Wilhelm Gibałka i pierwszy PZL P-24 zbudowany w Turcji

Osman Firat Baş

doi:10.56583/pig.2080

Data publikacji : 2023-02-01

Nr 3 (2022)

Wilhelm Gibałka i pierwszy PZL P-24 zbudowany w Turcji

Osman Firat Baş

https://orcid.org/0000-0001-9303-1604

DOI: https://doi.org/10.56583/pig.2080

Abstrakt

W latach 1935–1939 całkowicie metalowy myśliwiec PZL P-24 był zaliczany przez ekspertów lotniczych do najlepszych samolotów myśliwskich na świecie. Był on rozwiniętą wersją P-11 na eksport, napędzaną silnikiem Gnome-Rhône 14 Kfs o mocy 900 KM (662 kW). W 1936 roku Turecka Liga Lotnicza nabyła licencję na ich budowę i 40 gotowych płatowców P-24 (14 szt. P-24A i 26 szt. P-24C). Niniejszy artykuł przedstawia historię produkcji pierwszego P-24 w Wytwórni Samolotów Kayseri na podstawie obszernego artykułu opublikowanego w 1960 r. przez mgr inż. Wilhelm Gibałka – szefa zespołu instruktorów delegowanych do Turcji.

Słowa kluczowe:

PZL P-24, Fabryka Wytwórni w Kayseri, historia stosunków polsko-tureckich

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Baş, O. F. (2023). Wilhelm Gibałka i pierwszy PZL P-24 zbudowany w Turcji. Polonia Inter Gentes, (3), 51–70. https://doi.org/10.56583/pig.2080

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Archiwalia

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri (CDA). 16.08.1928. CA 30-11-1-0, 55-11-8.

– 26.04.1930. CA 30-11-1-0, 55-11-8. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1930.tb02613.x

– 30.03.1936. CA 30-18-1-2, 63-24-4.

– 07.12.1936. CA 30-18-1-2, 70-94-8. DOI: https://doi.org/10.1016/S0041-3879(36)80004-X

– 07.10.1937. CA 30-18-1-2, 79-85-15. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01542566

– 21.04.1938. CA 30-10-00, 59-399-8.

Prasa

Başvekil Şark seyahatine başladı, „Son Posta”, 18.06.1937.

Başvekil Tunceli’nde vaziyeti tetkik etti, „Kurun”, 22.06.1937.

Çok Acı Bir Kayıp. Başvekilimizin Küçük Kardeşi Vefat Etti, „Tan”, 26.08.1937.

Gl. Kâzım Özalp’ın tetkikleri, „Ulus”, 21.06.1937.

İkinci Mensucat Fabrikamız dün Başvekilin eliyle açıldı, „Kurun”, 5.04.1937.

İnönü, bu sabah üçte Ankara’ya döndüler, „Anadolu”, 23.06.1937.

Polonya tayyareleri, Almanya için ciddi bir tehlike olacaktır, „Anadolu”, 8.08.1939.

Opracowania

Altuncuoğlu Neslihan, Özhan Ö. Hatice, Hodancı Yağmur i Erdoğan Abdullah, Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketinden (TOMTAŞ) 2’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğüne Uzanan Yolda Kayseri Uçak Fabrikaları, red. Neslihan Altuncuoğlu, Kayseri 2021.

Chrobaczyńska-Plucińska Edyta, Mussolini – Hitler – Franco. Ich polityka wewnętrzna i zagraniczna w świetle polskiej prasy politycznej dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 2015.

Dąbrowiecka Wanda, Tam, gdzie nigdy nie biją dzwony…, niepublikowane wspomnienia w zbiorach autora. Dulęba Leszek, Lotnicza działalność techniczna Polaków w Turcji podczas II wojny światowej (I), „Technika Lotnicza” 1981, nr 7, s. 19–23.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 1] „Skrzydlata Polska” 1960, nr 4 (446), s. 15.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 2], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 5 (447), s. 11.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 3], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 6 (448), s. 11 i 15.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 4], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 7 (449), s. 11.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 5], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 8 (450), s. 14–15, 19.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 6], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 9 (451), s. 11.

Glass Andrzej, Polskie konstrukcje THK w Turcji, „Polska Technika Lotnicza. Materiały historyczne” 2008, nr 44 (7), s. 1–12.

Kawiński Artur, Słowa na koniec małego świata, „Rocznik Gdański” 2017/2018, t. LXXVII/LXXVIII, s. 55–71.

Majewski Mariusz W., Biopaliwa w Drugiej Rzeczypospolitej — mały krok do zrównoważonego rozwoju, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2018, nr 66 (4), s. 503–523.

Mazur Wojciech, Eksport polskiego sprzętu wojennego na Bałkany w latach 1926–1939. Turcja, „Biuletyn DWS.org.pl” 2008, nr 1, s. 20–25.

Wituch Tomasz, Tureckie przemiany. Dzieje Turcji 1878–1923, Warszawa 1980.

Yalçın Osman, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Uçak Fabrikası Kurma Mücadelesinde İlk Girişim: Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (Tomtaş) ve Kayseri Uçak Fabrikası, „Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi” 2010, t. 26, nr 78, s. 562–588.

Yalçın Osman, Filistin Cephesi Türk Hava Harekatı, „Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED]” 2016, nr 55, s. 557–595. DOI: https://doi.org/10.14222/Turkiyat1362

Yalçın Osman, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk Askeri Havacılığı, „bilig – Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi” 2021, nr 96, s. 147–176. DOI: https://doi.org/10.12995/bilig.9606

Netografia

Gaste Arşivi, https://www.gastearsivi.com/ [dostęp: 23.11.2022].

İrfan Tansel, https://tr.wikipedia.org/wiki/İrfan_Tansel. 9.09.2022, [dostęp: 23.11.2022].

Łabuz Mateusz, Dlaczego Niemcy wybrali Hitlera? Przyczyny zwycięstwa nazistów, https://warhist.pl/wojna/dlaczego-niemcy-wybrali-hitlera-przyczyny-zwyciestwa-nazistow/ [dostęp 27.11.2022].

Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1936. Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/publication/23447/edition/20605/content [dostęp 27.11.