„Niewypowiedziana rozkosz w życiu podróżników” i jej cena, czyli o trudach i niebezpieczeństwach podróżowania w świetle relacji z wojaży Jana Potockiego

Anna Kupiszewska

doi:10.56583/fs.2734

Published : 2024-12-31

Vol. 17 No. 2 (2024)

“The Unspeakable Delight in the Life of Travellers” and its Price: Difficulties and Dangers of Travel in Jan Potocki’s Accounts

Anna Kupiszewska

https://orcid.org/0000-0003-4656-0719

DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2734

Abstract

Jan Potocki described the pleasures of travel as “days of comfort and rest redeemed by days of inconvenience and toil.” A more valuable reward, however, was the acquisition of knowledge about humanity and the natural and cultural world. To achieve this, the traveller had to accept the inherent risks of any expedition. Travel was a crucial tool of cognition for Potocki, explaining his extensive wanderings. Consequently, the record of dangers he faced is both extensive and varied. Through textualisation, these dangers have become a topos of travel writing, and as elements of a narrative, they can be interpreted literarily. This perspective informs the present study, which draws upon Potocki’s accounts of his travels to Turkey and Egypt, the Netherlands, Morocco, the Caucasus, and China.

Keywords:

Enlightenment travel, danger, hardship, topos, travel narrative

Details

References

Statistics

Authors

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Kupiszewska, A. (2024). “The Unspeakable Delight in the Life of Travellers” and its Price: Difficulties and Dangers of Travel in Jan Potocki’s Accounts. Facta Simonidis, 17(2), 163–180. https://doi.org/10.56583/fs.2734

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

References

Bourguet M.-N., Odkrywca, w: Człowiek oświecenia, red. M. Vovelle, tłum. M. Gurgul i in., Warszawa 2001, s. 267-321.

Campbell J., Bohater o tysiącu twarzy, tłum. A. Jankowski, Kraków 2013.

Dziechcińska H., Świat i człowiek w pamiętnikach trzech stuleci: XVI-XVII-XVIII, Warszawa 2003.

Kapuściński R., Ten Inny, Kraków 2006.

Kucharski A., Theatrum peregrinandi. Poznawcze aspekty staropolskich podróży w epoce późnego baroku, Toruń 2013.

Mamcarz I., Mamcarz P., Suchocka L., Psychologiczne konsekwencje poczucia zagrożenia w sytuacji pracy, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica”, 2012, nr 16, s. 13–33, https://doi.org/10.18778/1427-969X.16.02. DOI: https://doi.org/10.18778/1427-969X.16.02

Podemski K., Socjologia podróży, Poznań 2004.

Potocki J., Esej o historii powszechnej i badania nad historią Sarmacji, [Księga I, Rozdział I, do druku podał, wstępem i przypisami opatrzył H. Hinz], „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 21 (1975), s. 3.

Potocki J., Podróż do Cesarstwa Marokańskiego, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 107-242.

Potocki J., Podróż do Dolnej Saksonii, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 243-269.

Potocki J., Podróż do Holandii, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 83-105.

Potocki J., Podróż do Mongolii, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 407-447.

Potocki J., Podróż do Turek i Egiptu, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 19-81.

Potocki J., Podróż przez stepy Astrachania i na Kaukaz, w: tegoż, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 271-406.

Potocki J., Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959.

Przypisy wydawcy, w: J. Potocki, Podróże, tłum. J.U. Niemcewicz, J. Olkiewicz, L. Kukulski, oprac. L. Kukulski, Warszawa 1959, s. 449-512.

Russel J., A Second Journal of John Russel, Esq; Consul-General in Barbary. Commissioned to Treat With the Emperor of Morocco, for the Redemption of Such Captives as Were Subjects of his Britannick Majesty, London 1745.

Ryba J., Motywy podróżnicze w twórczości Jana Potockiego, Wrocław 1993.

Shaw T., Travels, or Observations Relating to Several Parts of Barbary and the Levant, London 1757.

Triaire D., Kalendarium życia i twórczości, w: F. Rosset, D. Triaire, Z Warszawy do Saragossy. Jan Potocki i jego dzieło, tłum. A. Wasilewska, Warszawa 2005, s. 17-40.

Volney C.F., Podróż do Syrii i Egiptu odbyta w roku 1783, 1784 i 1785, t. 1, tłum. R. Markiewicz, Kraków 1803.

Wieczorkiewicz A., Apetyt turysty. O doświadczaniu świata w podróży, Kraków 2012.

Wieczorkiewicz A., Wędrowcy fikcyjnych światów. Pielgrzym, rycerz i włóczęga, Gdańsk 1996.

Windus J., A Journey to Mequinez; the Residence of the Present Emperor of Fez and Morocco. On the Occasion of Commodore Stewart’s Embassy Thither for the Redemption of the British Captives in the Year 1721, London 1725.

Wyrwicz K., Geografia Powszechna Czasów Teraźniejszych albo Opisanie krótkie krajów całego świata [...] zebrana ku pożytkowi Młodzi Narodowej na szkoły publiczne wydana, Warszawa 1770.

Ziętarska J., Relacje Jana Potockiego z Turcji, Egiptu i Maroka na tle piśmiennictwa podróżniczego doby Oświecenia, „Przegląd Humanistyczny”, 1973, nr 1, s. 41-59.