Peregrynacje edukacyjne dzieci z rodzin ziemiańskich w świetle wybranych egodokumentów

Aleksandra Staniszewska

doi:10.56583/fs.2096

Data publikacji : 2023-06-30

Tom 16 Nr 1 (2023)

Peregrynacje edukacyjne dzieci z rodzin ziemiańskich w świetle wybranych egodokumentów

Aleksandra Staniszewska

https://orcid.org/0000-0002-3362-3031

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2096

Abstrakt

Celem artykułu jest omówienie wybranych peregrynacji edukacyjnych najmłodszych ziemian w świetle ich własnych wspomnień, a także dokumentów osobistych spisywanych przez ich rodziców. Zagadnienie to, pomimo rosnącego zainteresowania tematyką ziemiańską oraz aspektem podróży przedstawicieli tej warstwy, nie doczekało się osobnego omówienia. Pochylenie się nad nim wydaje się istotne ze względu na fakt, że takie peregrynacje stanowiły ważny aspekt kształcenia – umożliwiały one wzbogacanie wiedzy z zakresu historii, geografii, sprzyjały nauce obcych języków. W artykule podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie, jakie korzyści czerpali najmłodsi z peregrynowania. Na zakończenie przeanalizowano, na ile peregrynacje dzieci wpływały na ich dalsze życie.

Słowa kluczowe:

ziemiaństwo, ziemianie, Królestwo Polskie, peregrynacje edukacyjne, egodokumenty, wspomnienia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Staniszewska, A. (2023). Peregrynacje edukacyjne dzieci z rodzin ziemiańskich w świetle wybranych egodokumentów. Facta Simonidis, 16(1), 195–216. https://doi.org/10.56583/fs.2096

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bołdyrew A., Matka i dziecko w rodzinie polskiej. Ewolucja modelu życia rodzinnego w latach 1795-1918, Warszawa 2008.

Bołdyrew A., Wzorce wychowania dzieci i młodzieży jako element integrujący kulturę życia rodzinnego polskiego ziemiaństwa w dobie zaborów, „Wychowanie w Rodzinie”, 1 (2011), s. 53-85.

Czetwertyńska-Światopełk Maria (1853-1931), w: Polski słownik biograficzny, t. 4, red. W. Konopczyński, Kraków 1938, s. 357.

Dla przyjemności i z konieczności. Na szlakach ziemiańskich podróży w XIX i XX wieku, red. S. Borowiak, Dobrzyca 2020 (Studia i Materiały Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy, t. 8).

Dla przyjemności/Z konieczności. Na szlakach ziemiańskich podróży w XIX i XX wieku, katalog wystawy, tekst S. Borowiak, Dobrzyca 2019.

Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze, red. W. Chorążyczewski, A. Pacevičius, S. Roszak, Toruń 2015.

Epsztein T., Edukacja domowa dzieci i młodzieży ziemiańskiej na Wołyniu, Podolu i Ukrainie w latach 1864-1914, w: Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX. Materiały z konferencji naukowej Katedry Historii Wychowania, czerwiec 1993 r., red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1994, s. 333-345.

Frątczak J., Rola turystyki w edukacji dzieci w wieku wczesnoszkolnym, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Pedagogiczne”, 1994, z. 23, s. 77-96.

Gątarczyk A., Włodzimierz Czetwertyński (1837-1918), „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, 16 (2018), nr 1, s. 263-265.

Jakubiak K., XIX-wieczne wzorce polskiej rodziny i wychowania rodzinnego dziecka oraz ich oświeceniowe inspiracje, „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej”, 3 (2014), s. 359-370.

Kabzińska Ł., Dziecko jako przedmiot poszukiwań badawczych w myśli pedagogicznej przełomu XIX/XX wieku, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, t. 2, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002, s. 21-51.

Kapuścińska-Kmiecik N., Dziennik sześcioletniej Helenki Potockiej z 1871 r. – źródłem do badań nad miłością dziecka, w: Miłość idealna. Miłość dziecka, red. B. Płonka-Syroka i in., Wrocław 2013 (Antropologia Miłości, t. 5), s. 369-386.

