Przejawy kryzysu wewnętrznego międzywojennej Francji w świetle periodyków katolickich „Tęcza” i „Dzwon Niedzielny”

Przemysław Sołga

doi:10.56583/frp.2516

##plugins.themes.libcom.datePublished## : 2023-06-30

Číslo 18 (2023)

Przejawy kryzysu wewnętrznego międzywojennej Francji w świetle periodyków katolickich „Tęcza” i „Dzwon Niedzielny”

Przemysław Sołga

https://orcid.org/0000-0002-0670-8857

##semicolon## https://doi.org/10.56583/frp.2516

Abstrakt

Polska w okresie międzywojennym była związana z Francją sojuszem politycznym, ekonomicznym i militarnym. Sytuacja wewnętrzna, i wiążąca się z nią polityka zagraniczna tego kraju na Zachodzie Europy, rzutowała na sytuację geopolityczną II Rzeczypospolitej, zagrożonej z dwóch stron przez ekspansjonizm niemiecki i sowiecki. Nic zatem dziwnego, że przejawy kryzysu wewnętrznego Francji przykuwały uwagę publicystów w Polsce, także katolickich. Wydawane w Poznaniu oraz w Krakowie periodyki katolickie „Tęcza” i „Dzwon Niedzielny” analizowały i oceniały te przejawy ze specyficznie katolickiej perspektywy, mając na względzie nie tylko aspekty społeczno-polityczne, ale także religijne i moralne. Przewidywano – jak się później okazało słusznie – że pacyfizm francuskiego społeczeństwa, w obliczu zbliżającej się wojny, jest zwiastunem klęski militarnej. Kryzys mentalnościowy francuskiej społeczności był skorelowany z konsumpcyjnym stylem życia w tym kraju, którego pośrednim skutkiem była zmniejszona dzietność i zwiększona liczba aborcji, co prowadziło do zapaści demograficznej. Targające Francją wewnętrzne kryzysy polityczne i finansowe podburzały do protestów tamtejsze społeczeństwo, zwłaszcza związki zawodowe, zwiększając zarazem posłuch wobec idei skrajnie lewicowych, powiązanych z coraz silniejszym w tym kraju ruchem komunistycznym. Antyreligijność i silny antyklerykalizm tego ruchu budził szczególe obawy w kontekście wojny domowej i prześladowania Kościoła, co miało miejsce w Hiszpanii. Koniecznością przeprowadzenia „odnowy moralnej” Francuzów warunkowano możliwość wyjścia z kryzysu wewnętrznego. Pewne nadzieje w tym względzie wiązano z działalnością licznej wówczas emigracji polskiej we Francji, która z jednej strony odznaczała się religijnością i konserwatyzmem, z drugiej zaś – ulegała w jakimś stopniu lewicowym prądom ideowym, przy aktywnym wsparciu ruchu komunistycznego w Polsce.

Detaily

##submission.citations##

##plugins.themes.libcom.statistics##

##plugins.themes.libcom.about_authors##

##plugins.themes.libcom.download_files##

PDF (Język Polski)

##plugins.themes.libcom.cit_rules##

Sołga, P. (2023). Przejawy kryzysu wewnętrznego międzywojennej Francji w świetle periodyków katolickich „Tęcza” i „Dzwon Niedzielny”. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (18), 142–170. https://doi.org/10.56583/frp.2516

##plugins.themes.libcom.altmetric##

##plugins.themes.libcom.share##

##plugins.themes.libcom.licence##

##submission.license.cc.by-nc-sa4.footer##

##submission.citations##

Źródła drukowane

Herriot E., La Russie nouvelle, Paris 1922.

Prasa

„Dzwon Niedzielny” [1933, 1934, 1935, 1936, 1938]

„Głosy Katolickie” [1926]

„Kobieta Współczesna” [1928]

„Niedziela” [1934]

„Tęcza” [1933, 1934, 1936, 1937, 1938, 1939]

Opracowania i artykuły

Baszkiewicz J., Francja w świecie XX, w: „Dzieje Najnowsze” 1999, r. 31, z. 3

Brzeziński A.M., Zagadnienie bezpieczeństwa zbiorowego w Europie w polityce zagranicznej Francji (1919-1939), Łódź 1992.

Chapoutot J., Nazistowska rewolucja kulturalna, przeł. U. Kropiwiec, Kraków 2020.

Davion I., Strategiczne stosunki francusko-polskie w latach 1918-1939, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 2011, r. 9, z. 1.

