Język Polski
English
Wygony hrubieszowskie
Janusz Panasiewicz
Abstrakt
Autor podejmuje temat wygonów, tj. wspólnych pastwisk gromadzkich, odnotowanych w Hrubieszowie po raz pierwszy w 1784 r., prowadzonych w dobrach kupionych w 1800 r. przez ks. Stanisława Staszica, potem w utworzonym przez niego Towarzystwie Rolniczym Hrubieszowskim. Podkreśla, że jest to wciąż otwarte zagadnienie badawcze, podobnie jak układ komunikacyjny miasta na początku XIX w., o którym też podaje wiele informacji, przypominając m.in., że było ono położone na wyspach rzeki Huczwy. Stawia tezę, że kilka hrubieszowskich wygonów było reliktami historycznej trasy przegonów wołów z Podola, które wymagały wytyczenia szerokich dróg, by zwierzęta nie niszczyły gruntów uprawnych. W XX w. Zarząd Miasta Hrubieszowa rozpoczął uwłaszczanie się na terenach miejskich wygonów i zakładał dla nich księgi hipoteczne, co stało się zarzewiem wielu sporów z mieszkańcami, także sądowych, i powodem powołania Związku Mieszczan Rolników (w przypisach przytoczony cały statut). Informacje o wygonach, w tym ich opisy, autor odnalazł m.in. w protokołach Rady Gospodarczej TRH, kontraktach z mieszkańcami na pasienie zwierząt, uchwałach magistratu, zaświadczenia starostów hrubieszowskich, załącznikach do ksiąg wieczystych, aktach sądowych (dokumenty są obszernie cytowane), także na archiwalnych mapach i planach, które są reprodukowane w tekście. Artykuł ma walor onomastyczny, pojawiają się w nim, w tym w cytowanych dokumentach, zwyczajowe nazwy wygonów oraz inne lokalne.
Słowa kluczowe:
układ komunikacyjny Hrubieszowa, wygon, wypas zwierząt, Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, Związek Mieszczan Rolników w HrubieszowieInne teksty tego samego autora
- Janusz Panasiewicz, Onomastyczna twórczość mieszkańców wsi hrubieszowskich , Archiwariusz Zamojski: Tom 17 (2019)
- Janusz Panasiewicz, Przyczynek do etymologii nazwy wsi staszicowskiej , Archiwariusz Zamojski: Tom 13 (2014)
- Janusz Panasiewicz, Okoliczności funkcjonowania Przedsiębiorstwa Państwowego „Polskie Koleje Państwowe” na Zamojszczyźnie , Archiwariusz Zamojski: Tom 15 (2017)
- Marian Głowacz, Zbigniew Mazur, Janusz Panasiewicz, Przyczynek do usystematyzowania lokalizacji fortyfikacji polowych Wermachtu w 1944 r. od Strzyżowa po Zagórnik (lewy brzeg Bugu, styk powiatów: hrubieszowskiego i chełmskiego) , Archiwariusz Zamojski: Tom 19 (2021)
- Janusz Panasiewicz, Ogród i sad w inwentaryzacjach wsi Brodzicy z 1924 roku , Archiwariusz Zamojski: Tom 14 (2015)
- Marian Głowacz, Zbigniew Mazur, Janusz Panasiewicz, Znaleziska pod Horodłem , Archiwariusz Zamojski: Tom 20 (2022)
- Janusz Panasiewicz, Przybliżenie lokalizacji zamku hrubieszowskiego – nowe wskazania w „Opisaniu statystycznym miasta Hrubieszowa” z 12/24 maja 1860 r. , Archiwariusz Zamojski: Tom 19 (2021)
- Janusz Panasiewicz, Hipoteka miasta Hrubieszowa , Archiwariusz Zamojski: Tom 15 (2017)
- Janusz Panasiewicz, Projekty zmian statutu Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego w XX wieku , Archiwariusz Zamojski: Tom 20 (2022)
- Janusz Panasiewicz, Umowa kupna-sprzedaży dóbr Hrubieszów z 30 marca 1800r. , Archiwariusz Zamojski: Tom 5 (2006)
Szczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Zasady cytowania
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.