„Polski Londyn” po raz pierwszy: Zarys działalności niepodległościowej polskich socjalistów w stolicy Wielkiej Brytanii pod koniec XIX i na początku XX wieku

Bartosz Czajka

doi:10.56583/pig.543

Data publikacji : 2021-12-27

Nr 2 (2021)

„Polski Londyn” po raz pierwszy

Bartosz Czajka

https://orcid.org/0000-0002-8360-6504

DOI: https://doi.org/10.56583/pig.543

Zarys działalności niepodległościowej polskich socjalistów w stolicy Wielkiej Brytanii pod koniec XIX i na początku XX wieku

Abstrakt

Artykuł przedstawia działalność Polaków związanych z Polską Partią Socjalistyczną w stolicy Wielkiej Brytanii na przełomie XIX i XX wieku. W omawianym okresie Londyn był ważnym ośrodkiem, w którym przebywali czołowi przedstawiciele PPS pozostający na emigracji. Rozwijano tam działalność niepodległościową, drukowano znaczące ilości nielegalnej prasy i wydawnictw niepodległościowych, pozyskiwano środki na funkcjonowanie PPS w kraju oraz nawiązywano kontakty ze środowiskami socjalistów z innych części Europy i świata. Z Londynem przez wiele lat związane były takie postacie, jak Witold Jodko-Narkiewicz, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Aleksander Dębski, Stanisław Mendelson, Tytus Filipowicz, Leon Wasilewski czy Stanisław Wojciechowski. Kilkakrotnie bywał tu także Józef Piłsudski, który właśnie na Londynie opierał realizację swojego śmiałego planu stworzenia Legionów Polskich w odległej Japonii.

Słowa kluczowe:

Polska Partia Socjalistyczna, Londyn, Józef Piłsudski

Inne teksty tego samego autora

Bartosz Czajka, Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.) , Polonia Inter Gentes: Nr 1 (2020)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 3 (2022)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 4 (2023)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 2 (2021)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 1 (2020)
Bartosz Czajka, Wprowadzenie , Polonia Inter Gentes: Nr 5 (2024)
Bartosz Czajka, Sprawozdanie z działalności Instytutu im.gen. Władysława Andersa w 2024 roku , Polonia Inter Gentes: Nr 5 (2024)

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Czajka, B. (2021). „Polski Londyn” po raz pierwszy: Zarys działalności niepodległościowej polskich socjalistów w stolicy Wielkiej Brytanii pod koniec XIX i na początku XX wieku. Polonia Inter Gentes, (2), 75–88. https://doi.org/10.56583/pig.543

Bibliografia

ŹRÓDŁA ARCHIWALNE

Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce

Listy Stanisława Wojciechowskiego, sygn. 701/1/50

List Taro Utsunomia do Stanisława Wojciechowskiego, sygn. 701/1/54

Korespondencja płka K. Utsonomiya i Kanagawy, sygn. 701/1/47

Instytut Józefa Piłsudskiego w Londynie

Fragment wspomnień nieznanego autora poświęconych Tytusowi Filipowiczowi, sygn. 709/108/81.

Wspomnienia Tytusa Filipowicza, sygn. 709/108/4.

PRASA

„Justice” (1903–1904)

„The Pall Mall Gazette” (1912)

WSPOMNIENIA

Listy Józefa Piłsudskiego rok 1893, oprac. W. Pobóg-Malinowski, L, Wasilewski, [w:] „Niepodległość” 1935, t. 12, z. 2, s. 456–466.

Wasilewski L., Wspomnienia 1870–1904 (1914). Fragmenty dziennika 1916–1926. Diariusz podróży po kresach 1927, Łomianki 2014.

Wojciechowski S., Moje wspomnienia, cz. 1, Warszawa 2017.

MONOGRAFIE I ARTYKUŁY

Czajka B., Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.), „Polonia Inter Gentes” 2020, nr 1, s. 101–120. DOI: https://doi.org/10.56583/pig.513

Garlicki A., Józef Piłsudski 1867–1935, Kraków 2017.

Jędrzejewicz W., Sprawa „Wieczoru”. Józef Piłsudski a wojna rosyjsko-japońska 1904–1905, „Zeszyty Historyczne” 1974, z. 27, s. 3–103.

Kancewicz J., Polska Partia Socjalistyczna w latach 1892–1896, Warszawa 1984.

Świętek R., Lodowa ściana. Sekrety polityki Józefa Piłsudskiego 1904–1918, Kraków 1998.

Tomicki J., Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa 1983.

Wasilewski L., Polska emigracja londyńska na przełomie XIX i XX stulecia, [w:] „Niepodległość” 1929–1930, t. 1, z. 2, s. 236–261.