Intervention Through Sport: Positive Youth Development with Autism Spectrum Disorders and Practicing Thai Boxing. Research in the Parent-Child Dyad

Mateusz Barłóg; Rafał Tomasik

doi:10.56583/fs.2682

Data publikacji : 2024-12-31

Tom 17 Nr 2 (2024)

Interwencja poprzez sport: pozytywny rozwój nastolatków z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a trenującymi tajski boks. Badania w diadzie rodzic-dziecko

Mateusz Barłóg

https://orcid.org/0000-0002-3966-159X

Rafał Tomasik

https://orcid.org/0009-0009-1280-9273

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2682

Abstrakt

Artykuł omawia pozytywny rozwój młodzieży z diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu poprzez sport. Koncepcja pozytywnego rozwoju skupia się na wzmacnianiu naturalnego potencjału nastolatków i przygotowaniu ich do wyzwań dorosłości. W artykule zaprezentowano raport z badania ilościowego przeprowadzonego w grupie 72 osób, w tym 36 nastolatków z diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu i 36 ich rodziców. Analizowano zależności między pozytywnym rozwojem młodzieży a satysfakcją z życia i poziomem kompetencji interpersonalnych nastolatków. Wyniki wskazują, że pozytywny rozwój młodzieży z diagnozą zaburzeń ze spektrum autyzmu koreluje z satysfakcją z życia oraz wybranymi kompetencjami interpersonalnymi. W dyskusji wyników przedstawiono rekomendacje praktyczne dotyczące wzmacniania potencjału nastolatków z zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

Słowa kluczowe:

pozytywny rozwój młodzieży, terapia, sport, zaburzenia ze spektrum autyzmu, tajski boks

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF
PDF (English)

Zasady cytowania

Barłóg, M., & Tomasik, R. (2024). Interwencja poprzez sport: pozytywny rozwój nastolatków z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, a trenującymi tajski boks. Badania w diadzie rodzic-dziecko. Facta Simonidis, 17(2), 13–29. https://doi.org/10.56583/fs.2682

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ali E.M., Al-Adwan F.E.Z., Al-Naimat Y.M., Autism Spectrum Disorder (ASD); Symptoms, Causes, Diagnosis, Intervention, and Counseling Needs of the Families in Jordan, „Modern Applied Science”, 13 (2019), no. 5, s. 48-56, https://doi.org/10.5539/mas.v13n5p48.

American Psychiatric Association, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5, 5th ed., Washington, DC 2013.

Bakiera L., Czy dorastanie musi być trudne?, Warszawa 2013.

Barłóg M., The Theory of Positive Youth Development – Polish Adaptation of the PYD-SF and PYD-VSF Questionnaires, „Kwartalnik Naukowy Fides Et Ratio”, 53 (2023), no. 1, s. 77-84, https://doi.org/10.34766/fetr.v53i1.1146.

Barłóg M., Stradomska M., Moc wyobraźni w autyzmie. Bajkoterapia jako droga wspierania rozwoju dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, w: Przekraczanie granic. Triumf wyobraźni, red. B. Kuklińska, M. Gudowska, A. Gudowski, Lublin 2018, s. 101-116.

Baron-Cohen S. i in., Psychological Markers in the Detection of Autism in Infancy in a Large Population, „The British Journal of Psychiatry”, 168 (1996), no. 2, s. 158-163, https://doi.org/10.1192/bjp.168.2.158.

Baum E., Terapia zajęciowa, Warszawa 2008.

Benson P.L. i in., Positive Youth Development: Theory, Research and Applications, in: Handbook of Child Psychology, vol. 1: Theoretical Models of Human Development, eds. R.M. Lerner, W. Damon, Hoboken, NJ 2006, s. 894-941.

Biernat R., Metody i techniki terapeutycznego oddziaływania i wspomagania dzieci z zaburzeniami i deficytami rozwojowymi w wieku przedszkolnymi wczesnoszkolnym, „Społeczeństwo. Edukacja. Język”, 2 (2014), s. 7-28.

Bobkowicz-Lewartowska L., Autyzm dziecięcy. Zagadnienia diagnozy i terapii, Kraków 2000.

