„Pan Bóg stworzył wieś, a człowiek miasto”, czyli Adama Marczyńskiego „powroty do natury”

Elżbieta Błotnicka-Mazur

doi:10.56583/fs.2117

Data publikacji : 2023-06-30

Tom 16 Nr 1 (2023)

„Pan Bóg stworzył wieś, a człowiek miasto”, czyli Adama Marczyńskiego „powroty do natury”

dr Elżbieta Błotnicka-Mazur

https://orcid.org/0000-0002-5653-9481

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2117

Abstrakt

Znaczenie zagranicznych wojaży artystów dla ich dalszej formacji jest bezsprzeczne. W niniejszym artykule autorka dowartościowuje podróże bliskie, wywodzące się z potrzeby ucieczki artystów z miasta na wieś w celu szukania inspiracji w otoczeniu natury. Ich bezpośrednim następstwem były licznie powstające kolonie artystyczne, zwłaszcza w pierwszej połowie XX wieku. Tytułowe „powroty do natury” ukazano, opierając się na kazusie Adama Marczyńskiego (1908-1985) z Grupy Krakowskiej. Polski malarz znany jest przede wszystkim z kompozycji abstrakcyjnych, półplastycznych obrazów-obiektów wypełnianych drewnianymi kasetonami z ruchomymi klapkami. Równolegle do poszukiwań w obrębie sztuki niefiguratywnej tworzył liczne szkice z natury, a także wysmakowane kolorystycznie portrety i widoki. Artysta nigdy nie zrezygnował z tego rodzaju twórczości, dając upust zamiłowaniu do obserwacji natury wyznaczającej rytm jego życiu i sztuce – naturalny i wolniejszy poza miejskim gwarem.

Słowa kluczowe:

Adam Marczyński, kolonia artystyczna, sztuka polska lat 40. i 50. XX wieku, wieś, miasto

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Błotnicka-Mazur, E. (2023). „Pan Bóg stworzył wieś, a człowiek miasto”, czyli Adama Marczyńskiego „powroty do natury”. Facta Simonidis, 16(1), 253–264. https://doi.org/10.56583/fs.2117

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Agra-art Dom Aukcyjny. Aukcja dzieł sztuki. Niedziela 25 marca 2018, Warszawa [2018].

Błotnicka-Mazur E., Adam Marczyński około roku 1955 a mit wolności, w: Sztuka jako przestrzeń wolności? 23. Wschodni Salon Sztuki, red. E. Błotnicka-Mazur, W. Mendzelewski, J. Męderowicz, Lublin 2018, s. 47-55.

Chrobak J., Kalendarium, w: Adam Marczyński 1908-1985. Wystawa monograficzna, katalog wystawy w BWA w Krakowie, marzec-kwiecień 1985 roku, oprac. J. Chrobak, Kraków 1985, s. nlb.

Czekalski S., Unista nad morzem. O pejzażach morskich Władysława Strzemińskiego, w: Podróże artystyczne – artysta w podróży, red. R. Kasperowicz, J. Jaźwierski, M. Pastwa, Lublin 2010, s. 237-254.

Gładkowska E., Przeciw awangardzie, w: Wiek awangardy, red. L. Bieszczad, Kraków 2006, s. 341-348.

Grupa Krakowska 1932-1937, katalog wystawy w Pawilonie Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej – Muzeum Narodowe we Wrocławiu, 2 grudnia 2018 roku – 31 marca 2019 roku, red. B. Ilkosz, tłum. E. Macauley, Wrocław 2018.

Klee P., Wyznanie twórcy (1920), tłum. J. Maurin-Białostocka, w: Artyści o sztuce. Od Van Gogha do Picassa, wybór i oprac. E. Grabska, H. Morawska, Warszawa [1963], s. 295-300.

Kolonia artystyczna w Krzemieńcu nad Ikwą, katalog wystawy w Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym, 11 lipca – 15 września 2010 roku, red. W. Odorowski, D. Seweryn-Puchalska, Kazimierz Dolny 2010.

Korduba P., Ludowość na sprzedaż. Towarzystwo Popierania Przemysłu Ludowego, Cepelia, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Warszawa 2013.

Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zbiór i oprac. S. Adalberg, Warszawa 1889-1894.

Lameński L., Bractwo św. Łukasza, a.r. i Szczep Rogate Serce, czyli trzy różne wizje sztuki i sposoby jej urzeczywistniania, w: Rodzina w świecie współczesnym, red. M. Howorus-Czajka, K. Kaczor, A. Wierucka, Gdańsk 2011, s. 15-29.

Lübbren N., Rural Artists’ Colonies in Europe 1870-1910, Manchester 2001.

Marczyński P., Adam Marczyński – biografia rodzinna, w: Profesor Adam Marczyński i jego Pracownia w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1948-1980. Artystyczne wpływy i kontynuacje, red. R. Oramus, Kraków [2019], s. 22-26.

Markowska A., Sztuka w Krzysztoforach. Między stylem a doświadczeniem, Cieszyn 2000.

Między Odrą a Wisłą 1890-1918. Fenomen kolonii artystycznych = Zwischen Oder und Weichsel 1890-1918. Das Phänomen der Künstlerkolonien, red. P. Wiater, tłum. T. Pryll, Jelenia Góra 2013.

Nowocześni a socrealizm, t. 1, katalog wystawy w Galerii Starmach w Krakowie, styczeń – luty 2000 roku, red. M. Świca, J. Chrobak, Kraków 2000.

Orłowska W., Słowo o plenerach i kolekcji, w: Awangarda w plenerze. Osieki i Łazy 1963-1981.

Polska awangarda II połowy XX wieku w kolekcji Muzeum w Koszalinie = Avant-Garde in Plein-Air. Osieki and Łazy 1963-1981. Polish Avant-Ggarde of the Mid-20th Century in the Collection of the Museum of Koszalin, oprac. R. Ziarkiewicz, tłum. J. Podlaszewski, C. Podlaszewski, D. O’Donowan, Koszalin 2008, s. 12-24.

Pronaszko Z., O ekspresjonizmie, „Maski”, 1918, nr 1, s. 15-16.

Rakowski T., Awangarda, wieś, ucieczka: państwo-miasto Daniela Rycharskiego, w: Miasta/Awangardy, red. A. Karpowicz, W. Parfianowicz, A. Wandzel, Warszawa 2018 (Communicare. Almanach Antropologiczny, t. 7), s. 139-152.

Stępień H., Udział w wystawach i konkursach, w: H. Stępień, Adam Marczyński, tłum. L. Przestaszewski, Warszawa 1959, s. 23-33.

Szablowska A.A., „Salon odrzuconych” I Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki w 1950 r., „Biuletyn Historii Sztuki”, 79 (2017), nr 3, s. 567-606.

Włodarczyk W., Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Paryż 1986.