ignacy, Reformy szkoły średniej w Galicji w latach 1884-1914, Kielce 1989.

Nowak Marian, Podmiotowość – jej znaczenie i wartość w pedagogice chrześcijańskiej, „Paedagogia Christiana” 2009, nr 2.

Nowak-Kluczyński Konrad, Od Antoniego Danysza do Ludwika Jaxa-Bykowskiego. Pedagogika na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1919-1939, „Kronika Miasta Poznania”. Uniwersytetowi na stulecie, 2019, nr 1.

Próchnicki Franciszek, Wypisy polskie dla klasy V c. k. szkół gimnazjalnych i realnych, Lwów 1899.

Próchnicki Franciszek, Wzory poezji i prozy, Lwów 1893.

Radziszewska Maria, Bursa im. Adama Mickiewicza w Czerniowcach jako przykład instytucjonalnej formy opieki nad dziećmi i młodzieżą mniejszości polskiej w Królestwie Bukowiny, w: Pomiędzy dysonansem a konsonansem społecznym. Studia i szkice pedagogiczne, red. Józef Górniewicz, Olsztyn 2021.

Radziszewska Maria, Początki i rozwój szkolnictwa polskiego w Rumunii do 1939 roku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2018, nr 39.

Radziszewska Maria, Z dziejów prywatnej powszechnej szkoły polskiej w Lupeni/ Şcoala Primară Particulară Polonă (1948-1929), „Kwartalnik Pedagogiczny” 2020, nr 1.

Rynio Alina, Nauczyciel jako wzór osobowy w wychowaniu moralnym, „Studia Elbląskie” 2018, nr XIX.

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich wydany pod redakcją B. Chlebowskiego, W. Walewskiego według planu F. Sulimierskiego, T. VII, Warszawa 1888.

Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich,, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych, red. Zygmunt Zagórowski, Lwów – Warszawa 1924.

Stinia Maria, Podręczniki w gimnazjach galicyjskich w latach 1860-1918, „Prace Komisji Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności” 2004, nr 6.

Szczechura Tomasz, Kazimierz Sylweriusz Szelągowski (1885-1976), „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 1976, nr 3.

Szulakiewicz Władysława, Przedmowa O pamięci i zapominaniu w pedagogice w: Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne, red. Władysława Szulakiewicz, Toruń 2005.

Szulakiewicz Władysława, Biografistyka w polskiej historiografii edukacyjnej, w: Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, red. Wiesław Jamrożek, Kataryna Kabacińska, Krzysztof Ratajczak, Władysława Szulakiewicz, Poznań 2007.

Szulakiewicz Władysława, O uczących i uczonych. Studia z pedeutologii historycznej, Toruń 2014.

Śliwerski Bogusław, Pedagogika ogólna Podstawowe prawidłości, Kraków 2012.

Tarnowski Stanisław, Próchnicki, Franciszek, Wypisy polskie dla klas wyższych szkół gimnazjalnych i realnych, cz. II, Lwów 1891.

Tarnowski Stanisław, Wójcik Józef, Wypisy polskie dla klas wyższych szkół gimnazjalnych i realnych, cz. I, Lwów 1890.

Ulmer Andrzej, Dzieje Politechniki Warszawskiej w zarysie, „Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe” 2016, nr 4.

Uniwersytet Poznański Skład uniwersytetu i spis wykładów na rok akademicki 1934/35, Poznań 1934.

Uniwersytet Poznański Skład uniwersytetu i spis wykładów na rok akademicki 1935/36, Poznań 1935.

Uniwersytet Poznański Skład uniwersytetu i spis wykładów na rok akademicki 1936/37, Poznań 1936.

Uniwersytet Poznański Spis wykładów i skład uniwersytetu na rok akademicki 1933/34, Poznań 1933.

Uniwersytet Poznański Spis wykładów na 1,2,3 trymestr roku akademickiego 1931/32, Poznań 1931.

Uniwersytet Poznański Spis wykładów na 1,2,3 trymestr roku akademickiego 1937/38, Poznań 1937.

Uniwersytet Poznański Spis wykładów na rok akademicki 1938/39, Poznań 1938.

Walczak Marian, Władze oświatowe w okupowanej Polsce, „Przegląd Zachodni” 1989, nr 5-6.

