Przemiany w polskim aparacie  bezpieczeństwa w latach 1989‒1990

Wojciech Polak; Sylwia Galij-Skarbińska

doi:10.56583/frp.1992

Data publikacji : 2015-12-30

Nr 3 (2015)

Przemiany w polskim aparacie bezpieczeństwa w latach 1989‒1990

Wojciech Polak

Sylwia Galij-Skarbińska

DOI: https://doi.org/10.56583/frp.1992

Abstrakt

Entering the way of changes in 1989, according to those who considered themselves the architects of the new order, was not supposed to bring any changes in the structure of the Ministry of Internal Affairs and Security Service, as these departments, as well as the Ministry of National Defence, until 1990 belonged to Polish United Workers’ Party (PZPR). Both ministries became the last bastion of ancient regime in Tadeusz Mazowiecki’s government. The fact that Czesław Kiszczak remained the Minister of Internal affairs and Florian Siwicki was still the Minister of National Defence unambiguously indicated the direction of the government policy.

However, it does not mean that there were no structural changes introduced to Security Service in this new political situation. These changes were endogenous and were controlled by communists. Changes in the ministry changed the character until spring 1990 years.

After long discussions the Parliament finally accepted a bundle of three acts: on the police, on the office of the Minister of Internal Affairs and on the Office of State Protection (UOP). The act on the Office of State Protection in article 129 said that: ‘at the moment of establishing the Office of State Protection (UOP), Security Service (SB) is disbanded’. The final element of this process was appointing, on May 10th, Krzysztof Kozłowski (a deputy from the Civic Parliamentary Club, vice editor-in-chief of ‘Tygodnik Powszechny’) for the position of a chief of the Office of State Protection (contrary to expectations in the Ministry of Internal Affairs, where they wanted to appoint colonel Jerzy Karpacz).

Słowa kluczowe:

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Służba Bezpieczeństwa, transformacja, służby specjalne, Urząd Ochrony Państwa

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf.

Zasady cytowania

Polak, W., & Galij-Skarbińska, S. (2015). Przemiany w polskim aparacie bezpieczeństwa w latach 1989‒1990. Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie, (3), 298–329. https://doi.org/10.56583/frp.1992

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

AIPN BU, 1585/3232, Zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych nr 01, 049, 055, 062.

AIPN BU, 55/10, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1956-1990.

AIPN BU, 02971/1, Uchwała nr 11/90 Rady Ministrów z dnia 30 VII 1990 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania czynności operacyjno-rozpoznawczych.

AIPN BU, 1585/17094, Milicja Obywatelska i SB – rozwiązanie.

AIPN BU, 1595/320, Ustawa o UOP z 1990 r.

AIPN BU, 213/1, Zbiór przepisów wewnętrznych MSW.

AIPN BU, 01096/ 40, Akty normatywne, instrukcje, Dzienniki urzędowe MSW od dn. 14 I 1984–30 III 1990.

AIPN BU, 01254/344, Zarządzenia MSW za okres od stycznia do kwietnia 1990.

AIPN BU, 01624/17, t. 2, Notatka dotycząca rozwiązania stosunku służbowego z funkcjonariuszami SB i przyjęć do UOP.

AIPN BU, 01631/10, Zarządzenie nr 24/90 MSW z dnia 12 II 1990 r. w sprawie powołania zespołu do opracowania projektu struktury organizacyjnej w zakresie działania MSW.

AIPN BU, 1585/14110, Służba Bezpieczeństwa i MO – reorganizacja.

AIPN BU, 1585/17118, Polityczny Komitet Doradczy MSW – protokoły z posiedzenia.

AIPN BU, 1585/17268, UOP – organizacja, zasady przyjęcia do służby.

AIPN BU, 55/15, t. 1, Materiały dotyczące reorganizacji MSW.

AIPN BU, 1585/18169, UOP – katalog zadań.

AIPN BU, 1585/3387, Decyzja Pierwszego Zastępcy Ministra Spraw Wewnętrznych nr 01 z 1990 r. w sprawie powołania zespołu do spraw utworzenia UOP.

AIPN BU, 1585/17869, Projekty ustaw o Policji i UOP.

AIPN BU, 2603/1073, Uchwała nr 117/90 Rady Ministrów z dnia 30 VII 1990.

AIPN BU, 01096/16, Akty normatywne MSW i KGMO z 1989 r.

