Dzieje kamienicy „Dom Księcia” w Częstochowie (1912-1939) jako przykład budynku osadzonego w kontekście politycznym, społecznym i historycznym miasta

Paulina Korneluk; Olga Desperak

doi:10.56583/fs.1886

Data publikacji : 2022-12-31

Tom 15 Nr 2 (2022)

Dzieje kamienicy „Dom Księcia” w Częstochowie (1912-1939) jako przykład budynku osadzonego w kontekście politycznym, społecznym i historycznym miasta

Paulina Korneluk

https://orcid.org/0000-0003-3732-4976

Olga Desperak

https://orcid.org/0000-0001-7533-6340

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.1886

Abstrakt

Niniejszy artykuł dotyczy historii powstania i przemian wizualnych oraz znaczeniowych jednego z ważniejszych częstochowskich budynków. Kamienica „Dom Księcia” zbudowana przez Wielkiego Księcia Michała Romanowa skupia trudne dzieje miasta poddawanego rusyfikacji, a potem polonizacji. Budynek jest osadzony głęboko w przestrzeni historycznej i symbolicznej całej Częstochowy. Był kłopotliwą pamiątką po rodzinie Romanowów, a w okresie międzywojennym stanowił przedmiot procesów sądowych miasta i wdowy po Michale Romanowie. W tym czasie obiekt zyskał nową szatę wizualną i stał się architektonicznym pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie budynek jest zaniedbany i opuszczony. Do dziś nie opublikowano pracy monograficznej ukazującej jego dzieje w szerokim kontekście historycznym, politycznym i społecznym. Artykuł ma na celu wypełnienie tej luki badawczej oraz określenie dokładnego czasu jego przebudowy.

Słowa kluczowe:

Częstochowa, Józef Piłsudski, repolonizacja, Dom Księcia, Romanowowie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Korneluk, P., & Desperak, O. (2022). Dzieje kamienicy „Dom Księcia” w Częstochowie (1912-1939) jako przykład budynku osadzonego w kontekście politycznym, społecznym i historycznym miasta. Facta Simonidis, 15(2), 29–49. https://doi.org/10.56583/fs.1886

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrusiewicz A., Romanowowie. Imperium i familia, Kraków 2015.

Badora J., Mizgalski J., Losy niektórych majątków ziemskich z okolic Częstochowy w XIX i XX wieku. Państwo Zagórze, „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie”, 2000, nr 24/7, s. 195-207.

Bossowski J.A., 100 lat kolei Herby-Częstochowa, Częstochowa 2003.

Bossowski J.A., Urbański Z., Historia kolei Herby-Częstochowa, Częstochowa 2002.

Crawford R., Crawford D., Michael and Natasha: The Life and Love of the Last Tsar of Russia, London 1997.

Domy dochodowe W. ks. Michała, „Goniec Częstochowski”, 7 (1912), nr 251, s. 3.

Działalność budowlana Funduszu Kwaterunku Wojskowego, „Architektura i Budownictwo”, 1929, nr 2-3, s. 41-84.

Fantazje na temat Domu Księcia, „Nowy Express Częstochowski”, 1928, nr 101, s. 3.

„Gazeta Świąteczna”,1900, nr 38, s. 1. DOI: https://doi.org/10.1093/nq/s9-VI.133.38c

Janocha M., Ikony w Polsce. Od średniowiecza do współczesności, Warszawa 2018.

Jędryka J., Dzieje częstochowskich pomników Józefa Piłsudskiego, „Almanach Częstochowy”, 15 (2008), 139-151.

Karwecki P., Prawosławna homiletyka Joannicjusza Galatowskiego, „Studia Theologica Varsaviensia”, 10 (1972), nr 2, s. 205-237.

Kasyno 27 pp., „Express Częstochowski”, 1929, nr 19, s. 3.

Korneluk P., „Rosyjski kompleks”. Kamienica „Dom Księcia” w Częstochowie i jej modernistyczna przebudowa jako wyraz repolonizacji miasta w okresie II Rzeczypospolitej, w: Niepodległość i nowoczesność.

Studia z historii sztuki, red. L. Karwowski, D. Kacprzak, S.P. Kubiak, Szczecin-Warszawa 2019, s. 139-154.

Kowalczykowa A., Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991.

Król A., Budownictwo wojskowe 1918-1935, t. 1, Warszawa 1936.

Leykam M., Sprawozdanie Funduszu Kwaterunku Wojskowego z lat 1927-1937, Warszawa 1938.

Loos A., Ornament i zbrodnia. Eseje wybrane, tłum. A. Stępnikowska-Berns, B. Nowik, Warszawa 2019.

Łoza S., Czy wiesz kto to jest?, Warszawa 1938.

Mastalski L., 7 Dywizja Piechoty w latach 1918-1939, Tarnowskie Góry 2012.

Montefiore S.S., Romanowowie 1613-1918, tłum. T. Fiedorek, W. Jeżewski, Warszawa 2020.

Omilanowska M., Budowanie na obcej ziemi, Kraków 2016.

Poświęcenie i otwarcie kasyna oficerskiego 27 p.p., „Polska Zbrojna”, 1931, nr 30/357, s. 4.

Poświęcenie kasyna oficerskiego i domów podoficerskich, „Express Częstochowski”, 1929, nr 25, s. 2.

Przeciszewska M.M., „Tworzenie Rosjan”. Narodowotwórcza funkcja wybranych publikacji Bractwa Przenajświętszej Bogurodzicy w Chełmie (1884-1915), „Rocznik Biblioteki Narodowej”, 48 (2017), s. 347-372.

Pszczółkowski M., Kresy nowoczesne. Architektura na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej 1921-1939, Łódź 2016.

Sobalski F., Nowak M., Krótka Historia przemysłu Częstochowy, „Ziemia Częstochowska”, 43 (2017), s. 39-62. DOI: https://doi.org/10.16926/zc.2017.43.02

Sokoł K., Sosna A., Cerkwie w centralnej Polsce 1815-1915, Białystok 2011.

Sokoł K., Sosna A., Stulecie w kamieniu i metalu. Rosyjskie pomniki w Polsce w latach 1815-1915, Moskwa 2005.

Sylwester w kasynie Oficerskim, „Goniec Częstochowski”, 1930, nr 291, s. 3.

Przedsiębiorstwo budowlane „L. W. Sobieraj”, „Tygodnik Ilustrowany”, 1912, nr 46, s. 976.

Wizyta J.W. Wielkiego Księcia Michała, „Tydzień”, 1900, nr 44, s.1.

Wizyta J.W. Wielkiego Księcia Michała, „Tydzień”, 1900, nr 45, s. 1.

Zarząd Dóbr Jego Cesarskiej Wysokości Wielkiego Księcia Michała Aleksandrowicza, „Goniec Częstochowski”, 1913, nr 240, s. 1.

Złotkowski D., Gospodarka w „Dominium Kłobuckim” w XIX i na początku XX w, Radomsko 2018.

Złotkowski D., Próby odzyskania majątku Ostrowy przez hr. Natalię von Brassow po I wojnie światowej, w: Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Tadeuszowi Dubickiemu, red. R. Majzner, Częstochowa 2013, s. 999-1014.

Złotkowski D., Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 roku w świetle prasy polskiej, Częstochowa 2009.