Dzwonkowski R., Polska opieka religijna we Francji 1909-1939, Poznań-Warszawa 1988.

Gmurczyk-Wrońska M., Kontrowersje wokół Polski w opiniach politycznych i prasowych Francji (październik1938-marzec 1939), „Dzieje Najnowsze” 1999, r. 31, z. 3.

Gmurczyk-Wrońska M., Polacy we Francji w latach 1871-1914. Społeczność polska i jej podstawy materialne, Warszawa 1996.

Hass L., Francuska gałąź „sztuki królewskiej” w życiu III Republiki i wolnomularstwa światowego (czas ideowego przełomu: 1870-1900), „Dzieje Najnowsze” 1999, r. 31, z. 3.

Horoszewicz M., Sprawa Dreyfusa. Ostrzeżenie sprzed wieku, Warszawa 2017.

Janowska H., Polska emigracja zarobkowa we Francji (1919-1939), Warszawa 1964.

Kalinowski P., Emigracja Polska we Francji w służbie dla Polski i Francji 1939-1945, Paryż 1970.

Kristanova E., Program społeczny i kulturalny "Tęczy" (1927-1939) na tle prasy katolickiej w II Rzeczypospolitej, Łódź 2006.

Lechicki Cz., Prasa katolicka Drugiej Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1984, nr 23/2.

Łakomy H., Państwo i Kościół we Francji. Historia i współczesność, Kraków 1999.

Maj K., Polscy komuniści we Francji 1919-1946, Warszawa 1971.

Meller S., Pożegnanie z rewolucją, Chotomów 1991.

Pachowicz A., Państwo, naród, społeczeństwo w narracji tygodnika „Dzwon Niedzielny” (w dwudziestoleciu międzywojennym), „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne” 2019, t. 28. DOI: https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.19.008.11407

Pasztor M., Główne elementy obrazu Polaka w oczach francuskich elit politycznych w okresie międzywojennym, „Dzieje Najnowsze”, 1999, r. 31, z. 3.

Senkowska-Gluck M., Francja doby napoleońskiej, w: „Europa i świat w epoce napoleońskiej”, red. M. Senkowska-Gluck, Warszawa 1988.

Soutou G., L'impérialisme du pauvre. La politique économique du gouvernement français en Europe Centrale et Orientale de 1918 à 1929. Essai d'interprétation, „Relations internationales”, 1976, nr 7.

Ślufińska M., Szkic biografii politycznej Édouarda Herriota, „Dzieje Najnowsze” 1999, r. 31, z. 3. .

Thébaud F., Le mouvement nataliste dans la France de l'entre-deux-guerres: l'Alliance nationale pour l'accroissement de la population française, „Revue d'histoire moderne et contemporaine ” 1985, t. 32, nr 2. DOI: https://doi.org/10.3406/rhmc.1985.1318

Touchard J., Le Parti Communiste Français et les Intellectuels (1920-1939), „Revue française de science politique”, 1967, nr 3. DOI: https://doi.org/10.3406/rfsp.1967.393018

Watson C., Birth Control and Abortion in France since 1939, „Population Studies” 1952, z. 5, nr 3. DOI: https://doi.org/10.2307/2172430

Wielomski A., Charles Maurras i Carl Schmitt. Problem władzy suwerennej po „odczarowaniu świata”, w: Chrześcijaństwo i Europa wobec sekularyzacji. Religia w niemieckiej myśli politycznej XX wieku, red. A. Wielomski, Ł. Święcicki, Warszawa 2018.

Wołos M., Francja-ZSRR. Stosunki polityczne w latach 1924-1932, Toruń 2004.

Woźniak M., Świat wartości w krakowskiej prasie katolickiej – „Dzwon Niedzielny" (1925-1939), Kraków 2023.

Wroniak Z., Polska-Francja 1926-1932, Poznań 1971.

Zamojski J.E., Francja na rozdrożu 1943-1944. Walka o kształt ustrojowy przyszłej Francji, Warszawa 1992.

Przemysław Sołga

wydawnictwo@aksim.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-0670-8857

##user.affiliation##:

Kraków Poľsko

##user.biography##

Przemysław Sołga – doktor, historyk, absolwent Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Autor kilkudziesięciu publikacji naukowych. Zainteresowania badawcze: historia Kościoła, historia społeczna II Rzeczypospolitej, historia II wojny światowej, historiologia, politologia religii.