Dyskusja dotycząca potępienia komunizmu ukazuje prawdę o ustroju totalitarnym, wszechobecności komunistycznego zła dotykającego wszystkich, od zwykłego obywatela, przez poszczególne grupy osób, aż po elity władzy. Represje i prześladowania były często stosowane już od początku wprowadzania tego systemu w różnych państwach świata. Niejednokrotnie ceną awansu było pójście na kompromis z systemem. W oczach przyszłych pokoleń obraz komunizmu nie może składać się tylko z bohaterów i ich prześladowców. Nie można wprowadzać zbiorowej odpowiedzialności za przestępstwa, ale nie można stosować też zbiorowej nieodpowiedzialności. Konieczna jest rzetelna ocena przeszłości, uwzględniająca złożoność ludzkich losów, jasno odróżniająca dobro od zła. Odpowiedzialność indywidualna ludzi systemu i odpowiedzialność formacji, która wspierała system, to dwie zasadniczo różne, ale powiązane ze sobą sprawy.

Wprowadzenie systemu komunistycznego na obszarze dawnej Rosji carskiej, noszącej od 1922 r. nazwę Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, wpłynęło na życie wielu milionów obywateli tego państwa. Rządy zbrodniarza Józefa Stalina doprowadziły do terroru stosowanego wobec faktycznych i wyimaginowanych przeciwników jego polityki doprowadziły do śmierci – według ustaleń różnych naukowców – od ponad 20 milionów ludzi (z czego 11 mln zmarło wskutek głodu) oraz trudną do ustalenia liczbę ofiar sowieckich deportacji, zesłań, pracy w łagrach. Łagiernik Aleksander Sołżenicyn szacował, że od początku rewolucji do 1956 r. w obozach uśmiercono ponad 60 milionów obywateli ZSRS. Po II wojnie światowej zbrodnie komunistyczne dotknęły państw, które znalazły się w orbicie wpływów sowieckich oraz krajów w których system komunistyczny osiągnął zwycięstwo takich jak choćby Chiny (ChRL), Korea Północna czy Kuba. „Zimna wojna” czy też powstanie Układu Warszawskiego doprowadziły do prześladowań, które miały miejsce również w krajach Europy Wschodniej i Środkowej, a szczególnie dotknęły m.in. Kościół katolicki czy też  grekokatolicki. Do dnia dzisiejszego komunizm jako ideologia władzy jest stosowana wobec obywateli kilkunastu państwa świata. Komunizm odcisnął również piętno na dzisiejszym społeczeństwie rosyjskim rządzonym po dyktatorsku przez Władimira Putina, nie tylko w kwestii represji i sposobu rządów, ale również propagandy. Wspomniane zagadnienia, a szczególnie okres po 1945, a do 1989 r., były tematem przewodnim obecnego numeru „Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie”.