AIPN BU, 01254/411, Dokumenty dot. Organizacji MSW.

AIPN BU, 1585/16430, Instrukcja Przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej z 25 VI 1990 r.

AIPN BY, 076/254, Dokumenty przejęte od zastępcy Szefa WUSW ds. SB w Toruniu przez kierownika Inspektoratu I WUSW w Toruniu.

AIPN BY, 719/95, Dokumenty Wojewódzkiej Komisji Kwalifikacyjnej w Toruniu w sprawie weryfikacji byłych funkcjonariuszy SB.

AIPN BY, 077/921, t. 1, Akty normatywne MSW i korespondencja w sprawie kadr.

AIPN BY, 077/1392, Protokoły zdawczo-odbiorcze Wydziału Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa WUSW w Bydgoszczy.

AIPN BY, 453/47, Dokumenty dotyczące weryfikacji b. funkcjonariuszy SB przez WKK w Bydgoszczy.

AIPN BY, 719/67, Uchwała nr 69 RM w sprawie trybu i warunków przyjmowania byłych funkcjonariuszy do służby w UOP i innych jednostek organizacyjnych.

Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa (1945–1990), oprac. Tadeusz Ruzikowski, Warszawa 2004.

Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej (1944–1990). Zbiór studiów, pod red. Adriana Jusupovicia i Roberta Leśkiewicza, Warszawa 2013.

Bereś Witold, Burnetko Krzysztof, Gliniarz z Tygodnika. Rozmowy z byłym ministrem spraw wewnętrznych Krzysztofem Kozłowskim, Warszawa b.d.w.

Demokracje Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej, pod red. Andrzeja Antoszewskiego i Ryszarda Herbuta, Wrocław 1998.

Dudek Antoni, Historia polityczna Polski 1989–2005, Kraków 2007.

Dudek Antoni, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2004.

Federacja Młodzieży Walczącej 1984–1990, pod red. Marka Wierzbickiego, Warszawa 2015.

Fydrych Waldemar, Żywoty Mężów Pomarańczowych, Warszawa 2010.

Głębocki Henryk, Wojna z narodem, w: Polak Wojciech, Galij-Skarbińska Sylwia, Głębocki Henryk, Jacek Kłosiński, „Solidarność”. Od komunizmu do Unii Europejskiej, pod red. Adama Borowskiego, Mirosławy Łątkowskiej, Warszawa 2015.

Historyczno-prawna analiza struktur organów bezpieczeństwa państwa w Polsce Ludowej (1944–1990). Zbiór studiów, pod red. Adriana Jusupovicia i Roberta Leśkiewicza, Warszawa 2013.

Kościół i społeczeństwo wobec stanu wojennego, pod red. Wiesława J. Wysockiego, Warszawa 2004.

Lasota Marek, Polski Kościół od 13 grudnia do Magdalenki, w: Droga do niepodległości. „Solidarność” 1980–2005, pod red. Adama Borowskiego, Warszawa 2005.

Piotrowski Paweł, Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 1(3).

Polak Wojciech Ojciec Święty Jan Paweł II wobec Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” (1980–1989), w: Polak Wojciech, Trudne lata przełomu, Gdańsk 2006.

Polak Wojciech, „Tylko umysłowo chory idzie w czerwcu na wybory”. Akcja bojkotu wyborów do rad narodowych w dniu 17 czerwca 1984 r., w: W kręgu nowożytnej i najnowszej historii ustroju Polski. Księga dedykowana Profesorowi Marianowi Kallasowi, Warszawa 2010.

Polak Wojciech, Czas ludzi niepokornych. Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” i inne ugrupowania niezależne w Toruniu i Regionie Toruńskim (13 XII 1981–4 VI 1989).

Polak Wojciech, Stan wojenny – pierwsze dni, Gdańsk 2006.

Polak Wojciech, Wielbiciele panny „S”. Ruch „Wolność i Pokój” w Toruniu, Toruń 2013.

Widacki Jan, Wróblewski Wojciech, Czego nie powiedział generał Kiszczak. Z Janem Widackim rozmawia Wojciech Wróblewski, Warszawa 1992.

Wojciech Polak

wydawnictwo@aksim.edu.pl

Afiliacja:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska

Sylwia Galij-Skarbińska

wydawnictwo@aksim.edu.pl

Afiliacja:

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Polska