Kicowska A., Pamiętniki jako źródło badań nad dzieckiem i dzieciństwem, w: Dziecko w rodzinie i społeczeństwie. Dzieje nowożytne, t. 2, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002, s. 301-310.

Kita J., Mężczyzna w XIX-wiecznym kurorcie, w: O mężczyźnie (nie)zwyczajnie, red. J. Kita, M. Korybut-Marciniak, Łódź–Olsztyn 2019 (Życie Prywatne Polaków w XIX Wieku, t. 8), DOI: https://doi.org/10.18778/8142-731-9.11

s. 159-180.

Kita J., Peregrynacje dzieci do dziewiętnastowiecznych kurortów, w: Świat dziecka, red. J. Kita, M. Korybut-Marciniak, Łódź–Olsztyn 2016 (Życie Prywatne Polaków w XIX Wieku, t. 5), s. 35-46. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-339-0.04

Kita J., Tomasz Potocki (1809-1861). Ewolucja postaw ziemianina polskiego, Łódź 2007.

Kita J., Wilegiatury – moda na dziewiętnastowieczny urlop, w: Moda i styl życia, red. J. Kita, M. Korybut-Marciniak, Łódź–Olsztyn 2017 (Życie Prywatne Polaków w XIX Wieku, t. 6), s. 31-50. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-801-2.03

Kita J., Zagraniczne peregrynacje edukacyjne młodych ziemian w pierwszych dekadach XIX wieku (do 1830 roku), w: Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8-10 października 2008 roku, t. 1, red. H. Łaszkiewicz, Lublin 2010, s. 94-107.

Kita J., Klemba U., Wstęp, w: Ziemianka w XIX-wiecznym kurorcie. Listy Stefanii z Lemańskich Rzewuskiej do męża z pobytów w zagranicznych uzdrowiskach, wstęp i oprac. J. Kita, U. Klemba, Łódź 2017, s. 9-44.

Koprukowniak A., Biblioteka Włodzimierza księcia Światopełka-Czetwertyńskiego w Milanowie, w: Drogą historii. Studia ofiarowane profesorowi Józefowi Szymańskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. P. Dymmel, K. Skupieński, B. Trelińska, Lublin 2001, s. 397-402.

Koprukowniak A., Włodzimierz książę Światopełk-Czetwertyński (1837-1918). Szkic do portretu, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio K, 6 (1999), s. 59-70.

Kwiatkowska M.I., Pałac Uruskich, Warszawa 1974.

Molenda J., Ostrowski Józef August (1850-1923), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, red. E. Rostworowski, Wrocław 1979, s. 556-559.

Staniszewska A., Powiązania familijno-majątkowe rodzin ziemiańskich Królestwa Polskiego i ziem zabranych na przykładzie małżeństw Rodryga hr. Potockiego i Augusta hr. Ostrowskiego z siostrami Niezabitowskimi, „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku”,

(2020), s. 7-32.

Studnicka-Mariańczyk K., Wykształcenie ziemiańskie i jego wpływ na wychowanie dzieci na przykładzie rodu Ostrowskich Korabitów, „Biuletyn Historii Wychowania”, 2013, nr 30, s. 113-131. DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2013.30.8

Szulakiewicz W., Ego-dokumenty i ich znaczenie w badaniach naukowych, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, 1 (2013), nr 16, s. 65-84. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2013.006

Tomasik W., U wód. O nienowoczesności uzdrowiska, „Teksty Drugie. Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja”, 2014, nr 1 (145), s. 327-334.

Wróbel Ł., Międzynarodowa konferencja „Egodokumenty. Tradycje historiograficzne – perspektywy badawcze”, Toruń, 15 maja 2014 r., „Rocznik Antropologii Historii”, 4 (2014), nr 2 (7), s. 332-335.

Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX. Materiały z konferencji naukowej Katedry Historii Wychowania, czerwiec 1993 r., red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1994.

Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8-10 października 2008 roku, t. 1-2, red. H. Łaszkiewicz, Lublin 2010.

Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie VI. Bakalaureaty arystokraty, czyli dole i niedole dzieciństwa. Materiały VI sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 6-8 października 2016 roku, red. H. Łaszkiewicz, Lublin 2017.