Bogdanowicz E., Durlow G., Rytmika w terapii dziecka, w: Muzyka w środowisku społecznym, red. J. Uchyła-Zroski, Katowice 2012, s. 428-433.

Bowers E.P. i in., The Five Cs Model of Positive Youth Development: A Longitudinal Analysis of Confirmatory Factor Structure and Measurement Invariance, „Journal of Youth and Adolescence”, 39 (2010), no. 7, s. 720-735, https://doi.org/10.1007/s10964-010-9530-9.

Diener E. i in., The Satisfaction with Life Scale, „Journal of Personality Assessment” 49 (1985), s. 71-75, https://doi.org/10.1207/s15327752jpa4901_13.

Drzazga-Lech M., Kłeczek M., Ir M., Różne sposoby definiowania autyzmu. Przegląd stanowisk, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, 2021, nr 79, s. 49-62, https://doi.org/10.18778/0208-600X.79.03.

Ettekal A.V., Mahoney J.L., Ecological Systems Theory, in: The SAGE Encyclopedia of Out-of-School Learning, ed. K. Peppler, Thousand Oaks, CA 2017, s. 239-241.

Frith U., Autyzm. Wyjaśnienie tajemnicy, tłum. M. Hernik, G. Krajewski, Gdańsk 2008.

Furgał E., Neuroróżnorodni. Jak zmieniało się myślenie o autyzmie, „Znak”, 2019, nr 766.

Garncarz A., Rybka A., Terapia i edukacja osób z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną. Próba integracji zagadnień, „Sztuka Leczenia”, 2012, nr 3-4, s. 47-68.

Gąsienica-Szostak A., Muzykoterapia w rehabilitacji i profilaktyce, Warszawa 2003.

Geldhof G.J. i in., The Creation and Validation of Short and Very Short Measures of PYD, „Journal of Research on Adolescence”, 24 (2014), s. 163-176, https://doi.org/10.1111/jora.12039.

Gomez-Baya D., Reis M., Gaspar de Matos M., Positive Youth Development, Thriving and Social Engagement: An Analysis of Gender Differences in Spanish Youth, „Scandinavian Journal of Psychology”, 60 (2019), no. 6, s. 559-568, https://doi.org/10.1111/sjop.12577.

Gomez-Baya D., Santos T., Gaspar de Matos M., Developmental Assets and Positive Youth Development: An Examination of Gender Differences in Spain, „Applied Developmental Science”, 26 (2021), no. 3, s. 516-531, https://doi.org/10.1080/10888691.2021.1906676.

Grandin T., Panek R., Mózg autystyczny, tłum. K. Mazurek, Kraków 2016.

Gurba E., Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi, Kraków 2013.

Holt N.L., Positive Youth Development Through Sport, London-New York 2016.

Holt N.L., Deal C.J., Pankow K., Positive Youth Development Through Sport, in: Handbook of Sport Psychology, eds. G. Tenenbaum, R.C. Eklund, N. Boiangin, 4th ed., New York 2020, s. 429-446.

ICD-10 Międzynarodowa klasyfikacja chorób. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10, Kraków 2000.

Jankowski K.S., Is the Shift in Chronotype Associated with an Alteration in Well-Being?, „Biological Rhythm Research”, 46 (2015), s. 237-248, https://doi.org/10.1080/09291016.2014.985000.

Kanner L., Autistic Disturbances of Affective Contact, „Nervous Child”, 2 (1943), no. 3, s. 217-250.

Klinkosz D., Iskra J., Dawidowicz M., Kwestionariusz kompetencji interpersonalnych (ICQ-R): D. Buhrmester, W. Furman, M.T. Wittenberg i H.T. Reis: Podręcznik, Gdańsk 2017.

Lerner R.M., Nature, Nurture, and Dynamic Interactionism, „Human Development”, 21 (1978), s. 1-20, https://doi.org/10.1159/000271572.

Lerner R.M., Positive Youth Development: Processes, Programs, and Problematics, „Journal of Youth Development”, 6 (2011), no. 3, s. 41-64, https://doi.org/10.5195/jyd.2011.174.

