Przyczynek do etymologii nazwy wsi staszicowskiej

Janusz Panasiewicz

doi:10.56583/az.1192

Data publikacji : 2014-12-31

Tom 13 (2014)

Przyczynek do etymologii nazwy wsi staszicowskiej

Janusz Panasiewicz

DOI: https://doi.org/10.56583/az.1192

Abstrakt

Autor artykułu stawia pytanie: czy jest możliwe, by nazwa miejscowa „Borodyca” (dzisiaj wieś Brodzica, powiat hrubieszowski) powstała już na etapie wczesnosłowiańskiej wspólnoty plemiennej, jeszcze przed skolonizowaniem terenu Grodów Czerwieńskich, gdzie ta osada się znajduje, przez osadnictwo ruskie? Zastanawia się także nad tym, kiedy uległa przekształceniom. Etymologię nazwy wsi próbowała wcześniej ustalić Barbara Czopek. Nie przesądziła jednak ostatecznie, by nazwa „Bohorodyca” (kolejna spotykana w źródłach) miała religijną etymologię i wywodziła się od „Bogurodzicy”, ani też by miała topograficzne pochodzenie. Autor artykułu po przeanalizowaniu materiałów dotyczących najdawniejszych dziejów Kotliny Hrubieszowskiej, gdzie leży Brodzica, stwierdza, że istnieją przekonywujące fakty wskazujące na ważne, wielowiekowe znaczenie przeprawy przez bród na rzece Huczwie w tej wsi. Z związku z tym za wielce prawdopodobne uznaje, że jej nazwa powstała od brodu. Artykuł przybliża też historię Brodzicy, o której pierwsza wzmianka pochodzi z 1429 r. (z akt sądowych – występował w nich Janusz, wójt z „Bohorodici”). Badania archeologiczne dowodzą funkcjonowanie osady już w VIII-X w. W kopii dokumentu z 1822 r., potwierdzającego darowiznę ks. Stanisława Staszica dla mieszkańców jego dóbr zorganizowanych w Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, widnieją dwie wersje nazwy wsi: „Borodyca” i „Bohorodyca”. Nazwa „Brodzica” pojawia się po raz pierwszy w 1934 r.