Wilhelm Gibałka i pierwszy PZL P-24 zbudowany w Turcji

Osman Firat Baş

doi:10.56583/pig.2080

Published : 2023-02-01

No. 3 (2022)

Wilhelm Gibałka and the first PZL P-24 built in Turkey

Osman Firat Baş

https://orcid.org/0000-0001-9303-1604

DOI: https://doi.org/10.56583/pig.2080

Abstract

In the years 1935–1939, Polish National Aircraft Works PZL’s all-metal fighter P-24 was ranked among the best fighter planes in the world by aviation experts. It was the developed version of the P-11 for export, powered by 900 HP (662 kW) Gnome-Rhône 14 Kfs. In 1936, the Turkish Aircraft Society purchased the license to build them and ordered 40 P-24 fighters. This article presents history of the production of the first P-24 at the Kayseri Aircraft Factory, on the basis of the extensive article published in 1960 by MSc Wilhelm Gibałka – head of the team of instructors delegated to Turkey.

Keywords:

PZL P-24, Kayseri Aircraft Factory, history of Polish-Turkish relations

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Baş, O. F. (2023). Wilhelm Gibałka and the first PZL P-24 built in Turkey. Polonia Inter Gentes, (3), 51–70. https://doi.org/10.56583/pig.2080

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Archiwalia

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri (CDA). 16.08.1928. CA 30-11-1-0, 55-11-8.

– 26.04.1930. CA 30-11-1-0, 55-11-8. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.1930.tb02613.x

– 30.03.1936. CA 30-18-1-2, 63-24-4.

– 07.12.1936. CA 30-18-1-2, 70-94-8. DOI: https://doi.org/10.1016/S0041-3879(36)80004-X

– 07.10.1937. CA 30-18-1-2, 79-85-15. DOI: https://doi.org/10.1007/BF01542566

– 21.04.1938. CA 30-10-00, 59-399-8.

Prasa

Başvekil Şark seyahatine başladı, „Son Posta”, 18.06.1937.

Başvekil Tunceli’nde vaziyeti tetkik etti, „Kurun”, 22.06.1937.

Çok Acı Bir Kayıp. Başvekilimizin Küçük Kardeşi Vefat Etti, „Tan”, 26.08.1937.

Gl. Kâzım Özalp’ın tetkikleri, „Ulus”, 21.06.1937.

İkinci Mensucat Fabrikamız dün Başvekilin eliyle açıldı, „Kurun”, 5.04.1937.

İnönü, bu sabah üçte Ankara’ya döndüler, „Anadolu”, 23.06.1937.

Polonya tayyareleri, Almanya için ciddi bir tehlike olacaktır, „Anadolu”, 8.08.1939.

Opracowania

Altuncuoğlu Neslihan, Özhan Ö. Hatice, Hodancı Yağmur i Erdoğan Abdullah, Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketinden (TOMTAŞ) 2’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğüne Uzanan Yolda Kayseri Uçak Fabrikaları, red. Neslihan Altuncuoğlu, Kayseri 2021.

Chrobaczyńska-Plucińska Edyta, Mussolini – Hitler – Franco. Ich polityka wewnętrzna i zagraniczna w świetle polskiej prasy politycznej dwudziestolecia międzywojennego, Kraków 2015.

Dąbrowiecka Wanda, Tam, gdzie nigdy nie biją dzwony…, niepublikowane wspomnienia w zbiorach autora. Dulęba Leszek, Lotnicza działalność techniczna Polaków w Turcji podczas II wojny światowej (I), „Technika Lotnicza” 1981, nr 7, s. 19–23.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 1] „Skrzydlata Polska” 1960, nr 4 (446), s. 15.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 2], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 5 (447), s. 11.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 3], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 6 (448), s. 11 i 15.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 4], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 7 (449), s. 11.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 5], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 8 (450), s. 14–15, 19.

Gibałka Wilhelm, Turecka Kariera Myśliwca PZL P-24 [cz. 6], „Skrzydlata Polska” 1960, nr 9 (451), s. 11.

Glass Andrzej, Polskie konstrukcje THK w Turcji, „Polska Technika Lotnicza. Materiały historyczne” 2008, nr 44 (7), s. 1–12.

Kawiński Artur, Słowa na koniec małego świata, „Rocznik Gdański” 2017/2018, t. LXXVII/LXXVIII, s. 55–71.

Majewski Mariusz W., Biopaliwa w Drugiej Rzeczypospolitej — mały krok do zrównoważonego rozwoju, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2018, nr 66 (4), s. 503–523.

Mazur Wojciech, Eksport polskiego sprzętu wojennego na Bałkany w latach 1926–1939. Turcja, „Biuletyn DWS.org.pl” 2008, nr 1, s. 20–25.

Wituch Tomasz, Tureckie przemiany. Dzieje Turcji 1878–1923, Warszawa 1980.

Yalçın Osman, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Uçak Fabrikası Kurma Mücadelesinde İlk Girişim: Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi (Tomtaş) ve Kayseri Uçak Fabrikası, „Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi” 2010, t. 26, nr 78, s. 562–588.

Yalçın Osman, Filistin Cephesi Türk Hava Harekatı, „Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED]” 2016, nr 55, s. 557–595. DOI: https://doi.org/10.14222/Turkiyat1362

Yalçın Osman, Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk Askeri Havacılığı, „bilig – Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi” 2021, nr 96, s. 147–176. DOI: https://doi.org/10.12995/bilig.9606

Netografia

Gaste Arşivi, https://www.gastearsivi.com/ [dostęp: 23.11.2022].

İrfan Tansel, https://tr.wikipedia.org/wiki/İrfan_Tansel. 9.09.2022, [dostęp: 23.11.2022].

Łabuz Mateusz, Dlaczego Niemcy wybrali Hitlera? Przyczyny zwycięstwa nazistów, https://warhist.pl/wojna/dlaczego-niemcy-wybrali-hitlera-przyczyny-zwyciestwa-nazistow/ [dostęp 27.11.2022].

Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1936. Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/publication/23447/edition/20605/content [dostęp 27.11.