Przemiany autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie

Mirosław Rewera

doi:10.56583/fs.1999

Data publikacji : 2022-06-30

Tom 15 Nr 1 (2022)

Przemiany autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie

dr Mirosław Rewera

https://orcid.org/0000-0002-0129-1175

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.1999

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie przemiany autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie poddanym różnym procesom: globalizacji, cyfryzacji, indywidualizacji, demokratyzacji, w którym całość życia przenika wszechobecna kultura masowa podtrzymywana i rozwijana przez mass media. Autor wskazuje na kilka tendencji w przemianie autorytetu – fragmentaryzację, autorytet podzielony, zmianę autorytetu specjalistów z dziedziny nauk medycznych i autorytetu formalnego państwa w czasie pandemii COVID-19 oraz mechanizm wyłaniania autorytetów w kulturze masowej. Tendencje te świadczą raczej o przemianie podmiotów miarodajności aniżeli o kryzysie zasady autorytetu. Problem kryzysu autorytetów najlepiej rozpatrywać z moralnego punktu widzenia, odnosząc autorytet do określonego systemu wartości. Z socjologicznej perspektywy właściwe jest diagnozowanie dynamiki autorytetu, przechodzenie od starych do nowych wzorów. Przemiany autorytetu można analizować z wielu perspektyw. Opisane zmiany wydają się być kluczowe w dynamice autorytetu w społeczeństwie polskim i globalnym.

Słowa kluczowe:

autorytety, przemiany autorytetu, fragmentaryzacja, kryzys, autorytet podzielony, kultura masowa, autorytety medyczne, autorytet formalny państwa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Rewera, M. (2022). Przemiany autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie. Facta Simonidis, 15(1), 179–202. https://doi.org/10.56583/fs.1999

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Ando C., The Ontology of Religious Institutions, „History of Religions”, 50 (2010), no. 1, s. 54-79. DOI: https://doi.org/10.1086/651726

Badura E., Emocjonalne uwarunkowania autorytetu nauczyciela, Warszawa 1981.

Barabas M., Autorytety w życiu współczesnej młodzieży, „Edukacja – Technika – Informatyka”, 10 (2019), nr 3 (29), s. 15-20. DOI: https://doi.org/10.15584/eti.2019.3.1

Bauman Z., Prawodawcy i tłumacze, tłum. A. Ceynowa, J. Giebułtowski, red. nauk. przekł. M. Kempny, Warszawa 1998.

Bauman Z., Socjologia, Poznań 1990.

Berger P.L., Zaproszenie do socjologii, tłum. i oprac. J. Stawiński, Warszawa 2000.

Bylina S., System bezpieczeństwa narodowego. Aksjonormatywne studium w kontekście teoretycznym i praktycznym, Siedlce-Drohiczyn 2017.

Daszykowska J., Transmisja młodości w dorosłość w kontekście zmieniającego się społeczeństwa, „Społeczeństwo i Rodzina”, 2017, nr 51 (2), s. 81-99.

Daszykowska-Tobiasz J., Społeczeństwo w dobie pandemii COVID-19 – ujęcie interdyscyplinarne, Rzeszów 2022.

Dominian J., Autorytet. Chrześcijańska interpretacja psychologicznej ewolucji pojęcia autorytetu-władzy, tłum. i oprac. E. Różalska, Warszawa 1988.

Dyczewski L., Kultura polska w procesie przemian, Lublin 1995.

Goćkowski J., Autorytet, w: Encyklopedia socjologii, t. 1, red. A. Kojder i in., Warszawa 1998, s. 48-50.

Goćkowski J., Autorytety świata uczonych, Warszawa 1984.

Golinowska S. i in., Od ubóstwa do wykluczenia społecznego. Badania. Koncepcja. Wyniki. Propozycje. Polska, Europa i świat, Warszawa 2008.

Haugaard M., What is Authority?, „Journal of Classical Sociology”, 18 (2017), issue 2, s. 104-132. DOI: https://doi.org/10.1177/1468795X17723737

Iłowiecki M., Strażnicy, żeglarze i błazny. Autorytety i media, „Ethos”, 10 (1997), nr 1(37), s. 64-73.

Jabłoński A., Status teoretyczny i funkcja techniczna wiedzy o społeczeństwie. Wokół myśli Karla R. Poppera i Józefa M. Bocheńskiego, Lublin 2002.

Jacko J.F., Typy i funkcje autorytetu w czasach nieufności, w: Komunikacja marketingowa w czasach nieufności, red. G.P. Maj, Radom 2007, s. 19-31.

Jazukiewicz I., Autorytet nauczyciela, Kraków 1999.

Kicior B., Autorytet w kulturze popularnej: sposób funkcjonowania, mechanizmy i przemiany, „Colloquium – Pedagogika – Nauki o Polityce i Administracji”, 2019, nr 4, s. 59-74.