Wesołowska E. Anna, Wzorce osobowe w procesie kształtowania tożsamości narodowej i wartości humanistycznych, „Chowanna” 2005, nr 2.

Winczewski Damian, Reifikacja: Meandry teorii krytycznej, w: Filozoficzne rozważania o człowieku i nowoczesności, Lublin 2015.

Jahresbericht des k. k. I. Staatgymnasiums in Czernowitz. Veröffentlicht am Schlusses des Schuljahres 1902/1903 von Regierungsrat Heinrich Klauser, k. k. Gymnasialdirector, Im Selbstverlage der Lehranstalt – R. Eckhardt’sche k. k. Universitätsbuchdruckerei (J. Mucha), Czernowitz 1903. https://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/2625/edition/2435/content?ref=descJahresbericht des k. k. I. Staatgymnasiums in Czernowitz. Veröffentlicht am Schlusses des Schuljahres 1900/1901 von Heinrich Klauser, k. k. Regierungsrath und Gymnasialdirector, Im Selbstverlage der Lehranstalt – R. Eckhardt’sche Universitätsbuchdruckerei, Czernowitz 1901. https://www.

pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/2623/edition/2432/content?ref=desc [dostęp: 02.12.2021].

Oferta wydawnicza Amazon książek autorstwa Stanisława Włada. https://www.amazon.com/s?i =stripbooks&rh=p_27%3AWlad+Stanislaus&s=relevancerank&text=Wlad+Stanislaus&ref=dp_byline_sr_book_1 [dostęp: 09.12.2021].

Olechnowicz E. , Co to jest oświecenie?, https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/edukacja/baza-wiedzy/co-to-jest-oswiecenie [dostęp: 15.12.2021].

Węgłowski Marcin, Solecka szkoła średnia (1866-2016) – rys historyczny, http://zspsolec.xaa.pl/?page_id=253 [dostęp: 14.12.2021].

Wlad Stanislaus, Der Zug Alexanders des Grossen nach dem Fűnfstromlande. (Ein Beitrag zur Geschichte seines Eroberungszuges gegen Indien), w: XV. Jahresbericht des k. k. zweiten Staatsgymnasiums in Czernowitz. Veróffentlicht am Schlusse des Schuljahres 1911/1912 von Regierungsrat Kornel Kozak, k.k. Gymnasialdirektor, Czernowitz 1912. http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/

docmetadata?id=7167&from=&dirids=1&ver_id=&lp=14&QI=94B7CCCF6FA8B56488E3A5E29EB3D27D-8 [dostęp: 02.12.2021].

Wład Alfreda, https://cmentarze.um.warszawa.pl/pomnik.aspx?pom_id=38021 [dostęp: 10.12.2021].

Wład Franciszek Seweryn, https://www.bohaterowie1939.pl/polegly,wlad,franciszek,2796.html [dostęp: 13.12.2021].

Wład Helena, https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/helena-wlad,49205.html [dostęp: 14.12.2021].

XV. Jahresbericht des k. k. zweiten Staatsgymnasiums in Czernowitz. Veróffentlicht am Schlusse des Schuljahres 1911/1912 von Regierungsrat Kornel Kozak, k.k. Gymnasialdirektor, Czernowitz 1912. http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=7167&from=&dirids=1&ver_id=&lp=14&QI=94B7CCCF6FA8B56488E3A5E29EB3D27D-8 [dostęp: 02.12.202].

XVII. Jahresbericht des k. k. zweiten Staatsgymnasiums in Czernowitz. Veróffentlicht am Schlusse des Schuljahres 1913/1914 von Regierungsrat Kornel Kozak, k.k. Gymnasialdirektor, Czernowitz 1914. http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/docmetadata?id=7167&from=&dirids=1&ver_id=&lp=14&QI=94B7CCCF6FA8B56488E3A5E29EB3D27D-8 [dostęp: 02.12.2021].

XVL. Jahresbericht der gr. – or. Ober-Realschule in Czernowitz. Veröffentlicht von der Direktion am Schlusses des Schuljahres 1908/1909, Verlag der gr.-or. Ober-realschule – Eckhardt’sche Univ. Buckdruckerei (J. Mucha), Czernowitz 1909. https://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/6682/edition/6138/content?ref=desc [dostęp: 07.12.2021].