Kościół w czasie odzyskiwania  niepodległości w świetle wybranych  przykładów z historii diecezji  chełmińskiej

Waldemar  Rozynkowski

doi:10.56583/frp.1808

Published : 2018-06-30

No. 8 (2018)

The Church in the time of recovery of Independence in the light of selected examples from the history of Chełman diecision

Waldemar Rozynkowski

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.1808

Abstract

The role of the Church in the process of the rebirth of the Polish state was multifaceted. This article refers to several selected examples that we encounter in Pomerania and referring to the administrative division of the Church in the Chełmno diocese. The restoration of Polish statehood since autumn 1918 has left its mark on various aspects of the functioning of this diocese. The issue addressed was presented in three scenes. In the first point, it was recalled that the revival of the Polish state influenced the change of the borders of the Chełmno diocese. The state borders and the creation of the diocese of Gdańsk affected the considerable territorial depletion of the diocese referred to. The next two points referred to biographies, or rather the activities of two people: the ordinary of Chełmno, Augustyn Rosentreter and the priest of the Chełm Diocese, Fr. Józef Dembieński. Their example shows the diversity and complexity of attitudes that we encounter in the process of rebirth of Polish statehood in Pomerania.

Keywords:

Chełmno Diocese, bishop Augustine Rosentreter, priest Józef Dembieński

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf. (Język Polski)

Citation rules

Rozynkowski, W. (2018). The Church in the time of recovery of Independence in the light of selected examples from the history of Chełman diecision. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (8), 58–70. https://doi.org/10.56583/frp.1808

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Biskup M., Dzieje diecezji chełmińskiej (1243–1992), w: Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, t. 1, Toruń 1994.

Bogdanowicz S., Bo przemoc widzę w mieście i niezgodę (Trudny początek Kościoła gdańskiego 1922–1945), Gdańsk 2001.

Breza E., Ks. Józef Dembieński w świetle własnych wspomnień, „Studia Pelplińskie” 1985, t. 16.

Deckowski S., Okoniewski Stanisław Wojciech, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, pod red. Z. Nowaka, Gdańsk 1997.

Dembieński J., Radości mało – goryczy dużo. Pamiętnik Pomorzanina z lat 1879–1920, oprac. A. Bukowski, Warszawa 1985.

Filomaci pomorscy. Księga pamiątkowa sesji naukowej oraz zjazdu filomatów w Wejherowie w dniu 20 maja 1927 r., oprac. J. Szews, Gdańsk 1975.

Hauser P., Stosunki narodowościowe i polityczne w diecezji chełmińskiej w okresie II Rzeczypospolitej, w: Z przeszłości diecezji chełmińskiej 1243–1992, pod red. M. Biskupa, Toruń 1994.

Hauser P., Stosunki narodowościowe i wyznaniowe w diecezji chełmińskiej w latach 1920–1925, w: Ars Historica. Prace z dziejów powszechnych i Polski, Poznań 1976.

Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, Toruń 1930.

Kumor B., Rosentreter Augustyn, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 4, pod red. Z. Nowaka, Gdańsk 1997.

Liedtke A., Zarys dziejów diecezji chełmińskiej do 1945 roku, Pelplin 1994.

Manthey F., Sto lat Seminarium Duchownego w Pelplinie, w: Księga Jubileuszowa. 350 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie (1651–2001), pod red. A. Nadolnego, Pelplin 2001.

Mross H., Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920, Pelplin 1995.

Nadolny A., Granice diecezji chełmińskiej, „Studia Pelplińskie” 1985, t. 16.

Pepliński W., Brejski Jan, w: Słownik biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 1, pod red. S. Gierszewskiego, Gdańsk 1992.

„Pielgrzym” 1924, R. 56, nr 67.

Ringwelski F., Augustyn Rosentreter, biskup chełmiński (1898–1926), wobec sprawy polskiej, „Studia Pelplińskie” 1977, t. 7.

Rozynkowski W., Kościół na Pomorzu wobec odzyskania niepodległości, w: Niepodległość. Spełnione marzenie pokoleń i wyzwanie na przyszłość, pod red. W. Polaka, Toruń 2009, s. 91-102.

Rozynkowski W., Powstanie i rozwój sieci parafialnej w diecezji chełmińskiej w czasach panowania zakonu krzyżackiego, Toruń 2000.

Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830–1920, Warszawa 1992.

Szostek I., Zarys działalności organizacji filomackich na Pomorzu nadwiślańskim i Ziemi Chełmińskiej, „Rocznik Grudziądzki” 1960, t. 1.

Szulist W., Przeszłość obecnych obszarów diecezji pelplińskiej, t. 2, 1772–1920, Pelplin 2006.

Wajda K., Społeczeństwo polskie i Kościół katolicki na Pomorzu a państwo pruskie w latach 1860–1914, „Studia Pelplińskie” 1985, t. 16.

Walkusz J., Duchowieństwo katolickie diecezji chełmińskiej 1918–1939, Pelplin 1992.

Walkusz J., Seminarium Duchowne w Pelplinie w okresie II Rzeczypospolitej (1918–1939), w: Księga Jubileuszowa. 350 lat Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie (1651–2001), pod red. A. Nadolnego, Pelplin 2001.