Język Polski
English
Wygony hrubieszowskie
Janusz Panasiewicz
Abstract
Autor podejmuje temat wygonów, tj. wspólnych pastwisk gromadzkich, odnotowanych w Hrubieszowie po raz pierwszy w 1784 r., prowadzonych w dobrach kupionych w 1800 r. przez ks. Stanisława Staszica, potem w utworzonym przez niego Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim. Podkreśla, że jest to wciąż otwarte zagadnienie badawcze, podobnie jak układ komunikacyjny miasta na początku XIX w., o którym też podaje wiele informacji, przypominając m.in., że było ono położone na wyspach rzeki Huczwy. Stawia tezę, że kilka hrubieszowskich wygonów było reliktami historycznej trasy przegonów wołów z Podola, które wymagały wytyczenia szerokich dróg, by zwierzęta nie niszczyły gruntów uprawnych. W XX w. Zarząd Miasta Hrubieszowa rozpoczął uwłaszczanie się na terenach miejskich wygonów i zakładał dla nich księgi hipoteczne, co stało się zarzewiem wielu sporów z mieszkańcami, także sądowych, i powodem powołania Związku Mieszczan Rolników (w przypisach przytoczony cały statut). Informacje o wygonach, w tym ich opisy, autor odnalazł m.in. w protokołach Rady Gospodarczej TRH, kontraktach z mieszkańcami na pasienie zwierząt, uchwałach magistratu, zaświadczenia starostów hrubieszowskich, załącznikach do ksiąg wieczystych, aktach sądowych (dokumenty są obszernie cytowane), także na archiwalnych mapach i planach, które są reprodukowane w tekście. Artykuł ma walor onomastyczny, pojawiają się w nim, w tym w cytowanych dokumentach, zwyczajowe nazwy wygonów oraz inne lokalne.
Most read articles by the same author(s)
- Marian Głowacz, Zbigniew Mazur, Janusz Panasiewicz, A Contribution to Systematising the Location of Wermacht Field Fortifications in 1944 from Strzyżów to Zagórnik (the Left Bank of the Bug River, the Border between Hrubieszów and Chełm poviats) , The Archivist of Zamość: Vol. 19 (2021)
- Janusz Panasiewicz, Ogród i sad w inwentaryzacjach wsi Brodzicy z 1924 roku , The Archivist of Zamość: Vol. 14 (2015)
- Marian Głowacz, Zbigniew Mazur, Janusz Panasiewicz, Finds near Horodło , The Archivist of Zamość: Vol. 20 (2022)
- Janusz Panasiewicz, Onomastyczna twórczość mieszkańców wsi hrubieszowskich , The Archivist of Zamość: Vol. 17 (2019)
- Janusz Panasiewicz, Hipoteka miasta Hrubieszowa , The Archivist of Zamość: Vol. 15 (2017)
- Janusz Panasiewicz, Draft Amendments to the Statute of the Hrubieszów Agricultural Society in the 20th century , The Archivist of Zamość: Vol. 20 (2022)
- Janusz Panasiewicz, Okoliczności funkcjonowania Przedsiębiorstwa Państwowego „Polskie Koleje Państwowe” na Zamojszczyźnie , The Archivist of Zamość: Vol. 15 (2017)
- Janusz Panasiewicz, Umowa kupna-sprzedaży dóbr Hrubieszów z 30 marca 1800r. , The Archivist of Zamość: Vol. 5 (2006)
- Janusz Panasiewicz, The Location of the Hrubieszów Castle: New Indications in the Statistical Description of the Town of Hrubieszów of 12/24 May, 1860. , The Archivist of Zamość: Vol. 19 (2021)
- Janusz Panasiewicz, Testament Nikodema Korytyńskiego Dzierżawcy młyna w Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim , The Archivist of Zamość: Vol. 6 (2007)
Details
References
Statistics
Authors
Citation rules
Licence
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.