Lerner R.M., Chase P.A., Enhancing Theory and Methodology in the International Study of Positive Youth Development: A Commentary, „Child &Youth Care Forum”, 48 (2019), no. 2, s. 269-277, https://doi.org/10.1007/s10566-018-9485-7.

Lerner R.M. i in., Positive Youth Development, Participation in Community Youth Development Programs, and Community Contributions of Fifth-Grade Adolescents: Findings From the First Wave Of the 4-H Study of Positive Youth Development, „Journal of Early Adolescence”, 25 (2005), no. 1, s. 17-71, https://doi.org/10.1177/0272431604272461.

Lerner R.M. i in., Resilience and Positive Youth Development: A Relational Developmental Systems Model, in: Handbook of Resilience in Children, eds. S. Goldstein, R. Brooks, Boston, MA 2013, s. 293-308, https://doi.org/10.1007/978-1-4614-3661-4_17.

Liberska H., Matuszewska M., Model rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym, w: Rodzina z dzieckiem niepełnosprawnym: możliwości i ograniczenia rozwoju, red. H. Liberska, Warszawa 2011, s. 41-66.

Ma C.M.S., Shek D.L.T., Objective Outcome Evaluation of a Positive Youth Development Program: The Project P.A.T.H.S. in Hong Kong, „Research on Social Work Practice”, 29 (2019), no. 1, s. 49-60, http://dx.doi.org/10.1177/1049731517711246.

Młynarska M., Autyzm w ujęciu psycholingwistycznym: terapia dyskursywna a teoria umysłu, Wrocław 2008.

Newman N.J. i in., Advancing Positive Youth Development-Focused Coach Education: Contextual Factors of Youth Sport and Youth Sport Leader Perceptions, „Managing Sport and Leisure”, 26 (2020), issue 4, s. 326-340, http://dx.doi.org/10.1080/23750472.2020.1766760.

Oleszkowicz A., Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania, formy, skutki, Warszawa 2006.

Omyła-Rudzka M. (red.), Społeczny obraz autyzmu, Warszawa 2018 (Komunikat z Badań Centrum Badania Opinii Społecznej, nr 44/2018).

Ostaszewski K., Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience, Warszawa 2014.

Pervin L.A., Psychologia osobowości, tłum. M. Orski, Gdańsk 2002.

Pisula E., Autyzm u dzieci. Diagnoza, klasyfikacja, etiologia, Warszawa 2001.

Povilaitis V., Tamminen K.A., Delivering Positive Youth Development at a Residential Summer Sport Camp, „Journal of Adolescent Research”, 33 (2018), issue 4, s. 470-495, https://doi.org/10.1177/0743558417702478.

Silberman S., Neuroplemiona. Dziedzictwo autyzmu i przyszłość neuroróżnorodności, tłum. B.M. Kotarski, Białystok 2017.

Szeler K., Wybrane metody terapii osób dotkniętych autyzmem w świetle literatury, „Paedagogia Christiana”, 20 (2007), nr 2, s. 113-127.

Taylor R.D. i in., Promoting Positive Youth Development Through School-Based Social and Emotional Learning Interventions: A Meta-Analysis of Follow-Up Effects, „Child Development”, 88 (2017), issue 4, s. 1156-1171, https://doi.org/10.1111/cdev.12864.

Wieczorek M., Sadziak A., Aktywność fizyczna dzieci ze spektrum autyzmu, „Journal of Education, Health and Sport”, 7 (2017), nr 2, s. 222-238.

Wiium N. i in., Gender and Positive Youth Development, „Zeitschrift für Psychologie”, 227 (2019), no. 2, s. 134-138, https://doi.org/10.1027/2151-2604/a000365.

Worker S.M. i in., Promoting Positive Youth Development Through Teenagers-as-Teachers Programs, „Journal of Adolescent Research”, 34 (2019), issue 1, s. 30-54, https://doi.org/10.1177/0743558418764089.

World Health Organization, International Classification of Diseases, 11th Revision (ICD-11), Geneva 2019.

Yates K., Le Couteur A., Diagnosing Autism, „Paediatrics and Child Health”, 19 (2009), issue 2, s. 55-59, https://doi.org/10.1016/j.paed.2008.10.010.