Pomiędzy Mentorellą a Paryżem. Artystyczna wizja krakowskiego kościoła Zmartwychwstańców ojca Leona Zbyszewskiego (1832-1907)

Dagny Nestorow; Rafał Nesterow

doi:10.56583/fs.2376

Published : 2023-12-31

Vol. 16 No. 3 (2023)

Between Mentorella and Paris. Father Leon Zbyszewski‘s (1832-1907) Artistic Vision of the Cracow Resurrectionist Church

Dagny Nestorow

https://orcid.org/0000-0002-4266-8258

Rafał Nesterow

https://orcid.org/0000-0002-8626-2356

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2376

Abstract

The paper is a study of the architecture and equipment of the Resurrectionist Church in Cracow, which was built between 1886 and 1887 by the Cracow house of the congregation, founded in 1885. It was the second Resurrectionist temple on Polish territory, after the Lviv church. The artistic vision of Father Leon Zbyszewski (1832-1907) CR had a fundamental impact on the temple. With the help of Father W. Orpiszewski, Zbyszewski developed an artistic vision for the church, where he referred to ancient and early medieval models, as well as the modern neostyle temple of Saint Pierre de Montrouge in Paris (1863-1872), built after a design by Émile Vaudremer. Leon Zbyszewski, collaborating with the Cracow architect and builder Wandalin Beringer, prepared a comprehensive artistic and ideological program for the church’s furnishings and decoration, including both the exposed roof truss, painting and sculpture decorations, the design of the altar partition, altars, music choir, pulpit and even pews and confessionals. The synthesis of Father Zbyszewski’s artistic experience produced a unique, yet modest, temple that successfully combined the patterns of ancient and medieval art, with an ideological program that was consistent with the congregation’s charism.

Keywords:

Leon Zbyszewski, Władysław Orpiszewski, Cracow architecture, Resurrectionist Church, Resurrectionists, church design

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)
PDF

Citation rules

Nestorow, D., & Nesterow, R. (2023). Between Mentorella and Paris. Father Leon Zbyszewski‘s (1832-1907) Artistic Vision of the Cracow Resurrectionist Church. Facta Simonidis, 16(3), 117–144. https://doi.org/10.56583/fs.2376

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Bałus W., Architektura sakralna w Krakowie i Podgórzu, w: Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX, cz. 1, red. W. Bałus, E. Mikołajska, ks. J. Urban i in., Kraków 2004, s. 89-140 (Ars Vetus et Nova, t. 12).

Betlej A., Kościół p.w. Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa oraz klasztor, seminarium i “Internat Ruski” ks. Zmartwychwstańców, w: Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, cz. 1: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 12: Kościoły i klasztory Lwowa z wieków XIX i XX, red. J. K. Ostrowski, Kraków 2004, s. 103-116.

Demetrykiewicz W., O stylach zabytków Krakowa. Rzecz objaśniona rycinami, Kraków 1891

Dryja S., Sławiński S., Prebenda i cmentarz przy kościele świętych Piotra i Pawła na przedmieściu Garbary w Krakowie – ustalenia obszaru i przemiany przestrzenne, „Krzysztofory”, 2014, z. 32, s. 185-200.

German F., Orpiszewski Władysław (1856-1942), w: Polski słownik biograficzny, t. 24, red. E. Rostworowski, Kraków 1979, s. 243-254.

Hoszowski K., Jan Wels – medyk krakowski z XV wieku, jego zasługi i fundacja ubyłego kościoła św. Piotra na Garbarzach w Krakowie, Kraków 1882.

Hylla B., Mentorella. Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej. Przewodnik, Mentorella 2007.

Iwicki J., Charyzmat zmartwychwstańców. Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, t. 1: 1836-1886, tłum. J. Zagórski, współpr. J. Wahl, Katowice 1990.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1885, Kraków 1884.

Kościoły i klasztory, Garbary, Łobzów, Nowa Wieś, oprac. autorskie P. Dettloff, D. Nestorow, R. Nestorow i in., Warszawa 2022 (Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 4; Miasto Kraków, t. 14).

Krakowski P., Styl arkadowy w architekturze dziewiętnastowiecznego Krakowa, w: Symbolae historiae artium. Studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu dedykowane, red. J. Gadomski, Warszawa 1986, s. 457-466.

Kwiatkowski W., Historia Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego na stuletnią rocznicę jego założenia 1842-1942, Albano 1942.

Leon Zbyszewski [nekrolog], „Czas”, 1907, nr 190, s. 3.

Leszczyńska U., Orlecki Karol, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 6, red. K. Mikocka-Rachubowa, M. Biernacka, Warszawa 1998, s. 296-297.

Micewski B., Bogdan Jański. Założyciel Zmartwychwstańców 1807-1840, Warszawa 1983, s. 210-242.

Micewski B., Orpiszewski CR Władysław, w: Słownik polskich teologów katolickich 1918-1981, t. 6, red. L. Grzebień, Warszawa 1983, s. 534.

Micewski B., Osobliwy i terytorialny rozwój Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, w: Zmartwychwstańcy w dziejach Kościoła i narodu, red. Z. Zieliński, Katowice 1990, s. 28-91.

Micewski B., Zbyszewski Leon, [w:] Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 4, red. H. E. Wyczawski, Warszawa 1983, s.534-536

Micewski B., Zmartwychwstańcy w diecezji krakowskiej, „Analecta Cracoviensia”, 24 (1992), s. 321-348. DOI: https://doi.org/10.15633/acr.3104

Mrówczyński J., Ks. Walerian Kalinka. Życie i działalność, Poznań-Warszawa-Lublin 1972, Poznań 1972.

Mrówczyński J., Osiedlenie zmartwychwstańców w Polsce, „Vexillium Ressurrectionis”, 76 (1980), s. 1-51.

Nibby A., Analisi storico-topografico-antiquaria della carta de’ Dintorni di Roma, vol. 3, Roma 1837.

Osadczy W., Działalność Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego na rzecz unii Kościoła grekokatolickiego, „Roczniki Teologiczne”, 44 (1997), z. 4, s. 103-113.

Perzyński M., Zmartwychwstańcy w Polsce, w: Zmartwychwstańcy w dziejach Kościoła i narodu, red. Z. Zieliński, Katowice 1990, s. 92-108.

Pieradzka K., Garbary przedmieście Krakowa (1363-1587), Kraków 1931.

Rożek M., Nie istniejące kościoły Krakowa, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 33 (1983), s. 95-120.

Semenenko P., Listy, t. 5: Listy dotyczące fundacji na ziemiach polskich, Rzym 1988 (Studia Zmartwychwstańcze).

Thomine A., Émile Vaudremer (1829-1914). La rigueur de l’architecture publique, Paris 2004.

Zdybał P., Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Krakowie. Historia i zarys problematyki artystycznej, Kraków 2012, mps pracy magisterskiej w archiwum UPJPII w Krakowie.

Zdybał P., Wątki wschodnie w architekturze i dekoracji wnętrza kościołów Zmartwychwstańców we Lwowie i Krakowie, w: Misja bułgarska zmartwychwstańców. 150 lat w służbie Kościołowi i społeczeństwu, red. W. Misztal, W. Mleczko, Kraków 2013, s. 163-184.

Zgórniak M., Beringer Wandalin, in: Allgemeines Künstlerlexikon, Bd. 9, Hrsg. K.G. Saur, Leipzig 1994, s. 439.