Niemiecko-rosyjskie „małżeństwo z przymusu”. Mechanizmy współpracy na przykładzie układu z Rapallo

Krzysztof Rak

doi:10.56583/fs.2612

Data publikacji : 2024-12-31

Tom 17 Nr 2 (2024)

Niemiecko-rosyjskie „małżeństwo z przymusu”. Mechanizmy współpracy na przykładzie układu z Rapallo

dr Krzysztof Rak

https://orcid.org/0009-0001-3993-9336

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2612

Abstrakt

Artykuł dotyczy traktatu z Rapallo podpisanego w 1922 roku między Niemcami a ZSRR. Kluczowe dla wzajemnych relacji tajne rozmowy bolszewickiego emisariusza Karola Radke z niemieckimi politykami, m.in. kanclerzem Josephem Wirthem, dotyczyły współpracy dyplomatycznej, jednak kluczowym tematem była kwestia ewentualnej sowieckiej agresji na Polskę, co wywołało napięcia w niemieckim rządzie. Prezydent Friedrich Ebert i inni przeciwnicy traktatu obawiali się, że porozumienie może prowadzić do zaangażowania Niemiec w konflikt z mocarstwami zachodnimi. Autor omawia w artykule kontekst polityczny zawarcia traktatu oraz kontrowersje związane z jego interpretacją i skutkami politycznymi. Pokazuje napięcia w niemieckiej elicie politycznej między zwolennikami orientacji na Wschód a tymi opowiadającymi się za zbliżeniem z mocarstwami zachodnimi, co ostatecznie doprowadziło do wykształcenia strategii polityki zagranicznej Niemiec, opierającej się na równoważeniu wpływów w Europie.

Słowa kluczowe:

Rapallo, traktat, niemiecko-sowieckie porozumienie, sojusz militarny, Polska, Joseph Wirth, Hans von Seeckt, Friedrich Ebert, Ulrich von Brockdorff-Rantzau

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rak, K. (2024). Niemiecko-rosyjskie „małżeństwo z przymusu”. Mechanizmy współpracy na przykładzie układu z Rapallo. Facta Simonidis, 17(2), 277–295. https://doi.org/10.56583/fs.2612

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bayerlein B.H. i in. (Hrsg.), Deutscher Oktober 1923. Ein Revolutionsplan und sein Scheitern, Berlin 2003.

Carsten F.L., The Reichswehr and Politics 1918-1933, Berkeley-Los Angeles 1973.

Erickson J., The Soviet High Command: A Military-Political History 1918-1941, London-Portland, OR 2001.

Fleischhauer E.I., Rathenau in Rapallo. Eine notwendige Korrektur des Forschungsstandes, „Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte”, 3 (2006), s. 365-415. DOI: https://doi.org/10.1524/vfzg.2006.54.3.365

Fudalej K., Współpraca Reichswehry i Armii Czerwonej przed 1933 rokiem – fakty a mity polskiej historiografii, „Dzieje Najnowsze”, 49 (2017), z. 1, s. 55-76, https://doi.org/10.12775/DN.2017.1.03. DOI: https://doi.org/10.12775/DN.2017.1.03

Gutjahr W.-D., Revolution muss sein. Karl Radek – die Biographie, Köln-Weimar-Wien 2012. DOI: https://doi.org/10.7788/boehlau.9783412215071

Krasuski J., Stosunki polsko-niemieckie 1919-1932, Poznań 1975.

Krasuski J., Tragiczna niepodległość Polski 1918-1947, Toruń 2007.

Krasuski J., Wpływ traktatu w Rapallo na stosunki polsko-niemieckie, „Przegląd Zachodni”, 1961, nr 3, s. 53–65.

Kumaniecki J., Polski aspekt stosunków radziecko-niemieckich w 1922 r., „Przegląd Historyczny”, 81 (1990), z. 1-2, s. 139-150.

Linke H.G., Deutsch-sowjetische Beziehungen bis Rapallo, Köln 1970.

Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918-1943, Warszawa 2005.

Mueller G.H., Rapallo Reexamined: A New Look at Germany’s Secret Military Collaboration with Russia in 1922, „Military Affairs”, 40 (1976), no. 3, s. 109-117. DOI: https://doi.org/10.2307/1986524

Schieder T., Die Entstehungsgeschichte des Rapallo-Vertrags, „Historische Zeitschrift”, 204 (1967), Nr. 3, s. 545-609. DOI: https://doi.org/10.1524/hzhz.1967.204.jg.545

Schieder T., Die Probleme des Rapallo-Vertrags. Eine Studie über die deutsch-russischen Beziehungen 1922-1926, Wiesbaden 1956. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-663-02211-4

Sierpowski S., Źródła do historii powszechnej okresu międzywojennego, t. 1: 1917-1926, Poznań 1989.

Weber H., Zum Verhältnis von Komintern, Sowjetstaat und KPD, in: Deutschland, Russland, Komintern, Bd. 1: Überblicke, Analysen, Diskussionen. Neue Perspektiven auf die Geschichte der KPD und die deutsch-russischen Beziehungen (1918-1943), Hrsg. H. Weber i in., Berlin-Boston 2014, s. 9-139. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110339789.1

Weber H., Drabkin J., Bayerlein B.H. (Hrsg.), Deutschland, Russland, Komintern, Bd. 2: Dokumente (1918-1943), Berlin-Boston 2015. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110339789

Zeidler M., Reichswehr und Rote Armee 1920-1933. Wege und Stationen einer ungewöhlichen Zusammenarbeit, München 1994. DOI: https://doi.org/10.1515/9783486829068

Быстрова Н.Е., Советская Россия на конференциях в Генуе и Гааге 1922 г.: взгляд из Кремля, Москва 2020 (N. Bystrowa, Sowietskaja Rossija na konfieriencyjach w Gienuje i Gaagie 1922 g. Wzgliad iz Kriemlia, Moskwa 2020).