Kłoskowska A., Kultura masowa. Krytyka i obrona, Warszawa 1964.

Kosmala J., Autorytet nauczyciela w teorii i badaniach socjologicznych, Częstochowa 1999.

MacDonald D., A Theory of Mass Culture, in: Mass Culture. The Popular Arts in America, eds. B. Rosenberg, D. Manning White, Glencoe 1957, s. 59-73. DOI: https://doi.org/10.1525/aa.1957.59.6.02a00390

Marcińczyk B., Autorytet osobowy jako ważna wartość w kontaktach międzyludzkich, w: Problemy samoświadomości, samowiedzy i interakcje między nauczycielem a uczniami, red. Z. Oleszkiewicz, Z. Zaborowski, Warszawa 1988, s. 128-136.

Marcińczyk B., Autorytet osobowy. Geneza i funkcje regulacyjne, Katowice 1991.

Mariański J., Aforyzmy, myśli, sentencje i refleksje socjologiczne: religia – Kościół – moralność – wartości – godność ludzka – sens życia, Lublin 2020.

Mariański J., Religia i Kościół między tradycją i ponowoczesnością. Studium socjologiczne, Kraków 1996.

Mikołejko A., Poza autorytetem? Społeczeństwo polskie w sytuacji anomii, Warszawa 1991.

Mizińska J., Autorytet: przywódca czy przewodnik?, „Ethos”, 10 (1997), nr 1 (37), s. 210-218.

Mocini R., The Voice of Authority Vis-À-Vis the COVID-19 Pandemic, „European Scientific Journal”, 16 (2020), no. 38, s. 27-45. DOI: https://doi.org/10.19044/esj.20.v16n38p27

Petry Mroczkowska J., Autorytet czy autonomia – perspektywa amerykańska, „Ethos”, 10 (1997), nr 1 (37), s. 201-209.

Nippel W., The Roman Notion ofAuctoritas, in: The Concept of Authority. A Multidisciplinary Approach: from Epistemology to the Social Sciences, eds. P. Pasquino, P. Harris, Roma 2007, s. 13-34.

Parker M., MacGregor H., Akello G., COVID-19,Public Authority and Enforcement, „Medical Anthropology”, 39 (2020), issue 8, s. 666-670. DOI: https://doi.org/10.1080/01459740.2020.1822833

Perz Z. SJ, Autorytet, jego uwarunkowania i nieodzowność, „Ethos”, 10 (1997), nr 1 (37), s. 180-183.

Piórkowski P.D., Autorytety, idole, pozory, eksperci i celebryci, Stare Miasto 2016.

Rewera M., Autorytety w świadomości młodzieży licealnej. Studium porównawcze na podstawie badań uczniów I Liceum Ogólnokształcącego «Collegium Gostomianum» w Sandomierzu i Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Chobrzanach, Stalowa Wola 2008.

Rewera M., Modus autorytetu w kulturze masowej, w: Społeczeństwo konsumpcyjne: uwarunkowania społeczne i kulturowe, red. D. Markowski, P. Setlak, Tarnobrzeg 2008, s. 49-67.

Reykowski J., Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa 1977.

Rosenberg B., Mass Culture in America, in: Mass Culture. The Popular Arts in America, eds. B. Rosenberg, D. Manning White, Glencoe 1957, s. 3-12.

Rowid H., Podstawy i zasady wychowania, Warszawa 1957.

Słownik wyrazów obcych, red. B. Pakosz i in., Warszawa 1991.

Stróżewski W., Mała fenomenologia autorytetu, „Ethos”, 10 (1997), nr 1 (37), s. 32-35.

Stróżewski W., W kręgu wartości, Kraków 1992.

Szczepański J., Autorytet w nauce, w: Autorytet w nauce, red. P. Rybicki, J. Goćkowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 13-18.

Szewczyk W., Postmodernizm a New Age we wspólnej przestrzeni, „Społeczeństwo Otwarte”, 1996, nr 6, s. 27-31.

Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, tłum. J. Konieczny, Kraków 2005.

Sztumski J., Autorytet i prestiż uczonego, w: Autorytet w nauce, red. P. Rybicki, J. Goćkowski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1980, s. 27-38.

Tchorzewski A.M. de, Autorytet i jego struktura aksjologiczna, „Studia Paedagogica Ignatiana”, 20 (2017), nr 5, s. 187-212. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2017.5.008

Venkatesan S., How Do Pandemic Impact Society?, „International Journal of Recent Scientific Research”, 12 (2021), issue, 9 (A), s. 42971-42975.

Wagner I., Stałość czy zmienność autorytetów. Pedagogiczno-społeczne studium funkcjonowania i degradacji autorytetu w zmieniającym się społeczeństwie, Kraków 2005.

Witkowski L., Historie autorytetu wobec kultury i edukacji, Kraków 2011.