Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.)

Bartosz Czajka

doi:10.56583/pig.513

Data publikacji : 2020-12-29

Nr 1 (2020)

Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.)

Bartosz Czajka

https://orcid.org/0000-0002-8360-6504

DOI: https://doi.org/10.56583/pig.513

Abstrakt

Artykuł przedstawia zarys biografii Tytusa Filipowicza (1878-1953) – jednego z wybitnych działaczy niepodległościowych, dyplomatów i polityków. Praca omawia najważniejsze epizody z życia Filipowicza od czasów młodości do roku 1939, gdy na zawsze musiał opuścić Ojczyznę w wyniku najazdu wojsk Niemiec i Związku Sowieckiego. W artykule kolejno opisano jego działalność socjalistyczną w Zagłębiu Dąbrowskim, emigrację do Wielkiej Brytanii, aktywność w ramach Polskiej Partii Socjalistycznej oraz niezwykle ważną podróż u boku Józef Piłsudskiego do Japonii w roku 1904. Autor naświetla akcję polityczną, prowadzoną przez Filipowicza w czasie I wojny światowej i jego obecność w strukturach Departamentu Wojskowego NKN, Legionów, a następnie współpracy z Tymczasową Radą Stanu i Radą Regencyjną. Szczególnym momentem w życiu bohatera było kontrasygnowanie, wraz z Józefem Piłsudskim, depeszy notyfikującej powstanie niepodległego państwa polskiego. W dwudziestoleciu międzywojennym Tytus Filipowicz pełnił służbę dyplomatyczną jako kierownik Misji Specjalnej RP na Kaukaz Południowy, był posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym RP w Moskwie (1921), Finlandii (1922-1927), Belgii (1927-1929) i w Waszyngtonie (1929-1933). Po przejściu w stan spoczynku Filipowicz brał udział w życiu politycznym II RP, a w 1937 r. związał się ze Stronnictwem Demokratycznym. Nieujęty w tym krótkim opracowaniu jest ostatni okres życia, jaki Tytus Filipowicz spędził na emigracji we Francji (1939-1940) i w Wielkiej Brytanii (1940-1953), gdzie był aktywnym uczestnikiem życia emigracji, członkiem I oraz IV Rady Narodowej, a także przewodniczącym III Rady Narodowej.

Słowa kluczowe:

Filipowicz, biografia, dyplomacja

Inne teksty tego samego autora

Bartosz Czajka, „Polski Londyn” po raz pierwszy , Polonia Inter Gentes: Nr 2 (2021)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 3 (2022)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 4 (2023)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 2 (2021)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 1 (2020)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 5 (2024)
Bartosz Czajka, Sprawozdanie z działalności Instytutu im.gen. Władysława Andersa w 2024 roku , Polonia Inter Gentes: Nr 5 (2024)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Czajka, B. (2020). Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.). Polonia Inter Gentes, (1), 101–120. https://doi.org/10.56583/pig.513

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

Fragment wspomnień nieznanego autora poświęconych Tytusowi Filipowiczowi, sygn. 709/108/81.

Fragment wspomnień poświęconych Tytusowi Filipowiczowi autorstwa Stanisława Biegańskiego, sygn. 709/108/82.

Wspomnienia Tytusa Filipowicza, sygn. 709/108/4.

Wspomnienia Tytusa Filipowicza z okresu studiów w London School of Economics and Political Science, sygn. 709/108/5.

Wywiad z Tytusem Filipowiczem, sygn. 709/108/2.

Prasa

„Expres Zagłębia” 1937.

„Gazeta Robotnicza” 1935.

„Monitor Polski” 1918.

„Nowa Gazeta” 1906.

„Robotnik” 1906.

„Słowo” 1931.

„The Pall Mall Gazette” 1912.

„The Times” 1912.

Monografie i artykuły

Długołęcki P., Tytus Filipowicz, w: Ministerstwo Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej. Organizacja, polityka, ministrowie, red. P. Długołęcki, K. Szczepanik, Szczecin 2014, s. 97-106.

Douglas J., W zaraniu dyplomacji polskiej – misja Ligi Narodowej i P.P.S. w Japonii (1904-1905), „Niepodległość” 5 (1931-1932), s. 177-199, 363-378.

Filipowicz T., Czy Polsce jest potrzebna gospodarka planowa?, Warszawa 1935.

Filipowicz T., Deklaracja stu (22 lutego 1916 r.), „Niepodległość” 11 (1935), s. 406-430.

Filipowicz T., Marzenia polityczne, Warszawa 1909.

Filipowicz T., Pierwsze spotkanie, „Strzelec” 11 (1934), s. 35-36. DOI: https://doi.org/10.1080/00094056.1934.10723936

Hass L., Pomiędzy wiernością zasadom a pokusą władzy (Postawy i zachowania polityczne inteligencji polskiej w latach 1926-1937), „Dzieje Najnowsze” 18 (1985), z. 2, s. 75-150.

Historia dyplomacji polskiej (połowa X-XX w.), t. 4: 1918-1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995.

Jellenta C., Wiatraki Don Chichota. Pamiętnik-scenarjusz, Warszawa 1933.

Jędrzejewicz W., Sprawa „Wieczoru”. Józef Piłsudski a wojna rosyjsko-japońska 1904-1905, „Zeszyty Historyczne” 1974, z. 27, s. 3-103.

Lipiński W., Szlakiem I Brygady. Dziennik żołnierski, Warszawa 1935.

Materski W., Polsko-gruziński sojusz wojskowy 1920 r., w: Wojna polsko-sowiecka 1920 roku. Przebieg walk i tło międzynarodowe, red. A. Koryna, Warszawa 1993, s. 203-208.

Michalak M., Tytus Filipowicz, w: Leksykon Piłsudczykowski, t. 1, red. J.H. Szlachetko, K. Dziuda, K. Piskała, Gdańsk 2015, s. 125-128.

Myśliński J., „Kurier Codzienny” – pierwszy dziennik socjalistyczny w Warszawie w 1905 roku, „Dzieje Najnowsze” 13 (1981), z. 1-2, s. 227-238.

Radek S.A., Rewolucja w Zagłębiu Dąbrowskiem 1894-1905-1914 z licznemi ilustracjami, Sosnowiec 1929.

Sibora J., Dyplomacja Polska w I wojnie światowej, Warszawa 2013.

Smoliński J., Polsko-amerykańskie stosunki wojskowe 1776-1945, Warszawa 2004, s. 299-300.

Świętek R., Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904-1918, Kraków 1998.

Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892-1948, Warszawa 1983.

T-z. [Tytus Filipowicz], Polityka walki czynnej, „Trybuna” 1 (1906), s. 14-22.

Wasilewski L., Wspomnienia 1870-1904 (1914). Fragmenty dziennika 1916-1926. Diariusz podróży po kresach 1927, wstęp i oprac. J. Dufrat, P. Cichoracki, Łomianki 2014.

Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917-1918), Wrocław 2017.